Justification, Epistemological Levels and Certain Knowledge: A Compara-tive Study of al-Fārābī and Chisholm

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 17, 39 - 65, 01.06.2010

Hasan Yücel Başdemir

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Gerekçelendirme, Epistemik Seviyeler ve Kesin Bilgi: Farabî ve Chisholm Karşılaştırması

Öz

Gerekçelendirme, Epistemik Seviyeler ve Kesin Bilgi: Farabî ve Chisholm Karşılaştırması “Gerekçelendirme, doğru inancı bilgi yapar mı?” ve “Kesin bilgi mümkün müdür?” soruları epistemolojinin temel tartışmalarıdır. Chisholm bunlara “epistemik seviyeler” kavramsallaştırması ile cevap verir ve bilginin kesinlik açısından aşamalı olduğunu ileri sürer. Farabî de bilginin inanç, doğruluk ve gerekçelendirme şeklindeki asgarî üç koşulundan sonra kesin bilgiye (yakîn) kademeli olarak ulaşıldığını ileri sürer. Her iki filozof bilgiyi kesinlik açısından derecelere ayırır. Bu makalede bilginin kesinlik koşulları, iki filozof mukayese edilerek ortaya koyulacaktır. Kesinlik koşulları, gerekçelendirmeye bağlanır. Bu nedenle Farabî ve Chisholm’un gerekçelendirme düşünceleri de ele alınacaktır. Sonuçta iki düşünürün bazı farklı görüşlere rağmen bilgi konusunda ortak bir zihin yapısına sahip olduğu ortaya koyulacaktır

Anahtar Kelimeler

Farabî, Chisholm, gerekçelendirme, epistemik seviye, kesin bilgi

Kaynakça

• Aristoteles, Fizik, çev.: Saffet Babür, YKY, İstanbul 1997.
• Aristoteles, Metafizik, çev.: Ahmet Arslan, Sosyal Yay., İstanbul 1996.
• Aristotle, ‚Demonstrative Knowledge and Its Starting Points‛, Posterior Analytics – Western Philosophy: An Anthology, çev.: John Cottingham, Editör: John Cottingham, Blackwell, Oxford, 1996.
• Berlin, Isaiah, ‚Empirical Propositions and Hypothetical Statements‛, Concepts and Categories: Philosophical Essays, Editör: Henry Hardy, Princeton University Press, 1999.
• Black, Deborah L., ‚Knowledge (‘Ilm) and Certitude (Yaqin) in Al-Farabi’s Epistemology‛, Arabic Sciences and Philosophy, 2006, sayı: 16/1.
• Chisholm, Roderick M., The Foundations of Knowing, The University of Minnesota Press, Minneapolis 1983.
• Chisholm, Roderick M., The Problem of the Criterion, Marquette University Press, Marquette 1973.
• Chisholm, Roderick M., Theory of Knowledge, Third Edition, Prentice-Hall, New Jersey 1989.
• Cling, Andrew D., ‚Epistemic Levels and the Problem of the Criterion‛, Philosophical Studies, 1997, sayı: 88.
• Çüçen, A. Kadir, Bilgi Felsefesi, Asa Kitapevi, Bursa, 2009.
• el-Farabî, Ebu Nasr, Kitâbu’l-Burhan, çev.: Ömer Türker, Ömer Mahir Alper, Klasik Yayınları, İstan- bul 2008.
• el-Farabî, Ebu Nasr, Şerâitu’l-Yakîn, çev.: Mübahat Türker-Küyel, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yük- sek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1990.
• Feldman, Richard, ‚Knowing That One Knows‛ Philosophical Review, 1981, sayı: 90.
• Gettier, Edmund L., ‚Is Justified True Belief Knowledge‛, Analysis, 1963, sayı: 23.
• Grünberg, Teo, ‚Bilgi ve Bilim Felsefesi‛, DTCFFAE Araştırma Dergisi, 1971, c. IX.
• Grünberg, Teo, ‚Temel Önerme‛, Felsefe Arkivi, 1962, sayı: 13.
• Grünberg, Teo, Epistemik Mantık, ODTÜ Yay., 1971.
• Haklı, Şaban, İslâm Felsefesinde Metafizik Bilgi, İmkânı ve Değeri, Lider Matbaacılık, Çorum 2008.
• Lehrer, Keith ve Quillen, Keith, ‚Chisholm on Certainty‛, Roderick M. Chisholm, Editör: Radu J. Bogdan, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht, 1986.
• Lucey, Kenneth G., ‚Scales of Epistemic Appraisal‛, Philosophical Studies, 1976, sayı: 29.
• Plantinga, Alvin, Warrant: The Current Debate, Oxford University Press, New York 1993.
• Platon, ‚Menon‛, Diyaloglar, çev.: Adnan Cemgil, Remzi Kitapevi, İstanbul 1989.
• Platon, Theaitetos, çev.: Macit Gökberk, MEB Yay., İstanbul 1997.
• Reçber, Mehmet Sait, ‚Plantinga, Bilgi ve Doğru İşlevselcilik‛, Felsefe Dünyası, 2003, sayı: 38.
• Türker-Küyel, Mübahat, ‚Farabî’nin ‘Şerâitu’l-Yakîn’i: Giriş‛, Şerâitu’l-Yakîn, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1990.
• Van Ditmarsch, Hans P., ‚Logical Fragments in Ibn Khaldun’s Muqaddimah‛, The Unity of Science in the Arabic Tradition: Science, Logic, Epistemology and Their Interactions, editörler: Shahid Rah- man, Tony Street ve Hassan Tâhirî, Springer 2008.