Öz
Toplumlar arasındaki biyolojik uzaklık analizleri, kafa veya
dişten gelen varyasyonlar kullanılarak yapılır. Diş
varyasyonlarının aksine kafatası varyasyonlarının cinsiyet ve yaşla ilişkisi her
zaman tartışma konusu olmuştur. İleri yaşlarda bölgesel kemik büyümesinin sebep
olduğu varyasyonlara doğru bir eğilim gözlenirken, daha genç yaşlarda bölgesel
kemik yetersizliğinin sebep olduğu varyasyonlara doğru bir eğilimin olduğu
bilinmektedir. Bu sebeple biyolojik uzaklık çalışmalarında
hangi yaş gruplarının dahil edilmesi gerektiği konusunda kesin bir bilgi mevcut
değildir. Bu çalışmada amacımız dört farklı toplumun verileri incelenerek
kafatası varyasyonları ve yaş grupları arasında bir ilişki olup olmadığını
anlamaya çalışmaktır. Çalışma kapsamında Van Kalesi Höyüğü/İslami, Van Kalesi
Höyüğü/Hıristiyan, Karagündüz ve Kureyşler toplumlarına ait toplam 297 bireyde
29 varyasyona bakılmıştır. 40 yaş altı ve üstü olarak ayrılan bireyler iki
gruplar toplanmış kafatası varyasyonları ile yaş grupları arasındaki ilişki
SPSS 23 programında X² testi ile araştırılmıştır. Analiz sonucunda her toplum
için farklı varyasyonlar anlamlı sonuçlar vermiştir. Bu durum yaşın
varyasyonların görünümünde önemli bir faktör olmadığı fikrini desteklemektedir. Ayrıca eski topluluklar
çalışılırken 60 yaş üstü bireylere az rastlanması ve yaş tahmininin cinsiyet
tahmini kadar kesinlik içermemesi biyolojik uzaklık çalışmalarında yaşın
etkisini azaltmaktadır. Dolayısıyla iskelet serileri üzerinde biyolojik uzaklık
çalışması yapılacaksa yaş etkisi öncelikle örneklem içerisinde istatistiksel
olarak değerlendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler
yaş kafatası varyasyonları Van Kalesi Höyüğü Karagündüz Kureyşler
Kaynakça
- AXELSSON, G., HEDEGAARD, B. (1985), Torus palatinus in Icelandic schoolchidren, American Journal of Physical Anthropology 67(2), 105-112.
- BERRY, AC. (1975), Factors Affecting the Incidence of Non-Metrical Skeletal Variants, Journal of Anatomy, 120(3), 519-535.
- BRASILI-GUALANDI, P., GUALDI-ROSSO, E. (1989), Discontinuous traits of the skull: Variations on sex, age, laterality, Anthropologischer Anzeiger, 47(3), 239-250.
- BUIKSTRA, J. (1972), Techniques for coping with the age regressive nature of non-metric traits. Abstract. American Journal of Physical Anthropology, 37, 431.
- BUIKSTRA, JE., FRANKENBERG, SR., KONIGSBERG, LW. (1990) Skeletal biological distance studies in American Physical Anthropology: recent trends, American Journal of Physical Anthropology, 82, 1-7.
- CORRUCCINI, RS. (1974), An Examination of the Meaning of Cranial Discrete Traits For Human Skeletal Biological Studies, American Journal of Physical Anthropology, 40, 425-446.
- EROĞLU, S. (2005), Anadolu’da Bazı Eski İnsan Topluluklarında Biyolojik Uzaklıkların Belirlenmesi, (Doktora Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- HOWE, WL., PARSONS, PA. (1967), Genotype and Environment in the Determination of Minor Skeletal Variants and Body Weight in Mice, Journal of Embryology and Experimental Morphology, 17, 283-292.
- KENNEDY, GE. (1986), The Relationship Between Auditory Exostoses and Cold Water: A Latitudinal Analysis, American Journal of Physical Anthropology, 71, 401-415.
- KOREY, KA. (1970), Characteristics of the Distributions of Non-metric Variants of the Skull. M.A. thesis, University of Chicago.
- MAYHALL, JT, DAHLBERG, AA, OWEN, DG. (1970), Torus mandibularis in an Alaskan eskimo population, American Journal of Physical Anthropology, 33(1), 57-60.
- MULLER, TP and MAYHALL, JT (1971), Analysis of contingency table data on torus mandibularis using a log linear model, American Journal of Physical Anthropology 34(1), 149-153.
- OSSENBERG, NS. (1970), The influence of artificial cranial deformation on discontinuous morphological traits, American Journal of Physical Anthropology, 33, 357-372.
- OSSENBERG, NS. (1976), Within and Between Race Distances in Population Studies Based on Discrete Traits of the Human Skull, American Journal of Physical Anthropology, 45, 701-716.
- PERIZONIUS, WRK. (1979), Non-metric cranial traits: Sex difference and age dependence, Journal of Human Evolution, 8(7), 679-684.
- SAUNDERS, SR. (1989), Nonmetric skeletal variation. Ed. İşcan MY, Kennedy KAR. Reconstruction of Life From the Skeleton, Alan R. Liss. Inc s. 95-108.
- STOJANOWSKI, CM., SCHILLACI, MA. (2006), Phenotypic Approaches for Understanding Patterns of Intracemetery Biological Variation, Yearbook of Physical Anthropology, 49, 49-88.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 11 Sayı: 2 |