On The Problem of Methodology in The Qur’an Translations in The Context of The Fundemantal Characteritics of Translation

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 14, 101 - 115, 30.12.2008

Ömer Başkan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Çevirinin Temel Nitelikleri Bağlamında Kur’an Çevirisinde Yöntem Sorunu Üzerine

Öz

Çevirinin Temel Nitelikleri Bağlamında Kur’an Çevirisinde Yöntem Sorunu Üzerine Çeviri kavramının, özellikle de dili amaç edinmiş edebî metinler bağlamında ne derece mümkün bir aktarımı ifade ettiği hususu önemli bir tartışma konusudur. Kur’an’ın; Müslüman kültürünün asli öğesi olması bir tarafa, Arap dili ve edebiyatı açısından bir zirveyi teşkil ettiği gerçeği ise reddedilemez bir olgudur. Bu ana belirlemeler çerçevesinde Kur’an çevirisindeki yönteme temel oluşturması düşünülen ön belirlemelerin tartışılacağı bu makalede, hem çevirmeni, hem de çeviri okuyucusunu sınırlandırması gereken temel ilkelerin tespiti ana konuyu teşkil edecektir

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Kur’ân Çevirisi, Yöntem, Yöntem Sorunu

Kaynakça

• Akdemir, Salih, Cumhuriyet Dönemi Kur’an Tercümeleri (Eleştirel Bir Yaklaşım), Akid Yay., An- kara 1989.
• -------, ‚Kur’an Çevirilerinde Dikkate Alınmayan Önemli Bir Üslup Özelliği Üzerine‛, İslamiyat, Ankara 2002 c. 5, sayı: 1.
• -------, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yay., Ankara 2004.
• Altuntaş, Halil, Kur’an’ın Tercümesi ve Tercüme İle Namaz, TDV Yay., Ankara 1998.
• Arkoun, Muhammed, Tarih, Felsefe, Siyaset Üzerine Konuşmalar, çev.: Yasin Aktay, Cemalettin Er- demci, Vadi Yay., Ankara 2000.
• Arslan, Hüsamettin, Epistemik Cemaat, Paradigma Yay., İstanbul 1992.
• Asad, Muhammad, The Messaga of The Qur’an, Dâr al-Andalus, Gibraltar 1980.
• Ateş, Süleyman, Kur’an’ı Kerim ve Yüce Meali, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul ts.
• Aydar, Hidayet, Kur’an’ı Kerim’in Tercümesi Meselesi, Bileşik Yay., İstanbul 1998.
• Başkan, Ömer, Kur’an Yorumunun Politik Bağlamı-Mevdudi Örneği, (Basılmamış Doktora Tezi), Ana- kara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2004.
• Berk, Özlem, Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi, Multilingual Yay., İstanbul 2005.
• Bilen, Osman, Çağdaş Yorumbilim Kuramları, Romantik, Felsefi, Eleştirel Hermeneutik, Kitabiyat Yay., Ankara 2002.
• -------, ‚Tercüme ve Meal Farklı mı?: ‘Kur’an Meali’ Kavramı Üzerine‛, Kur’an Mealleri Sempozyumu I-II, DİB Yay., Ankara 2007.
• Cary, Edmond, Çeviri Nasıl Yapılmalı?, çev.: Mete Çamdereli, İnsan Yay., İstanbul 1996.
• Cerrahoğlu, İsmail, ‚Oryantalizm ve Batı’da Kur’an ve Kur’an Üzerine Araştırmalar‛, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1989, c. XXXI.
• Condon, John C., Kelimelerin Büyülü Dünyası, çev.: Murat Çiftkaya, İnsan Yay., İstanbul 1995.
• Cündioglu, Dücane, ‚Matbû Türkçe Kur’an Çevirileri ve Kur’an Çevirilerinde Yöntem Sorunu‛, II. Kur’an Sempozyumu, Bilgi Vakfı Yay., Ankara 1995.
• Çantay, Hasan Basri, Kur’an’ı Hakim ve Meal-i Kerim,I-III, Elif Ofset, İstanbul 1979. el-Hûli, Emin, Kur’an Tefsirinde Yeni Bir Metod, çev. Mevlüt Güngör, Kur’an Kitaplığı Yay., İstanbul 1995.
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı Meal-Tefsir, çev.: Cahit Koytak, Ahmet Ertürk, İşaret Yay., İstanbul 1997.
• Fazlurrahman, ‚Kur’an’ın Başka Dillere Çevrilmesi‛, İslâmî Yenilenme Makaleler II, derleyen ve çev.: Adil Çiftçi, Ankara Okulu Yay., Ankara 1999.
• Gadamer, H.G., ‚Hermeneutik‛, Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar, der., ve çev.: Doğan, Özlem, Ark Yay., Ankara 1995.
• Göktürk, Akşit, Çeviri: Dillerin Dili, Yapı Kredi Yay., İstanbul 1994.
• Hacımüftüoğlu, Halil, Kuran Tercümelerinde Yöntem Sorunu, İz Yay., İstanbul 2008.
• Izutsu, Toshihiko, Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar, çev. Selahattin Ayaz, Pınar Yay., İstanbul, ts.
• Kılıç, Sadık, İslamda Sembolik Dil, İnsan Yay., İstanbul 1995.
• Koç, Turan, ‚Çeviri ve Kur’an’ın Türkçe Çevirileri‛, II. Kur’an Sempozyumu, Bilgi Vakfı Yay., Anka- ra 1995.
• -------, ‚Kur’an Dili Açısından Söz-Anlam İlişkisi‛, Kur’an ve Dil Dilbilim ve Hermenötik Sempozyu- mu, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Van 2001.
• Kurultay, Turgay, ‚Çeviriye Bilimsel Bakış ve Türkiye’deki Gelişmeler‛, Litera: Batı Edebiyatları Dergisi, Özel Sayı, İstanbul 2000, c. 14.
• Meriç, Cemil, Bu Ülke, İletişim Yay., İstanbul 1998.
• Okur, Kaşif Hamdi, ‚Temel Fıkıh Kaynaklarına Göre İbadetin Dili‛, Dini Araştırmalar, Ankara 1999, c. 1, sayı: 3.
• Özsoy, Ömer, ‚Çeviri Kuramı Açısından Kur’an Çevirisi‛, II. Kur’an Sempozyumu, Bilgi Vakfı Yay., Ankara 1995.
• -------, ‚Çağdaş Kur’anlar Üretimi Üzerine-Karı Dövme Olgusu Bağlamında 4. Nisa, 34 Örneği-‛, İslâmiyât, Ankara 2002, c. 5, sayı: 1.
• Öztürk, Mustafa, Kur’an-ı Kerim Meali, Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, Otto Yay., Ankara 2008.
• Paçacı, Mehmet, ‚Oryantalizm ve Çağdaş İslamcı Söylem‛, İslâmiyât, Ankara 2001, c.4, sayı: 4.
• Paret, Rudi, Kur’an Üzerine Makaleler, çev. Ömer Özsoy, Bilgi Vakfı Yay., Ankara 1995.
• Parlak, Salih, Bilgi Toplumuna Doğru Kur’ân-ı Kerîm Meal-Tefsiri, 2001 Yay., İstanbul 2001.
• Pickthall, Muhammad Marmaduke, The Meaning of The Glorious Qur’ân, Araştırma Yay., Ankara 2005.
• Porzig, Walter, Dil Denen Mucize, çev.: Vural Ülkü, TDK. Yay., Ankara 1995,
• Rifat, Mehmet, Homo Semioticus, Yapı Kredi Yay., İstanbul 1996.
• Said, Cemil, Türkçe Kur’ân-ı Kerîm, yy., ts.
• Tosun Muharrem, Çeviri Eleştirirsi Kuramının Temelleri, Sakarya Yayıncılık, Sakarya 2007
• ez-Zerkeşî, Muhammed b. Bahâdır b. Abdullah el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân I-IV, neşr.: Mustafa Abdu’l-Kadir Atâ, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1988.
• -------, el-Bahru’l-Muhît fî Usûli’l-Fıkh, I-VI, neşr.: Abdu’l-Kâhir Abdullah el-Ânî, yy., ts.
• ez-Zürkânî, Muhammed Abdu’l-Azîm, Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’ân, I-II, Dâru’l-Fikr, yy., ts.
• Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, I-X, Eser Neşriyat, İstanbul 1979.
• Yıldız, Şerife, ‚Çeviride Eşdeğerlik ve Çeviri Kuramları Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Çalışma‛, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Konya 2004, sayı: 12.
• Yazıcı, Mine, Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları, Multilingual Yay., İstanbul 2005.