The Structure of Quranic Language in the Context of Inshāī and Habar

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 11, 135 - 153, 01.06.2007

Süleyman Gezer

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İnşâ-Haber Bağlamında Kur’an Dilinin Yapısı

Öz

İnşâ-Haber Bağlamında Kur’an Dilinin Yapısı Bu makale belağatta kullanılan iki kavramdan yola çıkarak Kur’an dili ve anlatımı üzerine bazı değerlendirmeleri içermektedir. İnşâ ve haber, belağatta sözün söylenme biçimini ele almaktadır. Bunlar, bir dilde bulunan ifade biçimlerinin veya hitap şekillerinin ayrımıyla ortaya çıkan bir kavramlaştırmadır. İnşâ, “manası lafzına bağlı [mukterin] olan cümle” veya “göndergesiyle [sözün nispeti] ilişkilendirilmesi hususunda bir dış varlığı olmayan kelama” denilmektedir. Bu açıdan Kur’an diline bakıldığı zaman inşâî bir karakterde olduğu söylenebilir. Bundan dolayı Kur’an’ın ifade ve anlatım biçimlerinde, içerik ve söyleyiş birbirinin ayrılmaz parçalarıdır

Anahtar Kelimeler

Kur’an Dili, İnşâ-Haber Ayrımı, Kur’an’ın ifade biçimleri

Kaynakça

• Bolelli, Nusreddin, Belağat-Kur’an Edebiyatı, M.Ü. İ. F. Yay., İstanbul 1993.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yay., Ankara 1996.
• Ebu Ubeyde, Mamer el-Müsenna et-Teymi, Mecazu’l-Kur’an, nşr., M. Fuad Sezgin, Kahire 1988.
• el-Buhâri, Abdullah Muhhamed b.İsmail, el-Câmiu’s-sahîh, el-Matbaatu’s-Selefiyye, Kahire, h. 1400.
• el-Cârim, Ali - Mustafa Emin, el-Belağatu’l-vadıha, el-Mektebetü’l-İslamiyye, İstanbul ts.
• el-Curcânî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed Kitabu’t-ta’rîfât, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2000.
• el-Ensari, İbn Hişam, Şerhu şuzuru’z-zeheb,el-Mektebetü’l-Arabiyye, ts.
• es-Suyuti, Celaluddin Abdurrahman Ebi Bekr, el-İtkan fî ulumi’l-Kur’an, Daru’l-Kutubi’l- İlmiyye, Beyrut 1987.
• ez-Zemahşeri, Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b.Ömer, el-Keşşaf an hakaiki’t-tenzil, Daru’l- Kutubi’l- İlmiye, Beyrut 2003.
• ez-Zerkeşi, Bedruddin Muhammed b. Abdullah, el-Burhan fi ulumi’l-Kur’an, Daru’l-Fikr, Beyrut 2001
• İbn Hişam, Ebu Muhammed Abdulmelik Eyyüb el-Himyeri, es-Siretü’n-Nebeviye, el-Mektebetü’l- İlmiye, tahk.: Suheyl Zukkar, Daru’l-Fikr, Beyrut 1992.
• İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim ed-Dineveri, Tevilu müşkili’l-Kur’an, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2002.
• İbn Manzur, Cemalûddin Muhammed Lisanu’l-Arap, Daru’l-Fikr, Beyrut 1990
• İbn Nedim Ebu’l-Ferec Muhammed b.İshak, el-Fihrist, Beyrut 1994.
• İzutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, çev.: Süleyman Ateş, Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
• John R. Searle, Söz Edimleri-Bir Dil Felsefesi Denemesi, çev.: R. Levent Aysever, Ankara 2000.
• Koç, Turan Din Dili, Rey Yay., Kayseri 1995.
• Matlub, Ahmed Mucemu’l-Mustalahatil-Belagıyye ve Tetavvurihe, Mektebetü Lübnan, Beyrut 1996.
• Ong, J. Walter, Sözlü ve Yazılı Kültür-Sözün Teknolojileşmesi, çev.: Sema Postacıoğlu Banon, Metis Yay., İstanbul 1995.
• Özsoy, Ömer, Kur’an ve Tarihsellik Yazıları, Kîtabiyât, Ankara 2004.
• Ricouer, Paul, ‚Anlamlı Eylemi Bir Metin Gibi Görmek,‛ çev.: Taha Parla, Toplum Bilimlerinde Yo- rumcu Yaklaşım, Hüriyet Vakfı Yay., İstanbul 1990.
• Salih, Subhî, Mebahis fi ulumi’l-kur’an, İstanbul ts.
• Taşköprizade Ahmed Efendi, Mevzuatu’l-Ulum, İkdam Matbaası, İstanbul 1313.
• Vardar, Berke Dilbilimin Temel İlke ve Kavramları, Multilingual Yay., İstanbul 1998
• Watt, W. Montgomery, Hz. Muhammed’in Mekke’si, çev.: Mehmet Akif Ersin, Bilgi Vakfı Yay., Anka- ra 1995.
• Yıldırım, Suat, Peygamberimizin Kur’an’ı Tefsiri, Yeni Akademi Yay., İzmir 2006.