Emeklilik Sistemlerinde Değişim ve Kuşakların Emekliliği

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 1, 257 - 273, 30.04.2025

Yavuz Kağan Yasım

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1548505

Öz

İnsanlar, yaşadıkları dönemin ekonomik, kültürel ve siyasal olaylarından büyük ölçüde etkilenmekte; bu durum, bireylerin farklı niteliklere ve anlayışlara sahip olmasına yol açmaktadır. Batı literatüründe bireyler, doğdukları döneme göre sınıflandırılmakta ve çeşitli kuşak isimleriyle tanımlanmaktadır. Kuşaklar arasındaki sosyokültürel farklılıklar pek çok çalışmada ele alınmış olmakla birlikte, bu çalışmada sosyal güvenlik sistemlerinin özellikle emeklilik boyutuna ilişkin kuşaklar arası karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Modern refah devleti anlayışı çerçevesinde inşa edilen emeklilik sistemleri, nüfusun yaşlanması gibi demografik dönüşümler ve işgücü piyasasında yaşanan yapısal değişiklikler nedeniyle ciddi bir baskı altındadır. Bu bağlamda çalışma, ekonomik politikalar, demografik eğilimler ve kuşakların toplumsal özelliklerinin emeklilik sistemleri üzerindeki etkilerini analiz etmekte; Kayıp Kuşak’tan Beta Kuşağı’na kadar uzanan geniş bir zaman aralığında, kuşaklara göre emeklilik koşullarını karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Bu çalışmada, Avrupa ve ABD'deki kamusal emeklilik sistemlerinin tarihsel gelişimi ele alınarak, yaşam süresinin uzaması, doğurganlık oranlarındaki düşüş ve mali sürdürülebilirlik gibi nedenlerle yapılan reformlar detaylandırılmıştır. Bulgular, Sessiz Kuşak ve Bebek Patlaması Kuşağı gibi erken dönem nesillerin daha elverişli emeklilik koşullarına sahip olduğunu; buna karşın, X, Y ve Z kuşaklarının daha ileri yaşta emeklilik, daha düşük maaşlar ve artan ekonomik belirsizliklerle karşı karşıya kaldığını ortaya koymaktadır. Ayrıca teknolojik gelişmelerin ve otomasyonun istihdama dayalı emeklilik finansmanını daha da zorlaştırdığı vurgulanmakta; sistemin sürdürülebilirliği için yalnızca emek gelirlerine değil, aynı zamanda sermaye kazançları ve robot vergisi gibi alternatif finansman kaynaklarına yönelinmesi gerektiği ifade edilmektedir. Aksi takdirde yaşlı yoksulluğunun artması kaçınılmaz görünmektedir. Sonuç olarak çalışma, emeklilik sistemlerinin yalnızca mali sürdürülebilirlik perspektifiyle değil, aynı zamanda kuşaklar arası adalet ve sosyal refah ilkeleri doğrultusunda yeniden yapılandırılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Güvenlik , kuşaklar , emeklilik yaşı , emeklilik , yaşlanma

Changes in Retirement Systems and Retirement of Generations

Öz

People are significantly influenced by the economic, cultural, and political events of the era in which they live, leading to differences in individual characteristics and perspectives. In Western literature, individuals are classified according to their birth period and identified with various generational labels. Although the sociocultural differences between generations have been widely examined in the literature, this study presents an intergenerational comparative analysis specifically focused on the retirement dimension of social security systems. Retirement systems, built within the framework of the modern welfare state, are under substantial pressure due to demographic transformations—such as population aging—and structural changes in the labor market. In this context, the study analyzes how economic policies, demographic trends, and the social characteristics of generations affect retirement systems. It comparatively examines the retirement conditions of different generations, ranging from the Lost Generation to Generation Beta. The study elaborates on the historical development of public pension systems in Europe and the United States, detailing the reforms driven by increased life expectancy, declining fertility rates, and concerns about financial sustainability. The findings reveal that early cohorts such as the Silent Generation and the Baby Boomers had more favorable retirement conditions, while Generations X, Y, and Z face later retirement ages, lower pensions, and growing economic uncertainty. Moreover, the study emphasizes that technological advancements and automation have further complicated the employment-based financing of retirement systems. It argues that in order to ensure sustainability, funding must extend beyond labor income to include alternative sources such as capital gains and robot taxation. Otherwise, an increase in elderly poverty appears inevitable. In conclusion, the study underscores that retirement systems must be restructured not only from the perspective of financial sustainability but also in line with principles of intergenerational equity and social welfare.

Anahtar Kelimeler

Social Security , generations , retirement age , retirement , aging

Kaynakça

• Alper, Y. (2019). Sosyal Güvenlik Üzerine Yazılarım, Ankara: TAEM Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları.
• Anderson, K. M. (2019). Old-age pensions. In Handbuch Sozialpolitik (Wiesbaden: Springer Fachmedien Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-22803-3_29
• Arza C. & Kohli M. (2007) The Political Economy of Pension Reform, Pension Reform in Europa, Routhledge/EUI Stusies in the Politkal Economy of Welfare.
• Barschkett, M., Geyer, J., Haan, P., & Hammerschmid, A. (2022). The effects of an increase in the retirement age on health—Evidence from administrative data. The Journal of the Economics of Ageing, 23, 100403. 1-24. https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2022.100403
• Calì, M., & Presidente, G. (2021). Automation and Manufacturing Performance in a Developing Country. World Bank Group Policy Research Working Paper. (http://documents.worldbank.org/curated/en/853801620651245338).
• Costa, D. L. (1998). The evolution of retirement. In The Evolution of Retirement: An American Economic History, 1880-1990 (6-31). University of Chicago Press.. (https://www.nber.org/books-and-chapters/evolution-retirement-american-economic-history-1880-1990).
• Damijan, J., Damijan, S., & Vrh, N. (2021). Tax on robots: Whether and how much. GROWINPRO. (https://www.growinpro.eu/wp-content/uploads/2021/03/working_paper_2020_39.pdf).
• Demirel, Z. H. (2021). Çalışma hayatında geleceğin insan kaynağı: Alfa kuşağı. OPUS, 11(18), 1796-1827. https://doi:10.26466/opus.
• Durmaz, Ş., & Okumuş, B. (2021). İş hayatında kuşaklar arası farklılıklar ve Z kuşağı. Pearson Journal, 6(16), 47-68. https://doi.org/10.46872/pj.448.
• Erdoğdu, M. (2013). Sosyal Harcamaların Kapsamı ve Türkiye’de Sosyal Bütçe. Kamu Bütçesinde Yeni Yaklaşımlar. M. Ş. A. Kesik içinde, Kamu Bütçesinde Yeni Yaklaşımlar (53-95). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• European Commission (2012) An Agenda for Adequate, Safe and Sustainable Pensions, Whıte Paper, Brussels (16.02.2012) (https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/32eda60f-d102-4292-bd01-ea7ac726b731/language-en).
• European Commission: Directorate-General for Employment, Social Affairs and Inclusion. (2024). The 2024 pension adequacy report : current and future income adequacy in old age in the EU. Volume I. Publications Office of the European Union. (https://employment-social-affairs.ec.europa.eu/pension-adequacy-report-current-and-future-income-adequacy-old-age-eu_en).
• ILO. 2015. World Social Protection Report 2014–15. Geneva, International Labour Office. (https://www.ilo.org/sites/default/files/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@dcomm/documents/publication/wcms_245201.pdf).
• Keese, M., Hirsch, D., & Bednarzik, R. (2006). Live Longer, Work Longer. OECD Publishing, Ageing and Employment Policies, http://dx.doi.org/10.1787/9789264035881-en ISBN-92-64-035877 (https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2006/02/live-longer-work-longer_g1gh607a/9789264035881-en.pdf).
• Kwon, J., Lee, T., & Rhee, S. (2019). Work Capacity and Socially Sustainable Public Pension System in Aging Societies. Policy.. Paper presented at the Think 20, Japon. (https://t20japan.org/wp-content/uploads/2019/03/t20-japan-tf10-5-sustainable-public-pension-aging-societies.pdf).
• Macky, K., Gardner, D., & Forsyth, S. (2008). Generational differences at work: Introduction and overview. Journal of managerial psychology, 23(8), 857-861.. https://doi.org/10.1108/02683940810904358
• OECD (2023), Pensions at a Glance 2023: OECD and G20 Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/678055dd-en.
• Özdemir, S. (2010). Başlangıcından günümüze refah devletlerinde sosyal harcamaların analizi. In Journal of Social Policy Conferences (50), 153-204. Istanbul University.
• Rahman, F. (2019). The generation of poverty. Poverty over the life course for different generations. Resolution Foundation. (https://www.resolutionfoundation.org/app/uploads/2019/05/Generation-of-Poverty-Report.pdf).
• Röth, H., Bongestabs, A., ve Nimeh, Z. (2016). Impacts of Old Age Pensions. Retrieved from Genova (https://www.issa.int/node/104904).
• Şalap, K. O. (2016). Çalışma yaşamında kuşaklar: kuşakların iş ve özel yaşam dengesine ilişkin yaklaşımları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Tolbize, A. (2008). Generational differences in the workplace. Research and training center on community living, 5(2), 1-21.. (https://rtc.umn.edu/docs/2_18_Gen_diff_workplace.pdf).
• Yasım, Y. K. (2019). Emeklilik Hakkı ve Emeklilikte Yaşa Takılanlar. N. Koç içinde, Güncel Sosyal ve Mali Sorunlara Yönelik Seçme Yazılar (ss. 127-157). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• İnternet Kaynakları WHO, GHE: Life expectancy and healthy life expectancy https://www.who.int/data/gho/data/themes/mortality-and-global-health-estimates/ghe-life-expectancy-and-healthy-life-expectancy
• World Economic Forum (WEF), 2023. Charted: How life expectancy is changing around the World. https://www.weforum.org/stories/2023/02/charted-how-life-expectancy-is-changing-around-the-world/ https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tps00200/default/table?lang=en&category=t_proj (er. Tar. 15.11.2024)
• https://www.ageuk.org.uk/information-advice/money-legal/pensions/state-pension/changes-to-state-pension-age/ (er. Tar. 12.11.2024)
• https://www.ssa.gov/benefits/retirement/planner/ageincrease.html (er. Tar. 12.11.2024)
• https://www.turn2us.org.uk/get-support/information-for-your-situation/state-pension-age-changes/what-is-happening-to-state-pension-age (er. Tar. 12.11.2024)
• https://www.who.int/data/gho/data/themes/mortality-and-global-health-estimates/ghe-life-expectancy-and-healthy-life-expectancy (er. Tar. 10.03.2025)