The Approaches of the Islamic Sects fos Grounding their views on Hadiths

Yıl 2003, Cilt: 2 Sayı: 4, 59 - 88, 30.12.2003

Cemil Hakyemez

Öz

Islamic sects that have important differences on some issues have used the same methods on getting approved their ideas to Prophet. Going beyonds bounds on this topic among the Islamic sects are Shi’as. They have concocted innumerable hadiths especially on nass and vasiyyet which include the thesis that hilafet is the right of Ali and his sons. On the other side, Khawaric who are accepted as the first sect coming to light, unwelcomed the process of concoction. But because their rigid discourse so many hadiths were concocted by their opponents againist them. Murciah which appeared as a reaction against excluding attitudes of Khawaric has differentiated both faith and practice gave impotance to and considered ra’y. These approach especially attracted the reaction of Ashabu’l-Hadith and the other opponents of Murciah. Because of their ideas a lot of hadith were concocted against Murciah. Ashabu’l-Hadith who opposed to use of reason and ra’y and asserted that the faith increase and decrease, applied hadiths condemning the Mu’tazilah who defend the freewill and the creation of Quran.

Anahtar Kelimeler

Islamic sects, hadith, Mu’tazilah, Shi’a, Murjia

İtikadî Mezheplerin Görüşlerini Hadislerle Temellendirme Gayretleri

Öz

Bazı konularda önemli farklılıklar gösteren İslâm mezhepleri, görüşlerini Hz. Peygamber’e onaylatma konusunda benzer yöntemlere başvurmuşlardır. Bu konuda en ileri giden Şiî fırkalardır. Onlar, hilafetin Hz. Ali ve oğullarının hakkı olduğu tezini içeren, özellikle nass ve vasıyyet gibi konularda sayısız hadis uydurmuşlardır. Diğer taraftan, ilk ortaya çıkan fırka olarak kabul edilen Haricîler ise uydurmacılığa sıcak bakmamışlardır. Ancak katı söylemlerinden dolayı, muhalifleri tarafından, kendilerini eleştiren bir çok hadis uydurulmuştur. Haricîler’in bu dışlayıcı tavırlarına tepki olarak ortaya çıkan Mürcie, imanla ameli ayırmış ve re’ye önem vermiştir. Bu yaklaşım başta Ashabu’l-Hadis olmak üzere muhaliflerinin tepkisini çekmiştir. Bu görüşlerinden dolayı Mürcie hakkında çeşitli hadisler uydurulmuştur. Akıl ve re’ye karşı çıkan ve imanın artıp eksileceğini iddia eden Ashabu’l-Hadis, Kur’an’ın yaratılmış olduğu ve hür iradeyi savunan Mu’tezile’yi yeren hadislere de müracaat etmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam mezhepleri, Hadisler, Mu'tezile, Şia, Mürcie

Kaynakça

• Mehmet Hatiboğlu, Hz. Peygamber’in Vefatından Emevilerin Sonuna Kadar – Siyasi İctimai Hadiselerle Hadis Münasebetleri, (Basılmamış Doçentlik Tezi)., Ankara.