YEREL BASINDA EKONOMİ HABERLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME: YEŞİL AMASYA ÖRNEĞİ (1930-1940)

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 539 - 557, 29.12.2019

Nazan Kahraman

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.628207

Öz

Bu çalışma
medyanın siyasal iktidarla ilişkisini yazılı basındaki ekonomi haberleri
üzerinden irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın konusu, Cumhuriyetin kuruluşunu
takip eden ve ekonomide yoğun devletçilik politikalarının uygulandığı
1930’larda basında ekonomi haberlerinin yer alma biçimidir.  Bunun için iktidara yakın bir yerel gazete
olan Yeşil Amasya seçilmiştir. Araştırmada eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi ile ekonomi haberleri incelenmiştir. Çalışma,
Yeşil Amasya’nın 1934-1940 arasındaki sayılarını kapsamaktadır. Bu kapsamda söz
konusu zaman aralığında yayınlanan ve ekonomi ile ilgili olan 43 haber
incelenmiştir. Çalışmanın en önemli sonucu, Yeşil Amasya’nın iktidarın
ekonomi politikalarını desteklediği ve bu politikaların halka benimsetilmesi
konusunda önemli bir rol üstlendiğidir. Bir diğer önemli sonuç, haberlerde
genellikle ardalan ve bağlam bilgisine yer verilmemiş olması ve böylece
sınırları haberde sunulan bilgilerle ve referanslarla çizilen bir çerçeve
okuyucuya sunulmuştur.

Bu çalışma
medyanın siyasal iktidarla ilişkisini yazılı basındaki ekonomi haberleri
üzerinden irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın konusu, Cumhuriyetin kuruluşunu
takip eden ve ekonomide yoğun devletçilik politikalarının uygulandığı
1930’larda basında ekonomi haberlerinin yer alma biçimidir.  Bunun için iktidara yakın bir yerel gazete
olan Yeşil Amasya seçilmiştir. Araştırmada eleştirel söylem çözümlemesi yöntemi ile ekonomi haberleri incelenmiştir. Çalışma,
Yeşil Amasya’nın 1934-1940 arasındaki sayılarını kapsamaktadır. Bu kapsamda söz
konusu zaman aralığında yayınlanan ve ekonomi ile ilgili olan 43 haber
incelenmiştir. Çalışmanın en önemli sonucu, Yeşil Amasya’nın iktidarın
ekonomi politikalarını desteklediği ve bu politikaların halka benimsetilmesi
konusunda önemli bir rol üstlendiğidir. Bir diğer önemli sonuç, haberlerde
genellikle ardalan ve bağlam bilgisine yer verilmemiş olması ve böylece
sınırları haberde sunulan bilgilerle ve referanslarla çizilen bir çerçeve
okuyucuya sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Amasya, söylem çözümlemesi, yazılı basın, Amasya

Kaynakça

• Alankuş, S. (2005). BİA ve BİA eğitim çalışmaları üzerine, Gazetecilik ve habercilik (ss. 15-32), İstanbul: IPS İletişim Vakfı
• Atabek, G. Ş., Atabek, Ü. (2007). İletişim çalışmalarında göstergebilimsel çözümleme. Ü. Atabek & G. Atabek. (Der.) Medya metinlerini çözümlemek (165-185). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bulut, S., & Yaylagül, L. (2004). Türkiye’deki yazılı basında Yargıtay ve mafya ilişkisine yönelik haberler. İletişim, 19, 119-142.
• Büyükkantarcıoğlu, S. Nalan (2012). Söylem incelemelerinde eleştirel dilbilimsel boyut: Eleştirel söylem çözümlemesi ve ötesi, Ömer Özer (Ed.), Haberi Eleştirmek, Konya: Literatürk.
• Boratav, K (1992). İktisat tarihi (1908-1980) Mete Tunçay vd (Ed). Türkiye tarihi 4 çağdaş Türkiye 1908-1980. (265-354). İstanbul: Cem Yayınevi
• Curran, J. (1997) “Medya ve demokrasi: Yeniden değer biçme” Süleyman İrvan (çev. ve der.). Medya kültür siyaset (139-198). Ankara: Ark Yayınevi
• Dedeoğlu, G. (2013). Medya ve iletişim çalışmalarında Teun A. Van Dıjk’ın yaklaşımı bağlamında eleştirel söylem çözümlemesi ve söylem olarak haberin çözümlenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi 3(1), 38-58
• Devran, Y. (2010). Haber söylem ideoloji, İstanbul: Başlık Yayınları
• İnal, A. (1996). Haberi okumak, İstanbul: Temuçin Yayınları
• İnal, A. (1997). Haber metinlerine eleştirel bir bakış: Temel sorunlar ve örnek çalışmalar. AÜ İLEF Yıllık 94 (135-165)
• Jorgenson M., L.J. Phillips (2002). Discourse analysis as theory and method. London: Sage. Kepenek, Y & Yentürk N. (2001). Türkiye ekonomisi. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Koçak, C. (1992). Siyasal tarih. Mete Tunçay vd (Ed). Türkiye tarihi 4 çağdaş Türkiye 1908-1980. (85-173). İstanbul: Cem Yayınevi
• Koloğlu, O. (2016). Osmanlı'dan 21. yüzyıla basın tarihi. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Lippman, W. (1945). Public opinion, New York: The Macmillan Company
• Özer, Ö. (2001). Haber söylem ideoloji: Eleştirel haber çözümlemeleri, Konya: Literatürk Yayınevi.
• Özer, Ö. (2009). Eleştirel haber çözümlemeleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Özer, Ö. (2015). Teun Adrian Van Dijk örneğinde eleştirel söylem çözümlemesi. B. Yıldırım (Ed). İletişim araştırmalarında yöntemler (197-286). Konya: Literatürk
• Şen, F. Avşar, Z. Türkiye’de Neoliberal Politikaların Haber Medyasına Yansımaları: Anaakım Medyanın Ekonomi Haberleri Üzerine Bir İnceleme. İletişim Kuram ve Araştırma, 2012, 35: 42-60.
• Tekeli, İ.; İlkin, S. (1983). 1929 dünya buhranında Türkiye’nin iktisadi politika arayışları, Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Van Dijk, T.A., (1988). News as discourse, Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publ
• Van Dijk, T. A. (1993). Principles of Critical Discourse Analysis. Discourse & Society, 4(2), 249–283.
• Yalman, A. E. (2018). Modern Türkiye’nin gelişim sürecinde basın 1831-1913. B. Keşoğlu (çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.