Öz
Özet: Toplumu ve yaşamı etkileyen her türlü değişme ve gelişme, o toplumun dilini de etkiler. Bu değişme ve gelişmelere bağlı olarak dilde “bazı kelimelerin unutulması, ses değişmeleri, anlam değişmeleri, diğer dillerden etkilenme, yeni kelimeler yapma” gibi değişik durumlar ortaya çıkar. Türkçede “ekleme, birleştirme, kısaltma, kırpma, tür değiştirme, ödünçleme vb.” gibi daha birçok yolla yeni kelimeler yapılmaktadır. Ekleme yoluyla kelime türetmenin genel bir sistemi vardır: İsimlere eklenmesi gereken ekler, fiillere eklenemez; fiillere eklenmesi gereken ekler, isimlere eklenemez. Günümüz Türkçesindeki kelimelerin çok büyük bir kısmı, bu sisteme uygundur ve dilin yapısı gereği, türetilecek yeni kelimelerin de bu sisteme uygun olması beklenir. Ancak bu türetme sisteminin dışına çıkılarak türetilmiş olmasına rağmen yaşayan dilin bir parçası hâline gelmiş, dile yerleşmiş kelimeler de bulunmaktadır. Fiillere eklenmesi gereken –gAç ekinin bir isim üzerine eklenmesiyle türetilen “şekilgeç” kelimesi de Türkçenin türetme sistemi dışına çıkarılarak oluşturulmuş yeni bir kelimedir. Bu çalışmada “şekilgeç” kelimesinin türetilmesi ve kullanımı üzerinde durulacak, ayrıca bu kelimenin yerine kullanılabilecek yeni kelimeler önerilecektir.
Anahtar Kelimeler: Kelime Yapma, Yanlış Türetme, Şekilgeç
Kaynakça
- KAYNAKÇA
- AKALIN, Şükrü Haluk. (2014), “Türkçede Söz Yapımı Yolları ve Sözlükselleşme” XI. Milli Türkoloji Kongresi Bilgileri, Cilt 1 (ss. 831 – 841). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- AKSAN, Doğan. (1998), Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara
- BANGUOĞLU, Tahsin. (1998), Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
- DİZDAROĞLU, Hikmet. (1962), Türkçede Sözcük Yapma Yolları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
- ERGİN, Muharrem. (1999), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım Yayın Tanıtım, İstanbul
- GENCAN, Tahir Necat. (1979), Dilbilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
- HATİPOĞLU, Vecihe. (1981), Türkçenin Ekleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
- KARAAĞAÇ, Günay, (2013), Türkçenin Dil Bilgisi, Akçağ Yayınları, Ankara
- KORKMAZ, Zeynep, (2009). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
- SARI, İsa, (2015), Türkçede Ekleme Dışı Sözcük Yapımı ve Sözlükselleşme, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara
- TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1980). Türkçemiz ve Uydurmacılık, Boğaziçi Yayınları, İstanbul
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Haziran 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 9 Sayı: 1 |