Öz
Today Khwarazm which is in the borders of Uzbekistan and Turkmenistan is a region which has raised as a culture centre since 12 th century. The residents are also called with the same name. Literature Works in Turkish language have affected the region which has witnessed variety of political events. What is more Turkish language continued its effect in the region until the 15 th century from Harzemşahlar state’s collapse Khwarazm Turkish which is identified as transition language from Karahanlı Turkish to Çağatay Turkish is shown in the age of milde Turkish. Khwarazm age is also called Collective Middle Asia Turkish. Most of the Works written in this age were written in Arabia alphabet. İn this article, Khwarazm Turkish with Khwarazm period works and language characteristic which is the first written language in middle Turkish period have been examined
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARGUNŞAH, M - SAĞOL YÜKSEKKAYA, G, (2013). Tarihi Türk Leçeleri (Karahanlıca, Harezmce, Kıpçakça dersleri), Kesit yay. İstanbul
- ATA, Aysu (2002). Harezm-Altınordu Türkçesi, İstanbul
- BANARLI, N. Sami (1987). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
- TAYMAS, Aptullah Battal. (1988). İbnü-Mühennâ Lûgati, (İstanbul Nüshasının Türkçe Bölüğünün İndeksi), TDK, Ankara, 2. Baskı
- BAYAT, Fuzuli (2003). Türk Dili Tarihi, Ankara
- CAFEROĞLU, Ahmet (1984). Türk Dili Tarihi, C.II, Enderun Kitabevi, İstanbul
- ECKMANN, Janos (1988). “Harezm Türkçesi”, (Çev. Mehmet AKALIN), Tarihi Türk Şiveleri. Türk Kültürünü Araştırma Ensitüsü Yayınları. Ankara
- ECKMANN, Janos (2011). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, (hzl. Osman Fikri Sertkaya), TDK, Ankara
- ERCİLASUN, Ahmet B. (2012). Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay. Ankara, 12. basım
- GÜL, Bülent (2010). “İbni Mühenna Lugati’nin Türk ve Moğol Dil Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”, Türkbilig 19: 87-95.
- GÜLENSOY, Tuncer (2000). Türkçe El Kitabı, Akçağ Yay. Ankara
- KÖPRÜLÜ, Fuat (1986). Türk Edebiyatı Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul
- ÖZYETGİN, Melek (1996). Altınordu, Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlık ve Bitiklerin Dil ve Üslup İncelemesi, TDK, Ankara
- SAĞOL, Gülden (1997). “Kur’an’ın Türkçe Tercüme ve Tefsirleri Üzerinde Yapılan Çalışmalar” , Türklük Araştırmaları Dergisi, (Mehmet Akalın Armağanı), İstanbul, say. 8, sayfa 379-396
- TEKİN, T - ÖLMEZ, M (2014). Türk Dilleri, Bilgesu Yay. Ankara TOGAN, A. Z. Velidî (1928). “Harezm’de Yazılmış Eski Türkçe Eserler”, Türkiyat Mecmuası, c. 2, İstanbul
- ÜŞENMEZ, Emek (2013). “Doğu Türkçesi İle Yapılmış Kuran Tercümeleri Üzerine”, (erişim adresi: http://www.emekusenmez.com) (erişim tarihi: 25. 12. 2014)
Öz
Günümüzde Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içinde kalan Harezm, 12. yüzyıldan itibaren bir kültür merkezi olarak sivrilen bir bölgedir. Aynı zamanda burada yaşayan halk da bu isimle anılmıştır. Çeşitli siyasi olaylara tanık olan bölgeye Türk Dili ile verilen eserler damgasını vurmuştur. Öyle ki bu bölgede Türk Dili, edebi açıdan, Harzemşahlar devletinin yıkılışından sora bile 15. yüzyıla kadar etkisini sürdürmüştür. Karahanlı Türkçesinden Çağatay Türkçesine geçiş dili olarak nitelendirilen Harezm Türkçesi, sınıflandırmada Orta Türkçe dönemi içerisinde gösterilmektedir. Harezm dönemi, “Müşterek Orta Asya Türkçesi” olarak da isimlendirilmektedir. Bu dönemde verilen eserlerin çoğu Arap alfabesi ile yazılmıştır. Bu makalede, Orta Türkçe döneminin ilk yazı dili olan Harezm Türkçesi eserleri ve dil özellikleri değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARGUNŞAH, M - SAĞOL YÜKSEKKAYA, G, (2013). Tarihi Türk Leçeleri (Karahanlıca, Harezmce, Kıpçakça dersleri), Kesit yay. İstanbul
- ATA, Aysu (2002). Harezm-Altınordu Türkçesi, İstanbul
- BANARLI, N. Sami (1987). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
- TAYMAS, Aptullah Battal. (1988). İbnü-Mühennâ Lûgati, (İstanbul Nüshasının Türkçe Bölüğünün İndeksi), TDK, Ankara, 2. Baskı
- BAYAT, Fuzuli (2003). Türk Dili Tarihi, Ankara
- CAFEROĞLU, Ahmet (1984). Türk Dili Tarihi, C.II, Enderun Kitabevi, İstanbul
- ECKMANN, Janos (1988). “Harezm Türkçesi”, (Çev. Mehmet AKALIN), Tarihi Türk Şiveleri. Türk Kültürünü Araştırma Ensitüsü Yayınları. Ankara
- ECKMANN, Janos (2011). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, (hzl. Osman Fikri Sertkaya), TDK, Ankara
- ERCİLASUN, Ahmet B. (2012). Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay. Ankara, 12. basım
- GÜL, Bülent (2010). “İbni Mühenna Lugati’nin Türk ve Moğol Dil Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”, Türkbilig 19: 87-95.
- GÜLENSOY, Tuncer (2000). Türkçe El Kitabı, Akçağ Yay. Ankara
- KÖPRÜLÜ, Fuat (1986). Türk Edebiyatı Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul
- ÖZYETGİN, Melek (1996). Altınordu, Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlık ve Bitiklerin Dil ve Üslup İncelemesi, TDK, Ankara
- SAĞOL, Gülden (1997). “Kur’an’ın Türkçe Tercüme ve Tefsirleri Üzerinde Yapılan Çalışmalar” , Türklük Araştırmaları Dergisi, (Mehmet Akalın Armağanı), İstanbul, say. 8, sayfa 379-396
- TEKİN, T - ÖLMEZ, M (2014). Türk Dilleri, Bilgesu Yay. Ankara TOGAN, A. Z. Velidî (1928). “Harezm’de Yazılmış Eski Türkçe Eserler”, Türkiyat Mecmuası, c. 2, İstanbul
- ÜŞENMEZ, Emek (2013). “Doğu Türkçesi İle Yapılmış Kuran Tercümeleri Üzerine”, (erişim adresi: http://www.emekusenmez.com) (erişim tarihi: 25. 12. 2014)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 8 Sayı: 1 |
