ÇORUM’DA BİR UŞŞAKİ ŞEYHİ: HÜSN-İ GÜLZÂRÎ VE SÜLÛK MERKEZLİ KAVRAMLARA YAKLAŞIMI

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 1, 0 - 0, 15.06.2016

Ahmet Cahid Haksever Eyyüb Kayacı Mehmet Yıldız

Öz

İçinde bulunduğumuz coğrafyanın yurt edinilmesinde ve İslamlaşmasında sufiler tarafından verilen hizmetler, ilerleyen dönemlerde vakıf ve eğitim faaliyetlerine evrilmiştir. Yüzyıllar içinde gelişen bu zengin tasavvufi miras, günümüzde de varlığını hisssettirmektedir. Halveti-Uşşâki tarikatının Ruhzâriyye kolunun kendisine nispet edildiği Hüsn-i Gülzârî, Çorum ve civarında hizmet etmiş, yetiştirdiği halifeleriyle yaşadığı çevrede etkili olmuş bir şahsiyettir. Hüsn-i Gülzârî’nin seksen dokuz şiirden oluşan Dîvânı’nın, onun tarihten gelen miras ile içinde bulunduğu coğrafya kültürünün harmanlaşmış bir şeklini bize sunduğu söylenebilir. Şiirlerinde tasavvufu ön plana çıkaran Gülzârî tarikatı, kemalâta ermek için takip edilecek yol, mürşidi ise bunu sağlamada bir rehber olarak görür. Hakikate ermede en etkili yöntemin şuttar tariki olduğunu belirten Gülzârî, şiirlerindeki mânâ zenginliği ile günümüz insanın anlam arayışına katkı sağlayacak düzeydedir.

Kaynakça

• - Akkuş, Mehmet.(1991), ‘‘Hüsâmeddin Uşşâkî”, DİA., c. 18, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul, s. 515.
• - Almaz, Hasan.(2007), Bakü’den Anadoluya Yansıyan Işık Halvetî Pir Seyyid Yahyâ Şirvânî Hayatı ve Eserleri, Bizim Büro Basımevi Yay., Ankara.
• - Altıntaş, Hayrani.(2001), Tasavvuf Tarihi, Akçağ Yay, Ankara.
• - Âsım Efendi.(1852) Kâmus Tercümesi, İstanbul.
• - Aşkar, Mustafa.(1999), “Bir Türk Tarikatı olarak Halvetiyye’nin Tarihî Gelişimi ve Halvetiyye Silsilesinin Tahlili”, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi (AÜİFD), Ankara.
• - Aşkar, Mustafa.(2005)Çankırılı Astarlızâde Mehmed Hilmi Efendi, Kişisel Yay., İstanbul.
• - ATEŞ, Süleyman.(2005), İslam Tasavvufu, Yeni Ufuklar Neşriyat Yay., İstanbul.
• - Cebecioğlu, Ethem.(1994), Hacı Bayram-ı Velî ve Tasavvuf Anlayışı, Muradiye Kültür Vakfı Yay., Ankara.
• - Cebecioğlu, Ethem.(2009), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Kitabevi Yay., İstanbul.
• - Cengil, Muammer.(2013), Tasavvufi Yaşantı, Halveti-Uşşaki Topluluğu Üzerine Psiko-Sosyolojik Bir Araştırma, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara.
• - Çetin, İsmail.(1982)Edeble Varış Lütûfla Dönüş, Dilârâm Yay., Isparta.
• - Demirci, Mehmet. (2004), Sorularla Tasavvuf ve Tarîkatler, Damla Yay., 2. baskı, İstanbul.
• - Demirci, Mehmet. (2009), Tarihten Günümüze Tasavvuf Kültürü, Vefa Yay., İstanbul.
• - Devellioğlu, Ferit.(1993), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yay., 13. Baskı, Ankara.
• - Erkoç, Ethem.(2013) Tasavvuf Geleneği ve Çorum’da Son Devir Meşayıhı, Çorum Belediyesi yay., Çorum.
• - Göktaş, Vahit.(2011), ‘‘Halvetiyye’nin Şâbâniyye Ekolü ve Kolları’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Isparta.
• - Gölpınarlı, Abdulbaki.(1997) Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri, Aka Yay., İstanbul.
• - Gözütok, Şakir.(2012), Sûfî Pedagojisi Tasavvufta Şahsiyet Eğitimi, Nesil Yay., İstanbul.
• - Haksever, Ahmet Cahid.(2009)Modernleşme Sürecinde Mevlevîler ve Jön Türkler, H Yay., İstanbul.
• - Haksever, Ahmet Cahid.(2009), Ya’kub- Çerhî: Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı, İnsan Yay., İstanbul.
• - Kantar, Oğuzhan.(2008), ‘‘ Çorumlu İbrahim İpek Efendi Hayatı ve Tasavvufi Görüşleri’’, Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Çorum Sempozyumu, Çorum Belediyesi Yay.
• - Kantar, Oğuzhan.(2001), ‘‘Hüsnü Gülzari Efendi’’, İpek-Yolu Fikir Kültür ve Aktüalite Dergisi.
• - Kantar, Oğuzhan.(2002), ‘‘Seyyit Hasan Necati Efendi’’, İpek-Yolu Fikir Kültür ve Aktüalite Dergisi.
• - Kara, Mustafa.(2002), Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri, Dergâh Yay., İstanbul.
• - Kara, Mustafa.(1985), Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Degâh Yay., İstanbul.
• - Kara, Mustafa.(2005), Türk Tasavvuf Tarihi Araştırmaları, Dergâh Yay., İstanbul.
• - Kılıç, Mahmud Erol.(2001), “Adını Uşak Şehrinden Alan Bir Osmanlı Tasavvuf Okulu: Pîr Hüsâmüddîn Hasan-ı Uşşâkî ve Uşşâkîlik”, 21. Yüzyıl Eşiğinde Uşak Sempozyumu, 25-27 Ekim 2001, Usak [Bildiriler], İstanbul.
• - Kılıç, Mahmud Erol. “Cemâleddin Uşşâkî”, DİA.
• - Kılıç, Mahmud Erol.(2012), Tasavvufa Giriş, Sufî Kitap Yay., İstanbul.
• - Kılıç, Mahmud Erol. (2011), Anadolu’nun Ruhu, Sufi Kitap Yay., 2. Baskı, İstanbul.
• - Kılıç, Mahmud Erol. (2004), Sûfî ve Şiir, Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası, İnsan Yay, İstanbul.
• - Muslu, Ramazan. (2007), Anadolu’da Tasavvuf Yolları, Ensar Neşriyat, İstanbul.
• - Selvi, Dilaver. (2007), Kaynaklarıyla Tasavvuf, Semerkand Yay., İstanbul.
• - Selvi, Dilaver. (1990), Velâyet ve Keramet, Umran yay., İstanbul.
• - Şağban, Eyyüp Fatih.(2003), Gülzar-ı Hüsnüya, İpek Yolu Yay., İstanbul.
• - Şağban, Eyyüp Fatih.(2002), İpek Yolu, Göksu Ofset, İstanbul.
• - Tanman, M. Baha.(1994), “Uşşâkîlik”, DBİA, İstanbul.
• - Uçakçı, İsmail.(2006), Tarihi, Kültürü ve İnançlarıyla Sungurlu, Mavi Vizyon Matbaa Hizmetleri, Ankara.
• - Uysal, Muhittin.(2001), Tasavvuf Kültüründe Hadis, Yediveren Yay., Konya.
• - Yılmaz, Hasan Kamil.(2010), 300 Soruda Tasavvufî Hayat, Erkam Yay., İstanbul.
• - Yılmaz, Hasan Kamil.(2010), Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar, Ensar Yay., 13. Baskı, İstanbul.
• - Yılmaz, Hasan Kamil.(1997), Tasavvuf Meseleleri, Erkam Yay., İstanbul.
• - Uşşâkîlik, Erişim tarihi: 04 Mayıs 2014,
• http://www.nuranitv.com/ussaki.php.
• - İcazetler, Erişim tarihi: 08 Şubat 2014,
• http://www.nuranitv.com/icazetler.php.
• - İbrahim Ethem Efendi, Erişim tarihi: 13 Nisan 2014
• http://www.dergi.altinoluk.com.
• - Sungurlu, Erişim tarihi: 29 Ocak 2014,
• http://nedir.antoloji.com/corum-sungurlu-bagcili-koyu.