Öz
Ahilik Anadolu’da 13. yy’da kurulmuş olan esnaf ve sanatkârlar birliğidir.
Ayrıca Ahiler yaptıkları zaviyelerde tüccar ve esnafın ahlaki terbiyesiyle
uğraştılar. Ahiler Anadolu sosyal hayatındaki bu hizmetiyle beraber, ihtiyaç
durumunda gazalara ve memleket savunmasına da katıldılar. Anadolu’da
ahiliğin kurucusu ve halk arasında “Ahi Evren” olarak bilinen Şeyh Nasiruddin
Mahmud (Ö.1262)’dur. O, Alaaddin Keykubat’ın desteğiyle Anadolu’da
Ahiliği teşkilatlandırmıştır. Ahilik esnaf arasında yaygınlık kazanmıştır.
Ahilerin Osmanlı toprakları içerisinde hemen hemen her yerde örgütlendiği
bir gerçektir. Bunun nedeni ise Ahiliğin çok güçlü bir teşkilat yapısına sahip
olmasıdır. Yerleşme birimlerinde her sanat kolu için ayrı birlikler kurulmuştu.
Bir meslekte ayrı birlikler meydana getirecek kadar esnaf ve sanatkârın
bulunmadığı yerleşme merkezlerinde birbirine yakın meslek mensupları aynı
birlikte toplanırdı.
Kaynaklar, Ahi Evren’in Ahi Teşkilatını Kırşehir’de kurduğunu bildirmekteler.
Biz bu tebliğimizde, Ahi Teşkilatının ilk olarak Kayseri’de kurulmuş olduğunu
açıklamaya çalıştık.
Ahiler’in Anadolu’da yer yer kurdukları müesseseler arasında Çorum, İskilip,
Osmancık çevresinde de bir çok vakıfları, teşkilatı vardır. Çorum ve havalisinde
eser bırakmış, hayır işleri yapmış bazı Ahiler’in ve Çorum’da Ahilik faaliyetleri
hakkında bilgiler ortaya koymaya gayret ettik.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKDEMİR, Ali. (1996), Girişimcilik Kültürü, Kütahya
- BAYRAM, Mikail. (2006), Ahi Evren Tasavvufî Düşüncenin Esasları, TDV Yay.,
- Ankara Cumhuriyetin 50 yılında Esnaf ve Sanatkâr, Güneş Matbaası, Ankara 1973
- ÇAĞATAY, Neşet. (1990), Ahilik Nedir, Kültür Bakanlığı yayınları Ankara
- ÇEVİK, İzzet. (1986), Endüstriyel Mesleki ve Teknik Öğretimde Örgütlenme Sorunları, TODAİE Basılmamış Uzmanlık Tezi, Ankara
- DAĞLIOĞLU, H. Turhan (1941), “Defteri Hakanîlere Göre 10. Asrı Hicrî’de Çorum”, Çorumlu Dergisi, Çorum, C. 2, S.30, ss. 923- 927.
- EKİNCİ, Yusuf. (1991), Ahilik, Sistem Ofset, Ankara
- FAYDA, Mustafa. (1966), Anadolu Ahi Teşkilatı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Basılmamış Lisans Tezi, Ankara
- GÜL, Kemal Vehbi. (1971), Anadolu’nun Türkleştirilmesi ve İslamlaştırılması, Toker Yayıları, İstanbul
- GÜLLÜLÜ, Sabahattin. (1977), Sosyoloji Açısından Ahi Birlikleri, Ötüken Yayınevi, İstanbul
- GÜLVAHABOĞLU, Adil. (1991), Ahi Evren Veli ve Ahilik, Memleket Yayınları, Ankara
- HAKSEVER, A. Cahid. (2009), Çorum Tarihi ve Kültüründe Tasavvuf Geleneği, Çorum
- ILICA, Ali. (2008), “Ahiliğin Türk Kültür Hayatındaki Yeri ve Önemi” Konferansı, ÇESOB Konferans Salonu, Çorum, 13.10.2008
- KAŞGARLI Mahmut. (1970), Divan- ı Lügat- it Türk, TDK, C. 1, Ankara
- KAZICI, Ziya. (19969), İslam Kültür ve Medeniyeti, Timaş Yayınları, İstanbul
- KÖKSAL, M. Fatih. (2006), Ahi Evran ve Ahilik, Kırşehir Valiliği Yayınları, Kırşehir
- ŞEKER, Mehmet. (1997), Fetihlerle Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması, TDV Yayınları, Ankara
- TABAKOĞLU, Ahmet. (1986), Sosyal ve İktisadi Yönleriyle Ahilik, Ahilik Araştırma Vakfı Yayınları, İstanbul
- TOMBUŞ, Nazmi. (1946), “Çorumda Ahilik”, Çorumlu Dergisi, C.3, S. 56, ss. 1669- 1674, Çorum
- TUĞRUL, Nazmi. (2006), Çorum Tarihi ve Coğrafyası, (Yayına haz: Ramazan Karaman), Alp Ofset, Çorum
- ULUÇ, Sevim. (1981), “Çorum ve Çevresi”, 5. Hitit Festival Komitesi, ss.19- 50, Çorum
- YAZICI, Erdinç (1996), Osmanlı’dan Günümüze Türk İşçi Hareketi, Sistem Yayıncılık, Ankara
Öz
The function of the Turkish organization known as Turkish Akhi and Akhism is important to the history of Çorum. Both moral and cultural values are rooted in the principles of Akhism. Akhism provides both advice as well as sanctions for people yet these advices and sanctions are not of a personal nature but are social in their focus. They try to regulate the social life of people. In regards to Akhism, this is the union of both artisans and merchants and was established in Anatolia in the 13th century. On one hand, they were interested in the moral decency of artisans and merchants in the zawiyas established by them. Beside their service in Anatolian social life these artisans and merchants also participated in the defense of their homeland and in jihad when it was necessary. Resources show that the Ahi Evran Organization was founded in Kırşehir. We tried to explain in this study that it was first founded in Kayseri. Various foundations and organizations of Akhism have taken part in the environments of Corum, Iskilip and Osmancik. We tried also to give some information about the activities of Akhism in Corum, and also about some people who do charity works in that city and who also left some of their output in the region
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKDEMİR, Ali. (1996), Girişimcilik Kültürü, Kütahya
- BAYRAM, Mikail. (2006), Ahi Evren Tasavvufî Düşüncenin Esasları, TDV Yay.,
- Ankara Cumhuriyetin 50 yılında Esnaf ve Sanatkâr, Güneş Matbaası, Ankara 1973
- ÇAĞATAY, Neşet. (1990), Ahilik Nedir, Kültür Bakanlığı yayınları Ankara
- ÇEVİK, İzzet. (1986), Endüstriyel Mesleki ve Teknik Öğretimde Örgütlenme Sorunları, TODAİE Basılmamış Uzmanlık Tezi, Ankara
- DAĞLIOĞLU, H. Turhan (1941), “Defteri Hakanîlere Göre 10. Asrı Hicrî’de Çorum”, Çorumlu Dergisi, Çorum, C. 2, S.30, ss. 923- 927.
- EKİNCİ, Yusuf. (1991), Ahilik, Sistem Ofset, Ankara
- FAYDA, Mustafa. (1966), Anadolu Ahi Teşkilatı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Basılmamış Lisans Tezi, Ankara
- GÜL, Kemal Vehbi. (1971), Anadolu’nun Türkleştirilmesi ve İslamlaştırılması, Toker Yayıları, İstanbul
- GÜLLÜLÜ, Sabahattin. (1977), Sosyoloji Açısından Ahi Birlikleri, Ötüken Yayınevi, İstanbul
- GÜLVAHABOĞLU, Adil. (1991), Ahi Evren Veli ve Ahilik, Memleket Yayınları, Ankara
- HAKSEVER, A. Cahid. (2009), Çorum Tarihi ve Kültüründe Tasavvuf Geleneği, Çorum
- ILICA, Ali. (2008), “Ahiliğin Türk Kültür Hayatındaki Yeri ve Önemi” Konferansı, ÇESOB Konferans Salonu, Çorum, 13.10.2008
- KAŞGARLI Mahmut. (1970), Divan- ı Lügat- it Türk, TDK, C. 1, Ankara
- KAZICI, Ziya. (19969), İslam Kültür ve Medeniyeti, Timaş Yayınları, İstanbul
- KÖKSAL, M. Fatih. (2006), Ahi Evran ve Ahilik, Kırşehir Valiliği Yayınları, Kırşehir
- ŞEKER, Mehmet. (1997), Fetihlerle Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması, TDV Yayınları, Ankara
- TABAKOĞLU, Ahmet. (1986), Sosyal ve İktisadi Yönleriyle Ahilik, Ahilik Araştırma Vakfı Yayınları, İstanbul
- TOMBUŞ, Nazmi. (1946), “Çorumda Ahilik”, Çorumlu Dergisi, C.3, S. 56, ss. 1669- 1674, Çorum
- TUĞRUL, Nazmi. (2006), Çorum Tarihi ve Coğrafyası, (Yayına haz: Ramazan Karaman), Alp Ofset, Çorum
- ULUÇ, Sevim. (1981), “Çorum ve Çevresi”, 5. Hitit Festival Komitesi, ss.19- 50, Çorum
- YAZICI, Erdinç (1996), Osmanlı’dan Günümüze Türk İşçi Hareketi, Sistem Yayıncılık, Ankara
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Ağustos 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 7 Sayı: 1 |
