PARİON ANTİK KENTİ ROMA HAMAMI MEZARLARI VE İSKELETLERİN OSTEOARKEOLOJİK DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 2, 1403 - 1428, 30.10.2018

Emel Acar Alper Yılmaz

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.460349

Cited By: 1

Öz

Antik
Troas Bölgesi’nin kuzeyinde yer alan Parion, Çanakkale İlinin Biga İlçesi,
Kemer Köyü, Bodrum Burnu sınırları içerisinde kalmaktadır. Eusebius’a göre
Parion M.Ö. 709 yılında kurulmuştur. Parion asıl önemine Roma Dönemi’nde
ulaşmıştır. Parion Bizans Dönemi’nde de önemini korumaya devam ettirmiş, uzun yıllar
baş bishopluk merkezi olmuştur. Parion Kent Merkezi’nde yer alan hamam yapıları
sosyal hayatın devam ettiği özel yapılardır. Parion Roma Hamamı, Parion
Tiyatrosu’nun 70 metre doğusunda sahile 150 metre uzaklıkta yer almaktadır.
Parion Roma Hamamı kazı çalışmaları sonucunda 2015 yılında praefernium
bölümünün kuzeyinde bir adet mezar; 2017 yılında piscinanın doğu duvarı
yakınlarında, apodyterium bölümün doğusunda ve praeferniumun yüzey toprağında
olmak üzere üç adet mezar; 2018 yılında ise peristili alanda bir adet mezar
bulunmuştur. Bizans Dönemi’ne ait mezarlardan 5 iskelet çıkarılmıştır.
Mezarlardan çıkarılan iskeletler Parion Antik Kenti Kazı Evi’nde
paleoantropoloji çalışmalarının yapılması için düzenlenmiş laboratuvarda
temizlik ve onarım çalışmaları tamamlandıktan sonra çalışmaya hazır hâle
getirilmiş ve daha sonra yaş, cinsiyet, patolojik durumları ve varyasyonları
değerlendirilmiştir.

Parion where located to the north of
the Antic Troas Region, is located in the boundaries of the Biga District of
Çanakkale Province, the Kemer Village, and Bodrum Burnu. According to Eusebius,
Parion was founded in BC 709. In the Roman period, Parion reached to its real
importance. Parion continued to maintain its importance in the Byzantine period
as well, and it had been the center of bishop for many years. The baths where
located in the Parion City Center are special structures that social life
continue. Parion Roman Baths, located 70 meters east of the Parion Theater, 150
meters from the beach. As a result of excavations at the Roman Baths of Parion,
it was found a grave to the north of the praefernium section in 2015; a greve
to near the eastern wall of piscinan, a grave to east of the apodyterium
section and a grave to on the surface soil of praefernium in 2017; a grave in
peristyle in 2018. 5 skeletons were removed from the graves that are belonging
to the Byzantine Period. For the paleoanthropological analyzes of the skeletons
that are removed from the graves, cleaning and repairing work were completed,
then, age, sex, pathological conditions and variations were assessed in the laboratory
of the Parion excavation house.

Anahtar Kelimeler

Parion, Roma Hamamı, Palentropoloji, Osteoarkeoloji

Kaynakça

• Abbasoğlu, H. (2004), “Pamphylia Hamamları: Plan açısından bir Değerlendirme”. Festchrift für Fahri Işık, 60. Yaşında Fahri Işık’a Armağan: Anadolu’da Doğdu, editörler. T.Korku, H. Işkan, G. Işın, 1-9. İstanbul: Ege Yayınları.Annam, S., Bajpe, R. (2016), A prospective anatomic study of epipteric bones in dry human skulls of Karnataka, International Journal of Biomedical and Advance Research, 7(6): 262-264.Avram, A., (2004), “The Propontic Coast of Asia Minor” An Inventory of Archaicand Classical Poleis, Oxford.Başaran, C., Ergürer, E., (2012), “Parion Odeion’u ( Bouleuterion?) 2010 Çalışmaları ve Odeion’da Bulanan Seramikler”, OLBA, XX, 225-291.Boardman, J., Hammond, H.G.L., (1982), “The Expansion of the Greek World Eight to Sixth Centuries B.C.”, The Cambridge Ancient History, III: III, CambridgeBüyüme, U., Parion’un Bizasn Dönemi Sırlı Seramikleri, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül ÜniversitesiÇelikbaş, E., Oyarçın, K., (2014). “Parion Yamaç Hamamı”, Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 4.Çırak, A., Çırak, M. T., (2014), “Tios/filyos iskelet kalıtılarının paleoantropolojik analizi”, 30. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 167-175.Çırak, A. (2017), “Akgüney Bizans Toplumunda Ölçülemeyen Karakterlerin Belirlenmesi -Determınıng Characters Not Measured In The Akgüney Byzantıne Populatıon”, Current Debates In Socıology & Anthropology, Cilt 10: 297-310Çırak, A., Çırak, M. T. (2017), “Antik Dönem İskeletlerinde Anemi: Akgüney Toplumu Üzerine Bir Çalışma”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE), 4/11: 85-94Çırak, A. (2018), “Anthropologıcal Examınatıon Of Perıostıtıs In Ancıent Anatolıan Populatıons Eski Anadolu Toplumlarında Periostitis Olgusunun Antropolojik Açıdan İncelenmesi”, Current Debates In Socıology & Anthropology, Cilt 14: 45-54Çırak, M. T. (2018), “Anemi Görülen Bireylerdeki Element Seviyelerinin Antropolojik Açıdan Değerlendirilmesi”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,, Cilt: 12/29: 169-178Erdal, Y. S. (2002), “Büyük Saray-Eski Cezaevi Çevresi Kazılarında Gün Işığına Çıkarılan İnsan İskelet Kalıntılarının Antropolojik Analizi”, 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, s.15-30, AnkaraEroğlu, S., Erdal, Y.S. (2009), “Diş ve Kafatası Morfolojisine Dayanarak Üç Eski Anadolu Topluluğunda Biyolojik Uzaklıkların Belirlenmesi - The Determination of Biological Distance Based on Morphological Traits of the Human Teeth and Skulls in Three Ancient Anatolian Populations”, Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 33/3: 78-90Frish, P., (1983), Dielnschfiten von Parion, BonnGözlük, P., Durgunlu, Ö., Özdemir, S., Taşlıalan, M., Sevim Erol, A. (2006), “Symrna Agorası İskeletlerinin Paleoantropolojik Analizi”, 21. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, s. 125-140, Antalya.Hammond, N.G.L. ̶ Scullard, H.H., (1970), The Oxford Classical Dictionary, LondonKaplan, D., (2018), The Roman Baths and Relatd Structures, Smitheion Studies I, Ankara.Karaöz Arıhan, S., Ve Acar, E., (2014), “Giresun Adası İskeletlerinin Paleoantropolojik Değerlendirmesi”, 30. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, s.189-202,Gaziantep.Keleş, V., (2008), “İlk Bulgular Işığında Parion Tiyatrosu”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 128: 45-56.Keleş V., (2011), “Parion History from Coins”, XIV International Numismatic Congress Proceedings, s. 237-245, Glasgow.Keleş, V., Yılmaz, A., Oyarçin, K., (2014), “Parion Roma Hamamı 2013 Kazıları ve Sikke Buluntuları” Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 147: 21-36.Kleiner, G., (1968), Die Ruinen von Milet. BerlinKrencker D., Krüger, E., Lehman, H., Wachtler, H., (1923), Die trierer Kaiserthermen, Augsburg.Lanckoronski, K., (1890), Panphliens und Pisidiens, I. Band. Wien.Ling, R., (1981), “Buiding Mk 1at Oenoanda” Anatolian Studies 31: 31- 53Magie, D., (1950), Roma Rule in Asia Minor, PrincetonMansel, A., M., (1978), Side” 1947-1966 Yılları Kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları, Ankara: Türk Tarihi Kurumu YayınlarıMorse, D.. (1978), Ancient Disease in the Midwest. Second Edition. Illinois State Museum, Springfield, Illinois.Murlimanju, B. V., Saralaya, V. V., Somesh, M. S., Prabhu, L. V., Krishnamurthy, A., Chettiar, G. K., Pai, M. M. (2015), Morphology and topography of the parietal emissary foramina in South Indians: an anatomical study, Anatomy & Cell Biology, 48:292-298Muthukumaravel N., Ravichandran D., Melani Rajendran S., (2001), Human Calcaneal Facets for the Talus: Patterns and Clinical Implications, Journal of Clinical and Diagnostic Research, 5(4): 791-794Mutlu, H., Kızgut, B., Sönmez Sözer, Ç., Ürker, K., Açar, O., Sevim Erol, A. (2015), “Milas Belentepe Doğu Roma – Bizans Toplumunda Sakralizasyon Olgusu”, ARA (Antropoloji, Radyoloji ve Anatomi Kongresi. Nielsen, I., (1993), Thermae et Balnea, Aausrhus. Aaurhus University PressOrtner, D., J., Putschar, G., J., (1985). Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Simithsonian Institution Press, Washington DC.Özdemir, S. (2008), Minnetpınarı İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan Analizi, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara ÜniversitesiÖzdizbay, A., (2006). Perge’nin 1-2. Yüzyıllardaki Gelişimi, Adalya Ek Yayın Dizisi 10. İstanbul: Ege yayınlarıPausanias, (1935). Description of Greece, IV, Kitap 8. 22- 10, (Arcadia, Boeotia, Phocis and Ozolian Locri), Çev: Loeb Classical Library No. 297, Cambridge, MA: Harvard University PressPtolemaios, (1932). Geopraphika Hyphegesis (Çev. E.L. Stevenson), New York.Prêteux, F., (2009). “Parion et son territore a I’epoque hellenistique: un exemple d’organisation de la chora sur le rivage de la Propontide” L’Asie Minure dans I’Antiquite echanges, populations et territories, 335-351Resnick D., ve G. Niwayama (1988), “Dejenerative Disease of the Spine”, Resnick D., ve G. Niwayama, (Ed) “Diagnosis of Bone and Joint Disorders, Philadelphia: W.B. Saunders CompanyShivaleela, C., Khizer, H. A., Lakshmiprabha S., (2016). An osteological study of supratrochlear foramen of humerus of south Indian population with reference to anatomical and clinical implications, Anatomy & Cell Biology, 49:249-253Simalcsik, A., Groza, V. M., Simalcsik, R. D. (2014). Anthropologıcal Analysıs Of A Skeleton Belongıng To Mıddle Bronze Age, Komarıv Culture, Dıscovered In Suceava-Câmpul Şanţurılor-Strada Parculuı (Suceava County, Romanıa), Analele Științifice ale Universității „Alexandru Ioan Cuza” din Iași, s. Biologie animală, Tom LX: 59-65Steinbock, R. (1976). Paleopathological diagnosis and interpretation: Bone disease in ancient human populations. Springfield, IL: Charles Thomas Publisher.Strabon, (1993). Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII, XIII, XIV (Çev. A. Pekman), İstanbulŞarbak, A. (2017). Geç Roma-Bizans Dönemi Sinop Toplumunda Sakralizasyon Sacralızatıon In The Late Rome-Byzantıne Perıod Sınop Populatıon, Current Debates In Socıology & Anthropology, Cilt 10: 245-256Şarbak, A. (2018). Non Metrıc Features In Determınıng Bıologıcal Dıstances In Roman-Byzantıne Anatolıa Populatıons: Spradon Example - Roma-Bizans Anadolu Toplumlarında Biyolojik Uzaklıkların Belirlenmesinde Non-Metrık Özellikler: Spradon Örneği, Current Debates In Socıology & Anthropology, Cilt 14: 31-44Tacticus, A. (1923). Asclepiodotus and Onasander, Translated: Illiois Greek Club, Loeb Classical Library, I, 1-3.Üstündağ, H. (2009). Kuşadası Kadıkalesi/Anaia Kazısında Bulunan İnsan İskelet Kalıntıları, 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, s.209-228, Ankara.Vitruvius, (2005), Mimarlık Üzerine On Kitap, Çev: Güven, S., Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı, AnkaraYegül, F., (2006). Antik Çağ’da Hamamlar ve Yıkanma. Translate by E.Erten, İstanbul: Homer YayıneviYılmaz, A., (2015). “Parion Roman Bath” The Flourish City of Ancient Troad: Parion, edited by, C.Başaran, 57-66. İstanbul:Ege yayınlarıYılmaz, A., (2018). “The Roman Bath of Parion” Paros and Its Colonies, Athens, 209-221.