Öz
Temelde insanın ana ihtiyaçlarını giderme isteği ile ortaya çıkan el sanatları, asıl uğraşı olmakla beraber daha çok boş zaman uğraşısı olarak da yapılmaktadır. El sanatları çok çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Lif, ağaç, taş, toprak, maden, deri ve hayvansal artıkları, ince dallar, saplar ve ağaç şeritler kullanılan hammaddeye göre yapılan sınıflandırma ise her zaman güncelliğini korumaktadır. Çorum’da geçmişten günümüze pek çok el sanatının geçim kaynağı olarak yapıldığı bilinmektedir. Bu el sanatları ürünlerini süslemek için yöreye özgü motifler kullanılmıştır.
El sanatlarında kullanılan motifler, duygu, düşünce ve yaşantıların anlatıldığı Türk halk kültürünün bir parçasıdır. Türk kültürünün korunması ve yaşatılması toplumsal yapının geçmişle bağlantısını sağlamada büyük önem taşımaktadır. İnsanların kültür ve kimliğinin bir göstergesi olan el sanatlarında kullanılan motifler, yörelere göre farklılık göstermekte ve farklı adlarla bilinmektedir. Bu nedenle yörelerde yapılan el sanatları ve kullanılan motiflerin envanterinin yapılması gelecek kuşaklara bunların aktarılması ve yaşatılmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bu çalışmada, Çorum’da uğraşılan el sanatları ürünleri hammaddelerine göre sınıflandırılacak ve kullanılan motifler açıklanacaktır. Böylece el sanatlarında kullanılan ve yöreye özgü motiflerin belirlenerek bir katalog oluşturulması sağlanacaktır.
Anahtar kelimeler: Çorum, el sanatları, desen, motif
Kaynakça
- ACIPAYAMLI, O. (1976), Zanaat Terimleri Sözlüğü, Türk Tarih Kurumu, Türk Dil
- Kurumu Yayınları: 424, 215, Ankara.
- ALDOĞAN, A. (1984) Türk Kilim Sanatı, Sanat Dünyamız, İstanbul. Sayı: 29, 14-15.
- ANONİM, (2007), Web Sitesi: http://www.megep.meb.gov.tr /mte program modul,El
- sanatları teknolojisi. kilim dokuma. Megep (mesleki eğitim ve öğretim sisteminin
- güçlendirilmesi projesi), 93, Ankara. Erişim Tarihi: 05.11.2013.
- ANONİM, (2009), Web Sitesi: http://www.sedefkar.com.tr/
- documents/bitkisel-motif-cizimi.pdf. Erişim Tarihi: 12.02.2015
- ANONİM, (2011). Karışık Motif Çizimleri, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı El Sanatları
- Teknolojisi.
- ANONİM, (2015). WebSitesi: https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=384553.
- Erişim Tarihi: 12.02.2015.
- ARLI, M. (1990). Köy El Sanatları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara.
- ATEŞ, M. (1996). Mitolojiler, Semboller ve Halılar (koçboynuzu-elibelinde). Symbol
- Yayıncılık, 191, İstanbul.
- BİROL, A. İ., DERMAN, Ç. (2012). Türk Tezyini Sanatlarında Motifler, Kubbealtı Neşriyatı
- No: 26. 9. Baskı. İstanbul.
- BORATAV, P. N. (2003). 100 Soruda Türk Folkloru, Koç Kültür Sanat Yayınları, 383,
- İstanbul.
- CANAY, A. (2011). Anadolu’da Üretilen Kilim Motifleri Ve Seramik Sanatında
- Yorumlanması. Yüksek Lisans Tezi (basılmamış). Afyon Kocatepe Üniversitesi,
- Sosyal Bilimler Enstitüsü, Seramik Ana Sanat Dalı, 126, Afyon.
- DENİZ, B. (2000). Türk Dünyasında Halı Ve Düz Dokuma Yaygıları, Atatürk Kültür
- Merkezi Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
- DURUL, Y. (1977). Yörük Kilimleri: Niğde Yöresi, Ak Yayınları, Türk Süsleme Sanatları
- Serisi: 6. 654, İstanbul.
- DURUL, Y. (1987). Türk Kilim Motifleri. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları:
- 104, Ankara.
- ETİKAN S., KILIÇARSLAN, H. (2012a). “Düz Dokumalarda Nazar İnancı ve Göz Motifi”,
- Art- E. Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 5 (10),
- -121.
- ERBEK, G. (1986). Anadolu Motifleri Sergisi. İzmir Alman Kültür Merkezi Yayınları. 46,
- İzmir.
- ERBEK, M. (2002). Çatalhöyükten Günümüze Anadolu Motifleri, T.C. Kültür Bakanlığı
- Yayınları, Ankara.
- EYÜBOĞLU, İ. Z. (1998). Anadolu Mitolojisi, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 284,
- İstanbul.
- GÖNÜL, M. (1965). “Eski Türk Halılarında Motif Çeşitleri ve Özellikleri”, Sümerbank
- Dergisi. Apa Ofset Basımevi. İstanbul, 5 (49-52), 20-26.
- GÜMÜŞTEKİN, N. (2011). “Anadolu ve Diğer Kültürlerde İşaret ve Simgelerde Anlam”,
- Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(26), 103-118.
- KAYABAŞI, N., ERDOĞAN, Z. ve SÖYLEMEZOĞLU, F. (2011). Türk El Sanatları, Ankara
- Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, Yayın No: 90. 142, Ankara
- SİNEMOĞLU, N. (1984). Sanat Tarihi- Tarih Öncesinden Bizansa, Mimar Sinan
- Üniversitesi Yayınları, 422, İstanbul.
- ÖLMEZ, F. N. (2012). “Ölüm Olgusunun Türk Dokumalarına Yansıması”, Defin. (Editör:
- Emine Gürsoy Naskali). Tarihçi Kitabevi. 543. İstanbul.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Haziran 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 9 Sayı: 1 |