The defective Verbs (الأفعال الجامدة ) that have been discussed in Arabic in Terms of Structure and the Resons for Their Defectiveness

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 12, 59 - 99, 01.12.2007

Yusuf Doğan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Arapça’da Kelime Yapısı Açısından Tartışılan Câmid Fiiller ve Câmidlik Sebepleri

Öz

Arapça’da Kelime Yapısı Açısından Tartışılan Câmid Fiiller ve Câmidlik Sebepleri Arapça’da fiiller, bir takım tasniflere tabi tutulmaktadır. Bu tasniflerden birisi de, câmidlik ve mutasarrıflıktır. Fiillerden tasrifi yapılanlara mutasarrıf; yapılmayanlara da câmid denmektedir. Bu fiiller, yapıları açısından tartışmalara sebep olmaktadır. Bu tartışmaların camidliğe de sebep olabildiği görülmektedir. Bir fiil bir sebepten dolayı câmid olabildiği gibi, birden fazla sebepten dolayı da câmid kabul edilebilmektedir. Diğer camidlik sebepleri arasında, fiil ölümü, hadese ve zaman delalet etmeme, mübalağa manası, harfe benzerlik vb. sayabiliriz. Bu konunun ne derece önemli olduğunu, câmid fiillerin Kur’an, hadis ve Arap şiirlerinde kullanılması ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Arapça, Kelime, Câmid Fiil, Mutasarrıf Fiil, Kur’an

Kaynakça

• ǾAbbâs Ĥasan, en-Naĥvu’l-vâfî, Dâru’l-meǾârif, Kahire 1991-1992.
• ǾAbdurrezzâk b. Ferrâc es-SâǾidî, “Mevtu’l-elfâž”, www.iu.edu.sa/Magazine/107/8/9/10/11.htm., 15/09/2001
• Ahmed b. Muhammed el-Ĥamlâvî, Şeźe’l-Ǿarf fî fenni’ś-śarf, Dâru’l-keyân, Riyad, ts.
• Aĥmed Suleymân Yâķût, el-EfǾâlu Şayru’l-mutaśarrife ve şibhu’l- mutaśarrife, Dâru’l-maǾrifeti’l- câmiiyye, İskenderiye 1989.
• Aĥmed Zekî Śafvet, el-Kâmil fî ķavâǾidi’l-ǾArabiyye naĥvihâ ve śarfihâ, Şerike mektebe ve matbaǾa Muśŧafâ el-bâbî el-Ĥalebî, Mısır 1393/1963.
• ǾAlî Rıđâ, el-MercǾ fi’l-luŞati’l-ǾArabiyye naĥvihâ ve śarfihâ, Dâru’l-fikr, yy., ts.
• Anŧuvân ed-Daĥdâĥ, MuǾcemu ķavâǾidi’l-luŞati’l-ǾArabiyye, Mektebetu Lubnân, Beyrut 1989.
• el-Baŧalyevsî, Ebû Muĥammed, Kitâbu’l-ĥulel fî ıślâĥı’l-ħalel min Kitâbi’l-Cumel, tahk. SâǾîd Abdulkerîm SuǾûdî, yy., ts.
• http://www.bilgicik.com/tag/Anlam-kaymasi/, 12 Aralık 2007.
• Ebu’l-Beķâ el-ǾUkberî, et-Tebyîn Ǿan meźâhibi’n-naĥviyyîn el-Baśriyyîn ve’l-Kûfiyyîn, thk. ǾAbdurrahmân b. Süleymân el-ǾUŝeymîn, Mektebetü’l-Ǿabîkân, Beyrut 1986.
• Ebû Bişr b. ǾUŝmân Sîbeveyh, el-Kitâb, thk. ǾAbdusselâm M. Hârûn, Dâru’l-kutubi’l-Ǿilmiyye, Beyrut, 1407/1987.
• Ebu’l-Ķasım el-Ĥuseyn b. Muĥammed er-RâŞıb el-İśfehânî, Mufredatu elfâži’l-Ķur’ân, neşr. Muĥammed Seyyid İeylânî, yy., ts.
• Ebû Naśr İsmâǾîl b. Ĥammâd el-Cevherî, eś-Śıĥâĥ tâcu’l-luŞa ve śıĥâĥu’l-ǾArabiyye, tahk. Aĥmed ǾAbdulŞafûr ǾAŧŧâr, Dâru’l-Ǿilm, Beyrut 1404/1984.
• Emrullah İşler, “Arapça ve Türkçede Zamanlar – Karşıtsal Çözümleme-”, Nüsha, Ankara Kış-2003, sy. 8, s. 55-68.
• H. İbrahim Delice, “Yüklem Olarak Türkçede Fiil”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Sivas Aralık-2002, c. 26, sy. 2, s. 192-193.
• Hasan Akdağ, Arap Dili Dilbilgisi, Damla Matb., Konya 1989.
• Hulusi Kılıç, Arapça Dilbilgisi Sarf, Rağbet Yay., İstanbul 2005.
• İbn ǾAķîl, Şerĥu İbn ǾAķîl, MaŧbaǾatu’s-saǾâde, Mısır 1378/1958.
• İbn Cinnî, el-LumaǾ fi’l-ǾArabiyye, thk. Ĥâmid el-Muǿmin, ǾÂlemu’l-kutub, Beyrut 1405/1985.
• -----, el-Ħaśâiś, tahk. Muĥammed ǾAlî en-Neccâr, Dâru’l-kutub, Mısır 1446/1986.
• İbnu’l-Eŝîr, en-Nihâye fî Şarîbi’l-ĥadîŝ, Muessesetu maŧbûǾâtî ismâǾîliyyân, Kum, ts.
• İbn Fâris, eś-Śâĥibî fî fıķhı’l-luŞa’l-ǾArabiyye, tahk. ǾÖmer Fârûķ eŧ-ŦabbâǾ, Mektebetu’l-meǾârif, Beyrut, 1414/1993.
• İbn Hişâm, Şerĥu Şuźûr’ź-źeheb, ed-Dâru’l-mutteĥide, Dimeşķ 1994.
• -----, MuŞni’l-lebîb an kutubi’l-eǾârib, thk. Muĥammed Muĥyiddîn ǾAdulĥamîd, Kahire 1404.
• -----, Ķaŧru’n-nedâ ve bellu’ś-śadâ, Dersaadet, İstanbul, ts.
• İbnu KaŧŧâǾ, Kitâbi’l-EfǾâl, www.almeshkat.net, 21/07/2007.
• İbnu’l-Ķûtiyye, Kitâbu’l-EfǾâl, tahk. Ali Fûde, Kahire 1993.
• İbn Manžûr, Lisânu’l-ǾArab, Dâru śadir, Beyrut 1414/1994.
• İbn Sîde, el-Muhaśśas, Dâru’l-kutubi’l-Ǿilmiyye, Beyrut, ts.
• İbn ǾUśfûr, Şerĥu Cumeli’z-Zeccâcî, www.almeshkat.net, 3/5/1427.
• İbn YaǾîş, Şerĥu’l-Mufaśśal, ǾÂlemu’l-kutub, Beyrut, ts.
• İmîl BedîǾ YaǾķûb, el-MuǾcemu’l-mufaśśal fî şevâhidi’l-luŞati’l-ǾArabiyye, Dâru’l-kutubi’l-Ǿilmiyye, Beyrut 1417/1996
• Kemâluddîn Ebu’l-Berekât el-Enbârî, Esrâru’l-ǾArabiyye, Dâru’l-ufuķı’l-Arabiyye, yy., ts.
• Mehmet Ali Şimşek, Arap Dilinde Kelime Grupları ve Cümle Öğeleri, Vizyon Matb., Sivas 2006.
• Muĥammed Ħayruddîn el-Ĥalvânî, el-Vâđıh fî Ǿilmi’ś-śarf, Dâru’l-Meǿmûn li’t-turâŝ, Beyrut 1407- 1987.
• Muĥammed Keşşâş, el-Fîzyâǿ
• ve aĥkâmu’l-luŞa el-ǾArabiyye,
• http://www.arabization.org.ma/downloads/majalla/47/docs/245.doc, 02/06/2007.
• Muĥammed Süleymân el-Aşķar, MuceǾmu Ǿulûmi’l-luŞa’l-ǾArabiyye, Muessetu’r-risâle, Beyrut 1422/2001.
• M. Meral Çörtü, Arapça Dilbilgisi: Sarf, İFAV, İstanbul 1995.
• Muĥyiddîn Tevfîķ İbrâhîm, “et-TaǾaccüb beyne’l-Baśriyyîn ve’l-Kûfiyyîn”, Mecelletu’l-âdâbi’r- râfidîn, sy. 5,
• http://www.alukah.net/Articles/Article.aspx?CategoryID=78&ArticleID=378, 25/01/2007.
• Mustafa Kurt, Arap Dilinde Cer Harfleri, İFAV, İstanbul 1999. SaǾîd el-EfŞânî,
• el-Mûcez fî ķavâidi’l-luŞati’l-ǾArabiyye,
• http://www.midouza.net/vb/showthread.php?t=4426, 22/07/2007.
• Selim en-Naîmî, “Arapçada İsim Fiiller”, çev.: Ali Yılmaz, CÜİFD, Sivas 2001, c. V/1, sy. 1, s. 379- 391.
• Soner Gündüzöz, “Klasik ve Modern Arapçanın Tarihsel ve Filolojik Sınırları”, Nüsha, Ankara Kış- 2003, sayı: 8, ss. 69-90.
• es-Suyûŧî, HemǾu’l-hevâmiǾ fî Şerhi CemǾi’l-cevâmiǾ, tahk. Aĥmed Şemsuddîn, Beyrut 1998-1418.
• -----, el-Eşbâh ve’n-nažâir, Dâru’l-kitâbi’l-ǾArabî, Beyrut 1414/1993.
• eş-Şeyħ Muśŧafâ, el-İalâyeynî CâmiǾu’d-durûsi’l-ǾArabiyye, el-Mektebetu’l-aśriyye, Beyrut 1402/1982.
• Tahir Necat Gencan, Dilbilgisi, Kanaat Yay., İstanbul 1978.
• Taķıyyuddîn Ebu’l-Ħayr en-Naĥvî el-Yemenî, el-MuŞnî fi’n-naĥv, Dâru’ş-şuûni’ŝ-ŝakâfeti’l-Ǿâmme, Bağdad 1999.
• Temmâm Ĥassan, el-LuŞatu’l-ǾArabiyye maǾnâhâ ve mebnâhâ, ed-Dâru’l-beyđâǿ, yy., ts.
• Yaĥyâ b. Ziyâd el-Ferrâǿ, MeǾâni’l-Ķur’ân, thk. Aĥmed Yûsuf Necâtî- Muĥammed ǾAlî Neccâr, Dâru’s-surûr, Beyrut, ts.
• Yakup Civelek, “Arap Dilinde Naht”, Nüsha, sy. 10, Ankara Yaz-2003, s. 97-118.
• Zemaĥşerî, el-Keşşâf, Neşri edebi’l-ĥavze, Kum, ts.
• -----, el-Mufaśśal fî śinâǾati’l-iǾrâb, tahk.: İmîl BedîǾ YaǾķûb, Dâru’l-kutubi’l-Ǿİlmiyye, Beyrut, 1999/1420.
• http://www.mediu.org/syllabus/SFU4/Lesson7/02_.htmyye, Kahire 1984.