BIST Sürdürülebilirlik Endeksi En Yüksek Şirketlerin X Platformundaki (Twitter) Sürdürülebilirlik İletilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 1, 134 - 151, 30.04.2024

Vildan Gülpınar Demirci Başak Buluz Kömeçoğlu

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1420030

Öz

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, Türkiye'de Borsa İstanbul şirketleri arasında sürdürülebilirlik konusundaki anlayış, bilgi ve uygulamaları artırmak amacıyla oluşturulmuştur. BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, borsaların çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim risklerine ilişkin politika oluşturma sürecinde şirketlere yol göstermeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, şirketlerin sürdürülebilirlik politikalarına ilişkin bilgileri sorumlu taraflara ileten bir platform oluşturma misyonuna sahiptir. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilirlik Kalkınma Hedefleri ile uyumlu olmak üzere Borsa İstanbul’daki şirketlerin sürdürülebilirlik uygulamalarına göre bir takım metrikler sunulmaktadır. Sosyal ağlar ise, işletmelerin bilgiyi hızlı ve düşük maliyetle yaymak amacıyla sıklıkla kullandıkları bir araç konumundadır. Özellikle sürdürülebilirlik ekseninde sosyal pazarlama faaliyetleri hakkındaki bilginin yayılması konusunda anahtar bir role sahiptir. Bu çalışma, şirketlerin sürdürülebilirlik bilgilerini yaymak için sosyal ağları nasıl kullandıklarına odaklanmaktadır. Bu amaçla, BIST sürdürülebilirlik endeksinde en yüksek puana sahip 12 şirketin 2014-2022 yılları arasında X platformunda sosyal ağındaki sürdürülebilirlik mesajları analiz edilmiştir. Çalışmanın amacı, şirketlerin BIST sürdürülebilirlik endeksi puanları ile sosyal ağdaki sürdürülebilirlik iletilerinin kullanım yoğunlukları arasında bir ilişki olup olmadığını incelemektir. X verileri Python programlama dili, twint kütüphanesi ile elde edilmiştir. İlişkililik testi ise Spearman Korelasyon testi ile SPSS paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda tüm şirketler tarafından yapılan paylaşımlarda en sık kullanılan anahtar kelime/ifade gruplarının "eğitim, enerji, iklim, kadın, sağlık, su, sürdürülebilir, ücret, üretim" olduğu görülüyor. Çalışma sonucunda, BIST sürdürülebilirlik endeksi puanları ile şirketlerin X platformunda sürdürülebilirlik anahtar kelimeleri içeren iletilerinin yoğunluğu arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu durum, şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasında sosyal ağları daha etkin kullanmaları gerektiğini göstermektedir. Şirketlerin sürdürülebilirlik bilgisini yayma konusunda sosyal medyayı nasıl kullandıklarının bilinmesi, diğer şirketler için de yol gösterici olabilecektir. Öte yandan araştırma kapsamında şirketlerin mesajları analiz edilmiş ve sürdürülebilirlik anahtar kelimeleri üç temaya ayrılmıştır. Birinci tema sağlık, eğitim ve kadın; ikinci tema iklim ve çevre; üçüncü tema ise enerji ve tasarruf olarak belirlenmiştir. Bu tema ve anahtar kelimelerin sosyal medya mesajları ve sürdürülebilirlik raporları gibi içerik analizi çalışmalarına kaynak etmesi beklenmektedir. Türkiye’de benzer bir çalışmaya rastlanmamış olmakla birlikte, bu çalışma dünya literatüründeki nadir çalışmalardan biridir. Literatürden farklı olarak BIST Sürdürülebilirlik Endeksi sıralamasında en üst sırada yer alan şirketlerin sosyal medyadaki sürdürülebilirlik faaliyetleri incelenmiştir. Böylece hali hazırda sürdürülebilirlik faaliyetlerinde başarılı oldukları bir metrik ile belirlenmiş şirketlerin yürüttükleri faaliyetler, bu listede yer almayan şirketler için de örnek teşkil edecektir. Diğer taraftan sürdürülebilirlik bilgisinin sosyal medyada yayılmasında araştırmadan elde edilen temalardan yararlanılabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, X Platformu, Sosyal Medya Analizi, Sürdürülebilirlik Anahtar Kelimeleri

Evaluation of the Sustainability Messages of the Companies with the Highest BIST Sustainability Index on X (Twitter) Platform

Öz

BIST Sustainability Index was created to increase the understanding, knowledge, and practices on sustainability among Borsa Istanbul companies in Turkey. The BIST Sustainability Index aims to guide companies in the process of establishing policies regarding the environmental, social, and corporate governance risks of stock exchanges. In addition, it has the mission of creating a platform that communicates information on companies' sustainability policies to responsible investors. In line with the United Nations Sustainability Development Goals, several metrics are presented according to the sustainability practices of companies in Borsa Istanbul. Social networks are a tool that businesses frequently use to disseminate information quickly and at low cost. It has a key role in disseminating information about social marketing activities, especially in the sustainability axis. This study focuses on how companies use social networks to disseminate sustainability information. For this purpose, the sustainability messages of the 12 companies with the highest scores in the BIST sustainability index on the social network X platform for the years 2014-2022 are analyzed. The aim of the study is to examine whether there is a relationship between the companies' BIST sustainability index scores and the intensity of their use of sustainability messages on the social network. X platform data was obtained with the Python programming language, twint library. The correlation test was carried out using the SPSS package program with the Spearman Correlation test. As a result of the research, it is seen that the most frequently used keywords/phrase groups in the posts made by all companies are "education, energy, climate, women, health, water, sustainable, wages, production". The study did not find a significant relationship between the BIST sustainability index scores and the intensity of companies' messages containing sustainability keywords on the platform. This shows that companies should use social networks more efficiently in the dissemination of sustainability activities. Knowing how companies use social media to disseminate sustainability information can provide guidance for other companies. On the other hand, within the scope of the research, the messages of the companies were analyzed and the sustainability keywords were divided into three themes. The first theme is health, education, and women; the second theme is climate and environment; and the third theme is energy and savings. These themes and keywords are expected to serve as a source for content analysis studies such as social media messages and sustainability reports. Although no similar study has been found in Turkey, this study is one of the rare studies in the world literature. Unlike the literature, the sustainability activities on social media of the companies ranked at the top of the BIST Sustainability Index are analyzed. Thus, the activities carried out by companies that have already been determined to be successful in sustainability activities with a metric will serve as an example for companies that are not included in this list. On the other hand, the themes obtained from the research can be utilized in the dissemination of sustainability information on social media.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, BIST Sustainability Index, X Platform, Social Media Analysis, Sustainability Keywords

Kaynakça

• Acar, S. (2021). Sürdürülebilirlik raporlarının sürdürülebilir insan kaynakları yönetimi yönüyle incelenmesi: BIST sürdürülebilirlik endeksi örneği. Kafkas University. Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal, 12(23), 347-368. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.016
• Acar, Ü. M., Durmaz, Ş., & Coşgunaras, Ş. N. (2021). Sürdürülebilirlik performansını etkileyen finansal ve finansal olmayan faktörler üzerine bir araştırma: BIST sürdürülebilirlik endeksi örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, 14(1).
• Aksoylu, S., & Taşdemir, B. (2020). Kurumsal sürdürülebilirlik performans değerlendirmesi: Bist sürdürülebilirlik endeksinde bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 95-106.
• Aracı, H., Yüksel, Ö., & Filiz, G. (2016). Şeffaflik ve hesap verilebilirliğin sağlanmasinda sürdürülebilirlik raporlari: BIST sürdürülebilirlik endeksindeki şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarinin ıncelenmesi. World of Accounting Science, 18.
• Akyüz, F., & Yeşil, T. (2017). BIST sürdürülebilirlik endeksine kayıtlı üretim sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin finansal performanslarının incelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 9(16), 61-78. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.270635
• Aytekin, S., & Erol, A. F. (2018). Finansal performans kurumsal sürdürülebilirlik performansının temel belirleyicisi midir? BIST sürdürülebilirlik endeksinde ARAS yöntemi ile bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 869-886. https://doi.org/10.18092/ulikidince.435519
• Borsa İstanbul (t.y.). Sürdürülebilirlik endeksleri. Retrieved from: https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/165/bist-surdurulebilirlik-endeksleri
• Celayir, D. (2020). Kurumsal yönetim açısından sürdürülebilirlik raporlarının güvencesi ve Borsa İstanbul (BIST) sürdürülebilirlik endeksi üzerinde bir inceleme. Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 20-44. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1375
• Çıtak, L., & Ersoy, E. (2016). Investors' reactions to the ınclusion of firms in the bist sustainability index: An analysis by event study and mean-median tests. International Journal of Alanya Faculty of Business, 8(1), 43-57.
• Developer Platform (t.y.). Metrics. Retrieved from: https://developer.twitter.com/en/docs/twitter-api/metrics
• Ertan, Y. (2018). Türkiye’de sürdürülebilirlik raporlaması (2005-2017). Journal of Accounting and Taxation Studies, 11(3), 463-478. https://doi.org/10.29067/muvu.410926
• Hizarci-Payne, A. K., & Kirkulak-Uludag, B. (2018). Sustainable business practices of Turkish companies listed on the Borsa Istanbul sustainability index. In: Sustainable Business Models, pp. 329-344 Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-73503-0_15
• Huang, L., Clarke, A., Heldsinger, N., and Tian, W. (2019). The communication role of social media in social marketing: A study of the community sustainability knowledge dissemination on LinkedIn and Twitter. Journal of Marketing Analytics, 7(2), 64-75. https://doi.org/10.1057/s41270-019-00053-8
• Kotler, P., & Zaltman, G. (1971). Social marketing: An approach to planned social change. Journal of Marketing, 35(2), 3–12.
• Murphy, G., & Salomone, S. (2013). Using social media to facilitate knowledge transfer in complex engineering environments: a primer for educators. European Journal of Engineering Education, 38(1), 70-84. https://doi.org/10.1080/03043797.2012.742871
• Ozmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkinma yaklaşimlari. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1853-1876.
• Parlakkaya, R., Kahraman, Ü. M., & Cihan, Y. (2019). BIST sürdürülebilirlik endeksine alınmanın etkileri: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, (111), 33-50. https://doi.org/10.33203/mfy.455322
• Pilař, L., Kvasničková Stanislavská, L., Pitrová, J., Krejčí, I., Tichá, I., & Chalupová, M. (2019). Twitter analysis of global communication in the field of sustainability. Sustainability, 11(24), 6958. https://doi.org/10.3390/su11246958
• Reilly, A. H., & Hynan, K. A. (2014). Corporate communication, sustainability, and social media: It's not easy (really) being green. Business Horizons, 57(6), 747-758. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2014.07.008
• Roca, L. C., & Searcy, C. (2012). An analysis of indicators disclosed in corporate sustainability reports. Journal of Cleaner Production, 20(1), 103-118. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2011.08.002
• Rosati, F., & Faria, L. G. (2019). Addressing the SDGs in sustainability reports: The relationship with institutional factors. Journal of Cleaner Production, 215, 1312-1326. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.12.107
• Salvatore, C., Biffignandi, S., & Bianchi, A. (2022). Corporate social responsibility activities through Twitter: From topic model analysis to indexes measuring communication characteristics. Social Indicators Research, 1-32. https://doi.org/10.1007/s11205-022-02993-8
• Sevim, U. (2021). İşletmelerin çevresel yatırım harcamalarının finansal performans üzerine etkisi: BİST sürdürülebilirlik endeksi üzerine bir araştırma. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 7(1), 55-67. https://doi.org/10.30855/gjeb.2021.7.1.004
• Şahin, Z., Çankaya, F., & Karakaya, A. (2018). Sürdürülebilirlik raporlarinin sektörlere ve yillara göre analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (20), 17-32. https://doi.org/10.18092/ulikidince.311026
• Tsalis, T. A., Malamateniou, K. E., Koulouriotis, D., & Nikolaou, I.E. (2020). New challenges for corporate sustainability reporting: United Nations' 2030 Agenda for sustainable development and the sustainable development goals. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 27(4), 1617-1629. https://doi.org/10.1002/csr.1910
• United Nation (t.y.). Global Sustainable Development Report (GSDR). Retrieved from: https://sdgs.un.org/gsdr
• United Nation (t.y.). The 17 goals. Retrieved from: https://sdgs.un.org/goals