SOSYO-EKONOMİK GÖSTERGELERİNE GÖRE ECO ÜYESİ ÜLKELERİN HİYERARŞİK KÜMELEME METODUYLA KÜMELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 69 - 81, 30.06.2020

Selahattin Kaynak , Yalda Rashid

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.713776

Cited By: 2

Öz

Sosyo-ekonomik gelişme; yapısal ve insani gelişme ile birlikte ekonomik büyümeyi ele alan süreçleri kapsamaktadır. Ülkelerin, bölgelerin ve illerin gelişmişlik düzeylerini araştırmak ve karşılaştırmak amacıyla yapılan bilimsel çalışmalarında sıklıkla demografik, sağlık, eğitim, kültür, gelir, istihdam, yoksulluk, yaşam kalitesi ve çevre gibi sıklıkla sosyo-ekonomik ve kültürel parametreler kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) üyesi ülkeleri sosyo-ekonomik göstergelerine göre hiyerarşik kümeleme yöntemleri ile kümelere ayırmaktır. Uluslararası bir örgüt olan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO), üye ülkelerin ekonomik süreçlerine katkı sağlamak maksadıyla 1985 yılında kurulmuştur. Sosyo-ekonomik göstergeleri itibariyle ECO’nun en gelişmiş ülkeleri Türkiye ve İran’dır. Afganistan ile Pakistan ise birçok sosyo-ekonomik göstergeler açısından benzerlik göstererek en az gelişmiş ülkeler kümesinde yer almışlardır.

Anahtar Kelimeler

Sosyo-Ekonomik, ECO ülkeleri, Kümeleme Analizi

Clustering the Eco Member Countries based on Their Socio-Economic Indicators by using the Hierarchical Cluster Analysis Method

Öz

Socio-economic development involves the processes dealing with economic growth along with structural and human development. In research studies carried out in order to investigate and compare the development levels of countries, regions, and provinces, mostly, socio-economic and cultural parameters demographics, health, education, culture, income, employment, poverty, life quality and environment are used. The aim of the current study is to cluster the Economic Cooperation Organization (ECO) member countries on the basis of their socio-economic indicators by using the hierarchical cluster analysis method. Economic Cooperation Organization (ECO), an international organization, was established in 1985 to sustain the economic processes of the member countries. Depending on their socio-economic indicators, Turkey and Iran are the most developed countries of the ECO. As to Afghanistan and Pakistan, they fall into the cluster of least developed countries by sharing lots of similarities in terms of their socio-economic indicators.

Anahtar Kelimeler

Socio-Economic, ECO Member Countries, Hierarchical Cluster Analysis Method

Kaynakça

• Acemoğlu, D. ve Pischke, J. S. (2000). Changes in the Wage Structure, Family Income, and Children's Education. European Economic Review, 45(4-6), 890-904.
• Akee, R. K., Copeland, W. E., Keeler, G., Angold, A., & Costello, E. J. (2010). Parents' incomes and children's outcomes: a quasi-experiment using transfer payments from casino profits. American Economic Journal: Applied Economics, 2(1), 86-115.
• Alesina, A., Di Tella, R., & MacCulloch, R. (2004). Inequality and happiness: are Europeans and Americans different?. Journal of public economics, 88(9-10), 2009-2042.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26. Çakmak, Z. (1999). Kümeleme analizinde geçerlilik problemi ve kümeleme sonuçlarının değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 187-205.
• Çelik, Ş. (2013). Kümeleme analizi ile sağlık göstergelerine göre Türkiye’deki illerin sınıflandırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (2), 175-194.
• Checchi, D. (2003). Inequality in Incomes and Access to Education A Cross-country Analysis (1960-95). Labour, 17(2), 153- 201.
• Ellwood, D., & Kane, T. J. (2000). Who is getting a college education? Family background and the growing gaps in enrollment. Securing the future: Investing in children from birth to college. Sheldon Danziger and Jane Waldfogel, eds. New York: Russell Sage
• Fajnzylber, P., Lederman, D., & Loayza, N. (2002). What causes violent crime?. European economic review, 46(7), 1323-1357.
• Gerdtham, U. G. and Johannesson, M. (2004). Absolute income, relative income, income inequality, and mortality. Journal of Human Resources, 39(1), 228-247.
• Hadjimichael, F.M., T. Kemenyy and L. Lanahan (2014). Economic development: A definition and model for investment. http://www.edu.gov/tool [[Erişim Tarihi: 5.04.2019].
• Hildebrand, V. and Van Kerm, P. (2009). Income ınequality and self-rated health status: Evidence from the European Community Household Panel. Demography, 46(4), 805-825.
• Hubert, L. (1974). Approximate Evaluation Techniques for the Single-Link and Complete-Link Hierarchical Clustering Procedures. Journal of the American Statistical Association, 69, 698-704.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti. 3. Baskı (pp. 350-369). ISBN 975–9091–14–3.
• Kalaycı, Ş. (2010). Faktör Analizi, Ed. Şeref Kalaycı, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti. Ankara.
• Kızıler, N. (2017). Türkiye'de yoksullukla mücadele ve sosyal transfer harcamaları. Journal of Life Economics, 4(1), 77-100.
• Küçükkaya, H. (2017). Gelimiş ve gelişmekte olan ülkelerde gelir eşitsizliğinin panal veri analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ananbilim Dalı.
• Lorcu, F., & Bolat, B. A. (2009). Yaşlara göre ölüm oranları ile sosyo-ekonomik göstergeler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 38(2), 124-133.
• Lynch, J., Smith, G. D., Harper, S. A., Hillemeier, M., Ross, N., Kaplan, G. A., & Wolfson, M. (2004). Is income inequality a determinant of population health? Part 1. A systematic review. The Milbank Quarterly, 82(1), 5-99.
• Oktay, E. Özer, H. Kızıltan, A. Kaynak, S. (2008). Bilgi Ekonomisi Göstergelerine Göre Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye'nin HiyerarşikKümeleme Metotlarıyla Kümelenmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 45(522), 54-57.
• Perotti, R. (1996). Growth, income distribution, and democracy: What the data say. Journal of Economic growth, 1(2), 149-187.
• Singh, M. (1996). Socio-economic and demographic indicators: a comparison of ASEAN countries. Teaching and Learning, 16(2), 95-106.
• Tatlıdil, H. (2002). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara: Akademi Matbaası.
• Todaro, M. P., & Smith, S. C. (2012). Population growth and economic development: causes, consequences, and controversies. Economic development (11th ed., pp. 285-290). Boston: Pearson Addision Wesley.
• Vatansever, M. (2008). Görsel veri madenciliği tekniklerinin kümeleme analizlerinde kullanımı ve uygulanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü.
• World Bank, (2018c). PM2.5 Air Pollution, Mean Annual Exposure (Micrograms Per Cubic Meter). https://datacatalog.worldbank.org/pm25-air-pollution-mean-annual-exposure-micrograms-cubic-meter [Erişim Tarihi: 5.04.2019].
• Yaz, H. F. (2014). Çok Değişkenli İstatistiksel Tekniklerden Kümeleme Analizi; SPSS ile bir uygulama, Ankara.
• Yılmaz, Ş. K. ve Patır, S. (2011). Kümeleme analizi ve pazarlamada kullanımı. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 91-113.