Kur’an’da İnsan ve Çevre İlişkisinin Prensipleri

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 20, 117 - 137, 01.12.2011

Naci Kula

Öz

Anahtar Kelimeler

-

The Principles of Relationship Between Human and the Environment in the Quran

Öz

Bu makalede İslam dininin kutsal kitabı Kur’an çerçevesinde insan ve çevre ilişkisinin hangi temeller üzerine şekillendiğini ele alarak insanın çevresiyle ilişkisini nasıl oluşturması gerektiği üzerinde durulacaktır. Kuranda insanın tabiatla, toplumla, kendisiyle ve metafizik alanla ilişkisinin olduğu belirtilmektedir. İnsanın çevresiyle ilişkilerinde ise insanın yaratılışının temel amacı olan kulluk bilinci, buna bağlı gerçekleştirmesi gereken bazı sorumlulukları olduğu hatırlatılmaktadır. Ayrıca Kur’anda insanın çevresiyle bütünlük, denge ve karşılıklı ilişki ilkeleri çerçevesinde ilişkilerini belirlemesi gerektiği de ortaya konmuştur. Bu ilkeler çerçevesinde oluşan insanın çevresiyle olan ilişkisi sonucunda ise Kurana göre kendine ve çevresine yabancılaşmayan ve kendine ve çevresine şiddet uygulamayan insan profilinin oluşabileceği anlaşılmaktadır

Anahtar Kelimeler

insan, çevre, Kur’an, ilişki

Kaynakça

• Bayrakdar, Mehmet, İslam ve Ekoloji, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 1997.
• Bilgin, Nuri, Sosyal Psikolojiye Giriş, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., no: 48, İzmir 1991.
• Canan, İbrahim, Ayet ve Hadislerle Çevre Ahlakı, Yeni Asya Yay., İstanbul 1995.
• Cevizli, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yay., Ankara 1996.
• Cüceloğlu, Doğan, İçimizdeki Biz, İnsan Yay., İstanbul 1990.
• Düzgün, Ali Şaban, Sosyal Teoloji İnsanın Yeryüzü Serüveni, Akçağ Yay., Ankara 1999.
• Erkuş, Adnan, Psikolojik Terimler Sözlüğü, Doruk Yay., Ankara 1994.
• Fromm, Eric, Sağlıklı Toplum, Turkish trans.: Yurdanur Salman, Zeynep Tanrısever, Payel Yay., Second Edition, no date.
• ------, Marx’ın İnsan Anlayışı, Turkish trans.: Kaan H. Öktem, Arıtan Yay., İstanbul 1993.
• ------, Sevgi ve Şiddetin Kaynağı, Turkish trans.: Yurdanur Salman, Nalan İçten, Payel Yay., İstanbul 1987.
• Gürbüz, Faruk, Kur’an’da Denge, Denge Yay., İstanbul 1997.
• İmamoğlu, ibid, pp. 192-5. Tosun, ibid, p. 64-5. Bilgin, ibid, pp. 321-5.
• Gürsel, Deniz, Çevre Sizsiniz, İnsan Yay., İstanbul 1989.
• Hançerlioğlu, Orhan, Ruhbilim Sözlüğü, Remzi Yay., İstanbul 1988.
• Hun, Ediz, “Canlı Çevrenin Dünü, Bugünü, Yarını”, İnsan ve Çevre, edit.: Mustafa Aykaç, Selim Argun, Issues Presented in Symposiom, İnsanlığa Saygı Vakfı Yay., no: 3, İstanbul 1992.
• İmamoğlu, Olcay, “Psikolojik Açıdan İnsan-Çevre İlişkileri”, İnsan, Çevre, Toplum edit.: Ruşen Keleş, İmge Kit., İstanbul 1992.
• Kılıç, Sadık, Yabancılaşma, İnsana Karşı Süreç, Rahmet Yay., İstanbul, no date.
• Kızıltan, Güven Savaş, Kişinin Silinen Yüzü Çağımızda Yabancılaşma Sorunu, Metis Yay., İstanbul 1986.
• Kocabaş, Şakir, İslam’da Bilginin Temelleri, İz Yay., İstanbul 1997.
• Köknal, Özcan, Bireysel ve Toplumsal Şiddet, Altın Yay., İstanbul 1986.
• Nasr, Seyyid Hüseyin, “İslam ve Çevre Bunalımı”, İslami Araştırmalar Dergisi, Turkish trans.: Mev- lüt Uyanık, no: 3, July 1990.
• ------, Makaleler, Turkish trans.: Şahabettin Yalçın, İnsan Yay., İstanbul 1995.
• ------, Bir Kutsal Bilim İhtiyacı, Turkish trans.: Şahabettin Yalçın, İnsan Yay., İstanbul 1995.
• Özdemir, İbrahim, Çevre ve Din, Çevre Bakanlığı Yay., Ankara 1997.
• Samuk, Fevzi, “Çevre ve Ruh Sağlığı”, İnsan ve Çevre, edit.: Mustafa Aykaç, Selim Argun, Issues Presented in Symposiom, İnsanlığa Saygı Vakfı Yay., no: 3, İstanbul 1992.
• Şeriati, Ali, İnsanın Dört Zindanı, Turkish trans.: Hüseyin Hatemi, Bir Yay., İstanbul 1984.
• Tanner, Ira J., Yalnızlık, Sevme Korkusu, Turkish trans.: H. Koray Sönmez, Kural Dışı Yay., İstanbul 1996.
• Temel, Ali Rıza, “İslam’a Göre İnsan Çevre İlişkisi”, İnsan ve Çevre, edit.: Mustafa Aykaç, Selim Argun, Issues Presented in Symposiom, İnsanlığa Saygı Vakfı Yay., no: 3, İstanbul 1992.
• Tosun, Musa, “Psikolojik Açıdan Çevre ve İnsan”, İnsan ve Çevre, edit.: Mustafa Aykaç, Selim Ar- gun, Issues Presented in Symposiom, İnsanlığa Saygı Vakfı Yay., no: 3, İstanbul 1992.
• Uluğ, Erol, “Çevre Kirlenmesinin Boyutları” İnsan, Çevre, Toplum, edit.: Ruşen Keleş, İmge Kit., İstanbul 1992.
• Uslu, İbrahim, Çevre Sorunları, İnsan Yay., İstanbul 1995.