Psikiyatri Polikliniği’ne Başvuran Hasta ve Hasta Yakınlarında Bilişsel Davranışçı Terapi Hakkında Temel Bilgi Düzeyi ve Tutumun Araştırılması: Tanımlayıcı Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 12 - 18, 20.02.2023

Beyza Erdoğan Aktürk Ayşe Erdoğan Kaya Seda Türkili

https://doi.org/10.52827/hititmedj.1179888

Cited By: 1

Öz

Amaç
Psikiyatri polikliniğimize başvuran hasta ve onların yakınlarında bilişsel davranışçı terapi ile ilgili temel bilgi düzeyleri ve tutumlarının araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem
Mersin Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Polikliniği’ne Ağustos 2021-Kasım 2021 tarihileri arasında başvuran 110 hasta ve hasta yakınına 24 soruluk bir anket uygulanmıştır.
Bulgular
Katılımcıların %52,7’si kadın, %47,3’ü erkekti, yaş ortalaması 38,1 ± 14 idi. Katılımcıların % 48,2’si daha önce bilişsel davranışçı terapiyi hiç duymamıştı. Bilişsel davranışçı terapi kullanım alanları hakkında katılımcıların çoğu (%65,5) depresyon yanıtını vermiştir. Katılımcıların %48,2’u bilişsel davranışçı terapi ve ilaç tedavisinin birlikte kullanımının daha etkili olduğunu, %62,7’si bilişsel davranışçı terapi ve ilaç tedavisinin birlikte kullanımının daha uzun etki süresi ile ilişkili olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %55,5’i ruhsal bir hastalık varlığında bilişsel davranışçı terapi ve farmakoterapinin her ikisini birden almayı tercih ettiğini bildirmiştir.
Sonuç
Bilişsel davranışçı terapi hakkında psikiyatri hastalarının ve genel toplumun bilgi düzeyinin yetersiz olduğu düşünülmesine rağmen bu çalışmadaki katılımcıların çoğu bilişsel davranışçı terapi ve farmakoterapinin birlikte kullanıldığında daha etkili ve daha uzun süreli bir iyileşme sağlayacağını düşünmüş, ruhsal bozukluk durumunda her iki tedavinin birden kullanılmasını tercih edeceğini belirtmiştir. Hastalara tedavi seçenekleri arasında fırsat eşitliğinin sağlanması açısından, konuyla ilgili eğitimlerin ruh sağlığı çalışanlarına temel eğitim olarak sunulmasına, uygulama önündeki engeller ile mücadeleye, sağlık çalışanlarının ve ilgili birimlerin, toplumda bilişsel davranışçı terapi hakkında farkındalığı artırmaya yönelik bilgilendirici faaliyetlerinin arttırılmasına ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

bilişsel davranışçı terapi, farmakoterapi, bilgi düzeyi, tutum

Kaynakça

• 1. Özdel K. Dünden Bugüne Bilişsel Davranışçı Terapiler : Teori ve Uygulama. Türkiye Klin J Psychiatry-Special Top. 2015(2):10-20.
• 2. Hofmann SG, Asmundson, G. J., & Beck, A. T. T. The science of cognitive therapy. Behavior Therapy. 2013;44:199-212.
• 3. Akar H. Beck’in Depresyon Modeli ve Bilişsel Terapisi. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi. 1992;5(1-3):37-40.
• 4. Judith S. Beck TGP. Bilissel Davranisci Terapi: Temelleri ve Otesi. Şahin M, editor: Nobel Akademik Yayincilik; 2014.
• 5. Kazantzis N, Luong HK, Usatoff AS, Impala T, Yew RY, Hofmann SG. The Processes of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-Analyses. Cognitive Therapy and Research. 2018;42(4):349-57.
• 6. M. Hakan Türkçapar MZS, A. Akdemir. Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Terapiler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 1995;2(2):93-100.
• 7. Schofield CA, Weis H, Ponzini G, McHugh RK. Improving perceptions of cognitive-behavioral therapy with brief website exposure: Does neuroscientific allure impact attitudes? Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry. 2017;57:53-61.
• 8. Arch JJ, Twohig MP, Deacon BJ, Landy LN, Bluett EJ. The credibility of exposure therapy: Does the theoretical rationale matter? Behaviour Research and Therapy. 2015;72:81-92.
• 9. Feeny NC, Zoellner LA, Kahana SY. Providing a treatment rationale for PTSD: Does what we say matter? Behaviour Research and Therapy. 2009;47(9):752-60.
• 10. Ertekin E, Ergun BM, Sungur MZ. Psikiyatristler ve psikiyatri asistanlarında bilişsel-davranışçı terapi hakkında mitler ve yanlış bilinenler. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2015;16(1).
• 11. Donovan CL, Poole C, Boyes N, Redgate J, March S. Australian mental health worker attitudes towards cCBT: What is the role of knowledge? Are there differences? Can we change them? Internet Interventions. 2015;2(4):372-81.
• 12. Kuckertz JM, Silverman AL, Bullis JR, Björgvinsson T, Beard C. Awareness of and attitudes toward CBT, DBT, and ACT in an acute psychiatric sample. Journal of Clinical Psychology. 2020;76(4):749-68.
• 13. M. Hakan Türkçapar AES. Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler: Tarihçe ve Gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2012.
• 14. Hofmann SG, Asnaani A, Vonk IJJ, Sawyer AT, Fang A. The Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-analyses. Cognitive Therapy and Research. 2012;36(5):427-40.
• 15. Cakir S, Ozerdem A. [Psychotherapeutic and psychosocial approaches in bipolar disorder: a systematic literature review]. Turk Psikiyatri Derg. 2010;21(2):143-54.
• 16. Gould RA, Mueser KT, Bolton E, Mays V, Goff D. Cognitive therapy for psychosis in schizophrenia: an effect size analysis. Schizophr Res. 2001;48(2-3):335-42.
• 17. Rohsenow DJ, editor Cognitive Behavioral Therapy for Substance Use Disorders2016.
• 18. Oğuz G, Karabekiroğlu A, Kocamanoğlu B, Sungur M. Obezite ve Bilişsel Davranışçı Terapi. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar - Current Approaches in Psychiatry. 2016;8:133.
• 19. van der Zweerde T, Bisdounis L, Kyle SD, Lancee J, van Straten A. Cognitive behavioral therapy for insomnia: A meta-analysis of long-term effects in controlled studies. Sleep Medicine Reviews. 2019;48:101208.
• 20. Wenzel A. Basic Strategies of Cognitive Behavioral Therapy. Psychiatric Clinics of North America. 2017;40(4):597-609.
• 21. Babak Roshanaei-Moghaddam MCP, David C. Atkins, Scott A. Baldwin,, Murray B. Stein PR-B. Relative effects of cbt and pharmacotherapy in depression versus anxiety: is medication somewhat better for depression, and cbt somewhat better for anxiety? DEPRESSION AND ANXIETY. 2011;28:560-7.