A Reading on Value Based Management Understanding: Ethics Management Essentials of Nizamulmulk’s Siyasetname For Today’s World

Yıl 2021, , 263 - 286, 30.06.2021

Yaşar Uzun

https://doi.org/10.17218/hititsbd.880489

Öz

It is a fundamental necessity to carry out the requirements of ethical management that would enhance the morality level of public management in order to deliver value oriented public services. Today, management frameworks such as “ethical infrastructure” or “public integrity strategy” identified and suggested by OECD provide countries valuable guiding support to overcome today’s public management problems through the vision they give us. However, by considering the “cultural” dimension of ethics management, bringing the ancient knowledge available in countries’ cultural resources to daylight, would help countries prove the consistency of international approaches aiming at finding solutions to their ethical problems of public managements at local levels; and develop best practise management models. “Siyasetname” is the masterpiece work of Nizamülmülk, the Vizier of Great Seljuk State. It is one of our valuable ancient knowledge resources and guides today’s and tomorrow’s people in terms of identifying and establishing the cultural foundations of ethics management requirements. It makes contributions in development of new understanding to strengthen the ethical managements through the essentials and recommendations on “good management” it includes. Despite the institutional and conceptual evolutions in today’s world, Siyasetname still includes recommendations corresponding to the management frameworks developed by OECD in general. Thus, the purpose of this paper is to raise awareness about the management recommendations of Nizamülmülk’s Siyasetname, which has a privileged position among our rich cultural resources, regarding to ethics management in public sector.

Anahtar Kelimeler

Siyasetname, Nizamülmülk, Public Management, Audit, Ethics Management

DEĞER ODAKLI YÖNETİM ANLAYIŞINA DAİR BİR OKUMA: NİZAMULMÜLK’ÜN SİYASETNAME’SİNDEN GÜNÜMÜZE ETİK YÖNETİM ESASLARI

Öz

Kamu yönetimlerinin değerlere dayalı bir işleyiş sergileyerek kamu hizmetlerini sunabilmeleri açısından kamuda “ahlakilik” çıtasının yükseltilmesine katkı sunacak olan “etik yönetim gerekliliklerinin” yerine getirilmesi temel bir zorunluluktur. Bugün OECD gibi uluslar arası kuruluşların ülkelerin kamu yönetimlerinde kamu dürüstlüğünün ve bu bağlamda etik yönetim anlayış ve kültürünün gelişmesi için önerdikleri “etik altyapı” veya “kamu dürüstlüğü stratejisi” gibi yönetim çerçeveleri, sundukları vizyonla günümüz kamu yönetiminde karşılaşılan sorunları çözmede önemli bir rehberlik desteği sağlamaktadır. Ancak, etik yönetimin “kültürel” boyutu dikkate alındığında ülkelerin kültürel kaynaklarında mevcut olan kadim bilgilerin gün ışığına çıkarılması da kamu yönetiminde etik sorunlara çözüm bulmayı hedefleyen uluslar arası yaklaşımların yerel düzeyde tutarlılığını ortaya koymada ve iyi uygulama modellerini geliştirmede yol gösterici olacaktır. Etik yönetim gerekliliklerinin kültürel zemininin ortaya konulmasında günümüz ve gelecek insanına kılavuzluk edecek olan ve kadim bilgi kaynakları arasında yer alan eserlerden birisi de Büyük Selçuklu Devleti Veziri Nizamülmülk’ün “Siyasetname” adlı eseridir. Bu eser, okuyucusuna sunduğu iyi yönetim esaslarıyla aynı zamanda etik yönetimin güçlendirilmesine yönelik yeni anlayışların gelişmesine de katkı sunmaktadır. Günümüzdeki kurumsal ve kavramsal değişimlere rağmen eserin, genel anlamda OECD’nin geliştirmiş olduğu yönetim çerçevelerine karşılık gelen tavsiyeler içerdiğini söylemek mümkündür. Bu nedenle çalışmamızın amacının zengin kültürel kaynaklarımız arasında ayrıcalıklı bir konuma sahip olan Nizamülk’ün Siyasetnamesi’nde etik yönetim gerekliliklerine dair yönetim tavsiyeleri hakkında farkındalık artırmak olduğunu ifade edebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Siyasetname, Nizamülmülk, Kamu Yönetimi, Denetim, Etik Yönetim

Kaynakça

• Referans 1 Adalıoğlu, H.H. (2009). Siyasetname, D.İ.A., XXXVII, İstanbul, 2009
• Referans 2 Alodalı, M. F.B ve Usta,S. (2017). Türk yönetim geleneğinde hesap verebilirlik mekanizmaları: Divan-ı Mezalim ve Kamu Denetçiliği Kurumu, Strategic Public Management Journal, Volume 3, Issue 6, 2017, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/394709, Erişim Tarihi:28.10.2020
• Referans 3 Aydın, İ. (2012). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik, 5.Basım, Ankara: Pegem A Yayıncılık,
• Referans 4 Aslan, M.M ve bulut, Y, (2018). “Kutadgu Bilig’de iyi yönetimin esasları”, Ombudsman Akademik- Özel Sayı 1, Aralık, 2018 SS: 15-25,
• Referans 5 Ceritli, İ., (2012). Türk kamu yönetiminde şeffaflaşma ve hesap verebilirliğe yönelik pozitif dönüşüm, dirençler ve zayıflıklar: geleceğin gelenekle dansı, “Şeffaf Ve Hesap Verebilir Kamu Yönetimi” Sempozyumu, Editörler:Kamil K. Yalçın U.
• Referans 6 Dinçer, Ö. (2018). Siyasetnameleri yeniden okumak bir yönetim bilimci gözüyle geleneksel siyasi düşünce, Klasik Yayınları, Birinci Basım, İstanbul
• Referans 7 Eryılmaz, B., (2001). Kamu yönetimi, Erkam Matbaası, İstanbul,
• Referans 8 Eryılmaz, B. (2008). Etik kültürü geliştirmek, Türk İdare Dergisi, Sayı 459, Haziran,s.7,
• Referans 9 EUROSAI TFAE, (2017). Kamu sektörü organizasyonlarında etiğin denetimi, http://www.eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Guidance/Activities/TFAE%20Guidelines%20to%20audit%20ethics/a-turkish-%20KAMU%20SEKT%C3%96R%C3%9C%20ORGAN%C4%B0ZASYONLARINDA%20ET%C4%B0%C4%9E%C4%B0N%20DENET%C4%B0M%C4%B0.pdf, Erişim Tarihi: 27.10.2020
• Referans 10 Göksu, E.( 2019). Siyâsetnâme okumalarının tarihçilik bağlamında değerlendirilmesi “konya büyükşehir belediyesi kültür yayınları: 402, “bilge vezir nizâmülmülk, Editör : Arıcan, M.K., Kala, M.E., Tuğrul, M., Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları: 92 Toplantı Metinleri: 23, Konya, https://www.konya.bel.tr/ekitap/upload/diger/nizamulmulk.pdf, Erişim Tarihi: 28.10.2020
• Referans 11 Gökcan, Ö. (2018). Machiavelli ve Nizamülmülk’te devlet yönetimi: hükümdar (prens) ve siyasetname üzerine karşılaştırmalı bir analiz, Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 12, Bahar 2018, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/510143, Erişim Tarihi: 28.10.2020
• Referans 12 Keskintaş, O. (2017). Adalet, ahlak ve nizam osmanlı siyasetnameleri, İletişim Yayınları,1. Baskı, 2017
• Referans 13 Mahmutoğlu, A. (2009). Etik ve ahlâk; benzerlikler, farklılıklar ve ilişkiler,Türk İdare Dergisi, sayı:81, 2009,
• Referans 14 Nizamülmülk, (2017). “Siyasetname”, Çev: Ayar, M.T, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (2009), XII.Basım, İstanbul
• Referans 15 OECD, (2005). Public sector ıntegrity, a framework for assessment, http://www.oecd.org/governance/ethics/publicsectorintegrityaframeworkforassessment.htm 17.07.2020, Erişim Tarihi: 28.10.2020
• Referans 16 OECD, (2017). OECD recommendation of the council on public ıntegrity, http://www.oecd.org/gov/ethics/OECD-Recommendation-Public-Integrity.pdf, Erişim Tarihi: 28.10.2020
• Referans 17 TDK, (2020), sözlük.gov.tr,2020, Erişim Tarihi. 26.10.2020
• Referans 18 Thompson, D. F. (1985). The possibility of administrative ethics, public administration review, 45, ss. 555-561, Aktaran: Özdemir, M. (2008), “Kamu yönetiminde etik”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 7, 2008, s.182,
• Referans 19 Saylı, H. ve Kızıldağ, D. (2007). Yönetsel etik ve yönetsel etiğin oluşmasında insan kaynakları yönetiminin rolünü belirlemeye yönelik bir analiz, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2007, Cilt 9, Sayı 1
• Referans 20 Süllü, Z., (2017), Siyasal iletişim açısından tarihi metinler olarak selçuklu ve Osmanlı dönemi siyasetnameleri: Nizam’ül mülk’ün siyasetnamesi ve Koçi bey risalesi bağlamında siyasal iletişimin tarihsel kökenleri”, İNİF E - Dergi, 2017, Cilt 2, sayı.1
• Referans 21 Yalsızuçanlar, S. (2009).Siyasetname, Antik Dünya Klasikleri, Lacivert Yayıncılık, İstanbul