Öz
Anadolu kadının çeyizinin vazgeçilmez bir parçası
olan iğne oyaları süslenme amacının yanı sıra farklı formları ile de kadının
duygu ve düşüncelerini iletmesine aracılık etmektedir. Geleneksel olarak daha
çok ipek ipliklerin kullanıldığı bu sanatın temel biçim öğesi çiçektir. Yöreden
yöreye ve anlatılmak istenilen mesaja göre çiçekler yapraklar, dallar v.b.
diğer bitkisel öğeler farklı formlara bürünmektedir. Anadolu’nun batısından
doğusuna İzmir, Bursa, Balıkesir, Konya, Adana, Ordu, Rize, Maraş, Elazığ gibi
birçok yöresinde uğraşılan iğne oyacılığının geçmişten günümüze özgün
örneklerinin üretildiği yörelerden birisi de Ödemiş’tir. Ancak gelişen ve
değişen yaşam koşulları birçok el sanatında olduğu gibi iğne oyacılığında da
bir değişim başlatmıştır. Bu değişim daha çok kullanım amacına yöneliktir.
Geçmişte geleneksel olarak kadın ve erkek baş giyiminin bir süsleme öğesi olan
iğne oyalarının yaşam tarzındaki değişim sonucunda bu fonksiyonu azalmış ve
bugün yöre kadınları tarafından kolye, küpe, bileklik, saç tokası, fular gibi farklı
kullanım amaçları için de üretilmeye başlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ANONİM, (1993), Türk El Sanatları, Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma Ve- Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. ANONİM, (1997), Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, Cilt 3, İstanbul. ANONİM, (2010), İğne Oyaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara. ANONİM, (2011), Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, Ankara, 11.Baskı. ANONİM (2013). Ödemiş, Küçükmenderes Havzası Doğa, Kültür ve Turizm Rehberi, Ödemiş. AKBİL, Fatma. (1977), Türk Yazmacılık Sanatı, Kültür ve Sanat Dergisi, (1)5, 109-114. BARIŞKAN, Aysel. (1976), Anadolu İşleme Sanatı, Kültür ve Sanat Dergisi, 4, 78-86, Ankara. BARIŞTA, Örcün. (1988), Turkish Handicrafts, Ankara, 974. DURAL, Halil. (2004), Ödemiş Tarihi, İzmir, 1. Baskı. ERBEK, Güran. (1984). “Erkek Oyaları”. I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu Bildirileri, 18, (ss.135-146). ERGENEKON, C., BAŞARAN, F., (1999). “Oyaların El Dokumalarında Değerlendirilmesi”. 2000’ li Yıllarda Türkiye’ de Geleneksel Türk El Sanatlarının Sanatsal, Tasarımsal ve Ekonomik Boyutu Sempozyumu Bildirileri, Ankara, (ss. 131-133). KOÇU, Reşad Ekrem. (1967), Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara, 1. Baskı. ONUK, Taciser. (2000), Osmanlı’dan Günümüze Oyalar, Ankara, 1. Baskı. ÖLMEZ, N Filiz. (2009), “Isparta Scarf Oya Making On The Triangle Of Tradition-Income-Education”, Proceedings of the 4th International Scientific Conference, no:4, (ss. 88-97). ÖZCAN, Fatma. (1997), Nallıhan Yöresinde İğne Oyacılığı, Ankara, 1. Baskı. ÖZEL, Mehmet. (1992), Folklorik Türk Kıyafetleri, Ankara, 1. Baskı. SÖZEN, Metin. (1998), Geleneksel Türk El Sanatları, İstanbul,1. Baskı. ŞENOL, Sevgi. (2009), Geçmişten Günümüze Boncuk Oyalarımız, Bursa, 1. Baskı. YAVUZ, Begiç Galip. (1986), Ödemiş Belediyesi Belde Yıllığı, Ödemiş. YAVUZ, Begiç Galip. (2012). Yukarı Küçükmenderes Havzasında Zeybekler, Ödemiş, 3. Baskı.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Temmuz 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 10 Sayı: 1 |