Etik İlkeler

Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi bünyesindeki tüm yayınlar için yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı amaçlar ve "The Committee on Publication Ethics (COPE)" tarafından ortaya konulan kural ve ilkelere uymayı taahhüt eder. COPE tarafından hazırlanan Dergi Editörleri için Yönerge (The COPE Code of Conduct for Journal Editors) tüm COPE üyelerinin uyması beklenen minimum standartları ortaya koyar. En İyi Uygulama İlkeleri (The Best Practice Guidelines) daha çok editörlerden gelen talepler üzerine, karmaşık etik konularda yol gösterici olmak amacıyla geliştirilmiş önerilerdir.

Editörlerin Etik Sorumlulukları

JJD'nin editörü ve alan editörleri, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından açık erişimli olarak yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberlerine dayanan aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olmalıdır.
Editörlerin Genel Görev ve Sorumlulukları

Editör dergisinde yayınlanan her şeyden sorumludur.
• Okuyucuların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmalıdır.
• Dergisini sürekli geliştirmeye çalışmalıdır.
• Yayınladığı makalelerin niteliğinden emin olmak için uygun süreçler kullanmalıdır.
• İfade özgürlüğünü savunmalıdır.
• Akademik geçmişinin bütünlüğünü korumalıdır.
• İş ihtiyaçlarının entelektüel ve etik standartlarına gölge düşürmesine izin vermemelidir.
• Gerektiğinde düzeltme, açıklama, geri çekme ve özür yayınlamaktan çekinmemelidir.

Editörler için uygulama önerileri:

• Derginin süreçlerinin geliştirilmesi konusunda yazar, okuyucu, hakem ve editoryal kurul üyelerinin görüşlerini almalı,
• Hakemlik ve yayıncılıkla ilgili araştırmaları takip ve teşvik etmeli ve yeni bilgiler ışığında dergisinin süreçlerini gözden geçirmeli,
• Yayıncılarını gerekli kaynakların ve uzman danışmanlıklarının (örn. tasarımcı, hukukçu vb) sağlanması konusunda ikna etmeye çalışmalı,
• Araştırma ve yayıncılık alanındaki uygunsuz davranış ve suistimalleri azaltmak için düşünülen girişimleri desteklemeli,
• Araştırmacıları yayın etiği konusunda eğitme girişimlerini desteklemeli,
• Dergi politikalarının yazar ve hakem üzerindeki etkilerini değerlendirmek ve bu politikaları gözden geçirerek, gerekirse sorumlu davranışı teşvik etmek ve suistimaller konusunda caydırıcı olmak için yeniden düzenlemeli,
• Dergi tarafından yayınlanan basın bildirilerinin ilgili makalenin mesajını doğru yansıttığından emin olmalı ve onu bağlamı içine oturtmalı,

Yazarların Etik Sorumlulukları

• Yazarlar, dergiye duyulan güvene, bilimsel yazarlığın profesyonelliğine ve nihayetinde tüm bilimsel çabaya zarar verebilecek araştırma sonuçlarını yanlış beyan etmekten kaçınmalıdır.
• Makale, aynı anda değerlendirilmek üzere birden fazla yayına gönderilmemelidir.
• Yazarların ve diğer katkıda bulunanların belirlenmesi, çalışmanın sunulduğu derginin kriterlerine göre çalışmayı gerçekleştiren araştırmacıların sorumluluğundadır. Araştırmacılar, yazarlık kriterlerine göre hangi kişilerin yazarlığı hak edecek kadar katkıda bulunduğunu belirlemelidir. Çalışmaya katkıda bulunan ancak katkıları yazarlık için yeterli büyüklükte olmayan kişiler, katkıda bulunanlar ekinde, ortak araştırmacılar ekinde veya teşekkür bölümünde isimleriyle belirtilmelidir; Yazarlar ayrıca Teşekkür bölümünde isimlerini belirttikleri kişileri bilgilendirdiklerinden/onlardan izin aldıklarından emin olmalıdır.
• Yazarlık veya teşekkür için uygun olan tüm kişiler tanımlanmalıdır. Yazar veya katkıda bulunan olarak tanımlanan her kişi bu rollere uygun olmalıdır.
• Yazar olarak listelenen kişiler, yayınlanmadan önce nihai makaleyi gözden geçirmeli ve onaylamalıdır.
• Bir yazar, çalışmanın kendi yaptığı kısımlarından sorumlu olmanın yanı sıra, çalışmanın diğer belirli kısımlarından hangi ortak yazarların sorumlu olduğunu da belirleyebilmelidir.
• Editörler, yazarlardan ve teşekkür edilen kişilerden çalışmaya katkılarını belirtmelerini ve bu bilgileri okuyuculara sunmalarını istemelidir.
• Yazarların ve diğer katkıda bulunan araştırmacıların doğru ve eksiksiz belirtilmesinin nedeni, yapılan çalışmada şeffaflığın sağlanmasıdır.
• Yazarlar, dergi gönderim şartlarına uyma sorumluluğuna sahiptir. Bu, içeriğin orijinalliği, bir yazarın çalışmaya gerçek katkısının beyanı ve mali ve çıkar çatışması açıklamaları hakkında açıklama yapılmasını gerektirir.
• Yazarların, yazar grubunun, Sorumlu Yazarın ve yazar sıralamasının gönderim sırasında doğru olduğundan emin olmaları önemle tavsiye edilir. Revizyon aşamalarında yazar ekleme ve/veya silme işlemlerine genellikle izin verilmez, ancak bazı durumlarda gerekli olabilir. Yazar değişikliklerinin nedenleri ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

• Hakem görüşünün belgelenmiş dayanağı ile birlikte, çalışmanın bilimsel değeri ve bilimsel değeri hakkında zamanında yazılı, tarafsız, yapıcı geri bildirim sağlamak
• Yazının açık, özlü ve konuyla ilgili olup olmadığının belirtilmesi ve çalışmanın kompozisyonunun, bilimsel doğruluğunun, özgünlüğünün ve derginin okuyucuları için ilgi çekici olup olmadığının değerlendirilmesi
• Kişisel yorumlardan veya eleştirilerden kaçınmak
• Değerlendirme sürecinin gizliliğinin korunması: incelenen makaledeki bilgilerin paylaşılmaması, üçüncü taraflarla tartışılmaması veya ifşa edilmemesi
• Zamanında değerlendirme yapamayacaksa editörü derhal bilgilendirmek ve mümkünse alternatif hakemlerin isimlerini vermek
• Editörü herhangi bir potansiyel kişisel, finansal veya algılanan çıkar çatışması konusunda uyarmak ve bir çatışma olduğunda incelemeyi reddetmek
• Derginin incelemenin kapsamı, içeriği ve kalitesine ilişkin beklentileri konusunda editörün yazılı talimatlarına uymak
• Gönderilen çalışma hakkında, yazar tarafından dergiye sağlanan ek materyalleri de içerebilecek, düşünceli, adil, yapıcı ve bilgilendirici bir eleştiri sunmak
• Çalışmanın bilimsel değerini, özgünlüğünü ve kapsamını belirlemek; onu geliştirmenin yollarını göstermek; ve eğer talep edilirse, editörün en yararlı bulduğu derecelendirme ölçeğini kullanarak kabul veya ret tavsiyesinde bulunmak
• Hayvan veya insan deneklere etik muamelenin kabul edilmiş normlarının ihlali veya incelenen makale ile yayınlanmış herhangi bir makale veya eşzamanlı olarak başka bir dergiye gönderilen ve hakem tarafından bilinen herhangi bir makale arasındaki önemli benzerlik gibi herhangi bir etik kaygının belirtilmesi
• JJD tarafından çift kör değerlendirme süreci takip edilir. Bu nedenle, hakemler yazarlarla doğrudan temas kurmaya çalışmaktan kaçınmalıdır.
• Yöntemlerin ve analizlerin, okuyucunun çalışma tasarımının bilimsel değerine karar vermesine ve çalışmayı tekrarlayabilmesine olanak tanıyacak şekilde yeterince ayrıntılı olmasını sağlamak
• Makalede diğer bilim insanlarının ilgili tüm çalışmalarına atıf yapıldığından emin olmak

Okurlarla ilişkiler

Okurlar araştırmaların kim tarafından finanse edildiği, fon sahiplerinin araştırma ve yayın sürecinde bir rolü olup olmadığı konusunda bilgilendirilmelidir.
Editörler için uygulama önerileri:
• Tüm yayınlanan araştırma rapor ve incelemelerinin uygun nitelikli hakemler tarafından incelenmesini sağlamak, (gerektiğinde istatistik inceleme dahil)
• Derginin hakem incelemesinden geçmeyen bölümlerinin net bir şekilde belirtilmesini sağlamak,
• Araştırma raporlarının doğru, tam ve net bir şekilde hazırlanmasını teşvik edecek süreçler benimsemek,
• Uygun yönergeler ve kontrol listeleri kullanmak, (örn. MIAME,1 CONSORT2)
• Araştırma makalesi olmayan yazıların kaynağının açıklanmasını teşvik için şeffaflık politikaları geliştirmek,
• İstenmeyen (hayalet ve misafir yazarlar gibi) uygulamaların önlenmesi ve doğru uygulamaların teşvik edilmesi için, ismi verilen kişilerin gerçekten işi yapan kişiler olmasını sağlayacak yazarlık ve katkı sistemleri benimsemek,
• Okurları, derginin editörler kurulu ve diğer çalışanlarından gelen makalelerin de objektif ve önyargısız bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak için alınan önlemler hakkında bilgilendirmek

Yazarlarla ilişkiler

• Editörün yayınlanmak üzere gönderilen bir yazıyı kabul veya reddetme kararı, yazının önemi, özgünlüğü ve netliğine, çalışmanın geçerliliğine ve derginin konu alanına uygunluğunu esas almalıdır.
• Editörler, gönderilen makalelerle ilgili kabul kararını, makale ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
• Yeni editörler, gönderilen makalelerle ilgili kendilerinden önceki editör döneminde verilmiş yayın kararını, ciddi bir sorun olmadıkça, değiştirmemelidir.
• Hakemlik sürecini anlatan bir tanım yayınlanmalı ve editörler bu süreçten herhangi bir sapma olduğunda bunun nedenini açıklayabilmelidir.
• Dergilerin, yazarların gerektiğinde editöre itiraz edebilmesini sağlamak için açıklanmış bir mekanizması olmalıdır.
• Editörler yazarlara gerekebilecek her konuda rehberlik edecek bir kılavuz hazırlamalı, bu kılavuz belli aralıklarla güncellenmeli ve bu yönergeye link vermelidir.
• Editörler yazarlık ilkeleri ve ilgili alanın standartlarına uygun olarak katkıda bulunacak isimler listesi konusunda yol gösterici olmalıdır.

Editörler için uygulama önerileri:
• Yazarlar için hazırlanan yönergeyi düzenli olarak gözden geçirmek ve ilgili rehberlere link vermek, (örn. ICMJE5, Sorumlu araştırma yayıncılığı: yazarlar için uluslararası standartlar)
• Tüm katkıda bulunanlar için ilgili çıkar çatışmalarını yayınlamak ve eğer bu bilgi yayın yapıldıktan sonra ortaya çıktı ise düzeltme yayınlamak,
• Gönderilen makaleler için uygun hakemlerin (yani, çıkar çatışması şüphesinden uzak bir şekilde makaleyi değerlendirebilecek kişilerin) seçilmesini sağlamak
• Yazardan gelen, makalesinin belirli bir kişinin incelemesine sunulmaması ricasına, eğer makul bir açıklaması var ve uygulanabilir ise, saygı duymak,
• Suistimal şüphesi ve tartışmalı yazarlık durumlarında yol gösterici olarak COPE iş akışı çizelgelerine başvurmak, (https://publicationethics.org/resources/flowcharts)
• Suistimal şüphesi olan durumlarda nasıl bir uygulama yapılacağını ayrıntılı olarak (örn. COPE iş akışı çizelgelerine linkler vererek) belirtmek,
• Makalelerin başvuru ve kabul tarihlerini yayınlamak,

Hakemlerle ilişkiler

• Editörler hakemlere, teslim edilen malzemeyi gizliliğine özen göstererek incelemek dahil, kendilerinden beklenen şeyler konusunda yol gösteren bir rehber hazırlamalıdır. Bu rehber düzenli güncellenmeli ve bu yönergeye link vermelidir.
• Editörler hakemlerden bir makaleyi incelemeyi kabul etmeden önce herhangi bir potansiyel çıkar çatışması olup olmadığını açıklamalarını istemelidirler.
• Editörler, yazarlara ve hakemlere bildirerek açık hakemlik süreci kullanmadıkları sürece, hakemlerin kimliklerinin korunduğu bir sisteme sahip olmalıdır.

Editörler için uygulama önerileri:
• Hakemleri inceledikleri makale için söz konusu olabilecek etik sorunlar ve olası araştırma ve yayın suistimalleri konusunda da yorum yapmaya teşvik etmek, (örn. Etik olmayan bir şekilde araştırma tasarlanması, hasta rızası veya deneklerin korunması ile ilgili yeterli detay verilmemiş olması, uygunsuz veri kullanımı ve sunumu)
• Hakemleri inceledikleri makalenin özgünlüğü konusunda yorum yapmaya ve gereksiz yayın veya intihallere karşı uyanık olmaya teşvik etmek,
• Hakemlere ilgili yayınları inceleyebilmek için ihtiyaç duyabilecekleri araçları (örn. Kaynakça listesine linkler ve bibliyografik tarama imkânı) sağlamaya gayret etmek,
• Hakaret veya saldırgan ifadeler içermedikçe hakem görüşlerini olduğu gibi yazara iletmek,
• Hakemlerin dergiye yaptığı katkıyı uygun biçimde belirtmek,
• Akademik kurumları, hakemlik faaliyetini akademik ilerlemenin parçası olarak kabul etmeleri için teşvik etmek,
• Hakemlerin çalışmasını yöneterek performanslarının yüksek olmasını sağlamak için gerekeni yapmak,
• Uygun hakemlerin isimlerinin bulunduğu bir veri tabanını hazırlamak ve hakemin performansına göre bu veri tabanını güncellemek,
• Sürekli geç, nezaketsiz, düşük kaliteli raporlar hazırlayan hakemlerden görüş almayı kesmek,
• Hakem veri tabanının derginin konusu ile ilgili akademisyen topluluğunu temsil etmesini sağlamak ve ihtiyaç oldukça yeni hakemler eklemek,
• Olası yeni hakemleri belirlemek için sadece kişisel ilişkilerle ulaştıklarını değil, yazar önerileri, bibliyografik veri tabanları gibi geniş bir yelpazeden kaynaklar kullanmak,
• Hakem suistimali şüphesi ile karşılaşıldığında COPE iş akışı çizelgelerine başvurmak.

Editoryal kurul üyeleri ile ilişkiler

Editörler yeni kurul üyelerine kendilerinden beklenen her şey konusunda yol gösterici rehberler sunmak ve eski üyeleri de yeni gelişmeler ve politikalar konusunda bilgilendirmek.

Editörler için uygulama önerileri:
• Derginin iyi yönetilmesine ve gelişmesine katkıda bulunacak, ön yargısız hakem incelemesi için uygun nitelikli editoryal kurul üyelerini belirlemek, editoryal kurul üyelerinden gelen yazıları değerlendirmek için uygun politikalar belirlemek
• Editoryal kurul kompozisyonunu düzenli bir şekilde gözden geçirmek
• Editoryal kurul üyelerini kendilerinden beklenen işler ve görevler konusunda net bir şekilde yönlendirmek. Bu görevler şunlardır:
o Derginin elçileri olarak hareket etmek
o Dergiyi desteklemek ve teşvik etmek (örn. Toplantı özetlerini inceleyerek) en iyi yazarları ve yazıları bulmaya çalışmak ve onları aktif bir şekilde makale sunmaya teşvik etmek
o Dergiye sunulan yazıları incelemek
o Editoryal yazılar, inceleme yazıları ve kendi uzmanlık alanlarındaki makalelere yorumlar yazmak için komisyon kabul etmek
o Editoryal kurul toplantılarına katılmak ve katkıda bulunmak
• Editoryal kurul üyelerinden, derginin yönetimi ile ilgili fikirlerini almak, dergi politikalarındaki değişiklikleri bildirmek ve gelecek için plan yapmak üzere, düzenli bir şeklide, örneğin yılda bir kez danışmak

Kaynakça:

1. MIAME (Minimum information about a microarray experiment): http://www.mged.org/Workgroups/MIAME/ miame.html
2. CONSORT statement (and other reporting guidelines) can be found at: www. equatornetwork.org
3. BMJ transparency policy: http://resources.bmj.com/bmj/authors/editorialpolicies/transparency-policy
4. Marusic A, et al. How the structure of contribution disclosure statements affects validity of authorship: a randomized study in a general medical journal. Curr Med Res Opin 2006;22:1035-44
5. ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors) uniform requirements for manuscripts submitted to biomedical journals: http://www.icmje.org/urm_main.html
6. Responsible research publication: international standards for authors (Position statement developed at the 2nd World Conference on Research Integrity, Singapore, July 2010) In press, 2011)
7. World Association of Medical Editors statement on the relationship between journal editors-in-chief and owners: http://www.wame.org/resources/policies
8. World Medical Association Declaration of Helsinki: http://www.wma.net/e/ethicsunit/helsinki.htm
9. American Educational Research Association ethical standards: http://www.aera.net/AboutAERA/Default. aspx?menu_id=90&id=222
10. American Psychological Association ethical principles: http://www.apa.org/ethics/code/index.aspx
11. British Educational Research Association ethical guidelines http://www.bera.ac.uk/publications/guidelines/
12. Good Clinical Practice: http://www.emea.europa.eu/pdfs/human/ich/013595en.pdf
13. US Department of Health and Human Services Guide for the Care and Use of Laboratory Animals: http://www.nap.edu/readingroom/books/labrats/
14. COPE flowcharts: http://publicationethics.org/flowcharts
15. COPE retraction guidelines: http://publicationethics.org/files/u661/Retractions_COPE_gline_final_3_Sept_09__2_.pdf
16. De Angelis C, et al. Clinical trial registration: a statement from the International Committee of Medical Journal Editors. Lancet 2004; 364:911-2
17. PubMed Central: http://www.pubmedcentral.nih.gov/ WWW.PUBLICATIONETHICS.ORG
• 18.https://www.councilscienceeditors.org

This revision was developed after wide consultation with COPE Members and approved by the COPE Council on 7th March 2011.