AFET YARDIM ÇALIŞANLARINDA SEKONDER TRAVMA

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 421 - 432, 02.12.2021

Ali Doğan , Gülseren Keskin , Ayşegül Dönmez

https://doi.org/10.54409/hod.992827

Cited By: 3

Öz

Kişinin yaşamında travmatik olaya maruz kalması sadece maruz kalan bireyi değil, kişinin etrafında iletişim kurduğu kişiler de etkilemesi muhtemeldir. Travma ile ilk karşı karşıya kalan (birincil) ile dolaylı olarak karşı karşıya kalan (sekonder) bireylerin travmaya gösterdikleri tepkilerde benzerlik olduğu ileri sürülmektedir. Birincil travmada tehdit olarak algılanan doğrudan olayın kendisi iken, sekonder travmatik etkide ise tehdit, iletişimde olunan bireyin travmatik olayıdır. Travmayı sekonder yaşamış kişide travmatik olayın merkezinde olan bireyin yaşantıladığı gibi tekrar yaşama, kaçınma, aşırı uyarılma belirtileri gözlemlenebilir ve rutin yaşamını idame ettirmekte güçlük çekebilir. Sekonder olay direkt olarak etkisinde kalan kişi üzerinde de en az birincil travmaya maruz kalan kişi kadar etki gösterebilmektedir. Afetlerde görev yapmakta olan yardım çalışanları sekonder travmaya maruz kalanlar arasında ön sıralarda yer almaktadırlar. Yardım çalışanlarının birtakım tedbirler alarak sekonder travmatik stresin olumsuz sonuçlarından sakınması mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada, travmatik yaşantıya sahip kişilerde, travma sırasında ya da sonrasında müdahale eden yardım çalışanlarının uyguladığı yardım faaliyetleri neticesinde karşılaştıkları sekonder travma üzerinde durulmuştur. İkincil travmatik olayının olumsuz sonuçlarından sakınmaya yönelik girişimlerden söz edilerek, yardım çalışanlarını etkileyebilecek potansiyel sekonder travmatizasyonun önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yardım Çalışanı, İkincil(Sekonder) Travma, Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Teşekkür

Alana özgü yayın fırsatı veren başta dergi editörlerinden Doç. Dr. Ali EKŞi ve diğer Hastane Öncesi dergisi ekip üyelerine teşekkür ederiz.

AN ASSESSMENT IN TERMS OF SECONDARY TRAUMA OCCURRENT IN DISASTER RELIEF WORKERS

Öz

Exposure to a traumatic event in a person's life is likely to affect not only the exposed individual, but also the people around whom the person communicates. It is suggested that there is similarity in the reactions of individuals who are first confronted with trauma (primary) and indirectly confronted with trauma (secondary or secondary). In primary trauma, the threat is the Direct event itself, while in secondary traumatic effect, the threat is the traumatic event of the individual in communication. A person who has experienced secondary trauma may experience symptoms of reliving, avoidance, over-arousal, as experienced by a person who is at the center of a traumatic event, and may have difficulty maintaining a routine life. A secondary event can have at least as much effect on a person who is directly affected by it as on a person who is subjected to primary trauma. Aid workers who serve in disasters are among those decimated by secondary trauma. It is possible for aid workers to avoid the negative consequences of secondary traumatic stress by taking a number of measures. In this study, the focus was on the secondary trauma that people with traumatic lives face as a result of the relief activities carried out by aid workers who intervene during or after the trauma. Attempts to avoid the negative consequences of a secondary traumatic event were mentioned and the importance of potential secondary traumatization, which may affect aid workers, was emphasized.

Anahtar Kelimeler

Aid Worker, Secondary Trauma, Post Traumatic Stress Disorder

Kaynakça

• Baird K., Kracen AC. (2006) Vicarious traumatization and secondary traumatic stress: A research synthesis. Couns Psychol Q, 19,181-188.
• Bahadır, H. ve Uçku, R. (2018). Uluslararası acil durum veri tabanına göre Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki afetler. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 28-33.
• Balun, B. ve Yılmaz, K. (2019). Sürdürülebilir Bir Yönetim Paradigması: Ortopedik Engelli Bireylerin Afetlere Hazırlık Seviyeleri. Resilience, 3(1), 1-24.
• Birinci, GG. ve Erden, G. (2016). Yardım Çalışanlarında Üstlenilmiş Travma, İkincil Travmatik Stres ve Tükenmişliğin Değerlendirilmesi. Turk Psikoloji Dergisi, 31(77).
• Bell, H., Kulkarni, S. (2003). Organizational prevention of vicarious trauma. Families in Society: The Journal of Contemporary Human Services, 84, 463-470.
• Berger, R. ve Gelkopf, M. (2011). An intervention for reducing secondary traumatization and improving professional self-efficacy in well baby clinic nurses following war and terror: A random control group trial. International journal of nursing studies, 48(5), 601-610.
• Broby, N., Lassetter, JH., Williams, M. ve Winters, BA. (2018). Effective international medical disaster relief: a qualitative descriptive study. Prehospital and disaster medicine, 33(2), 119-126.
• Carson, AJ., MacHale, S., Allen, K., Lawrie, SM., Dennis, M. ve House, A. (2000), Depression After Stroke and Lesion Location: A Systematic Review, Lancet, 8(356): 122126.
• Dagan, SW., Ben-Porat, A. ve Itzhaky, H. (2016). Child protection workers dealing with child abuse: The contribution of personal, social and organizational resources to secondary traumatization. Child Abuse ve Neglect, 51, 203-211.
• Doğan, T. ve Baker, E. (2014) Afetler Krizler Travmalar ve Psikolojik Yardım. Ankara. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği.
• Ertuğrul, B. ve Ünal, SD. (2019) Bir Vakıf Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Genel Afete Hazırlıklı Olma İnanç Durumlarının Belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 3(1), 31-45.
• Ewer, PL., Teesson, M., Sannibale, C., Roche, A., Mills, KL. (2014), The Prevalence And Correlates Of Secondary Traumatic Stress Among Alcohol And Other Drug Workers İn Australia. Drug Alcohol Rev, 34:252-258.
• Figley, CR. (Ed.). (1995). Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized (No. 23). Psychology Press.
• Hacıoğlu, M., Aker, T., Kutlar, T. ve Yaman, M. (2002). Deprem tipi travma sonrasında gelişen travma sonrası stres bozukluğu belirtileri alt tipleri. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 15, 4-15.
• Hogancamp, VE. ve Figley, CR. (1983). War: Bringing the battle home. Stress and the family/edited by Hamilton I. McCubbin ve Charles R. Fisley.
• Işıklı, S. ve Tüzün, Z. (2017). Afetlerin akut dönem psikolojik etkilerine yönelik psikososyal müdahale yaklaşımları.
• Kahil, A. , Palabıyıkoğlu, N. (2018). İkincil Travmatik Stres . Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar , 10 (1) , 59-70 . Doi: 10.18863/pgy.336495
• Kahil, A. (2016). Travmatik yaşantıları olan bireylere yardım davranışında bulunan profesyonel ve gönüllülerin ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ufuk Üniversitesi.
• Kukuoğlu, A. (2018). Doğal Afetler Sonrası Yaşanan Travmalar ve Örnek Bir Psikoeğitim Programı. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 39-52.
• Lock, S., Rubin, GJ., Murray, V., Rogers, MB., Amlôt, R. ve Williams, R. (2012). Secondary stressors and extreme events and disasters: a systematic review of primary research from 2010-2011.
• Lee, K., Lee, SH., Park, T. ve Lee, JY. (2017). Stressors of Korean disaster relief team members during the Nepal earthquake dispatch: a consensual qualitative research analysis. Journal of Korean medical science, 32(3), 507-513.
• Mao, X., Loke, AY., Fung, OWM. ve Hu, X. (2019). What it takes to be resilient: The views of disaster healthcare rescuers. International journal of disaster risk reduction, 36, 101112.
• Mao, X., Fung, OWM., Hu, X. ve Loke, AY. (2018). Psychological impacts of disaster on rescue workers: A review of the literature. International Journal of Disaster Risk Reduction, 27, 602-617.
• Moore, AL. (2004). Compassion fatigue, somatization, and trauma history: A study of disaster mental health professionals after the Oklahoma bombing. Alliant International University, San Francisco Bay.
• Meadors, P. ve Lamson, A. (2008). Compassion fatigue and secondary traumatization: Provider self care on intensive care units for children. Journal of Pediatric Health Care, 22(1), 24-34.
• Palabıyıkoğlu, R. ve Cesur, G. (2013). Yaşam sürecinde kriz ve krize müdahale. Sağlık Psikolojisi (Ed ÜH Okyayuz), 41-63.
• McCann, IL. ve Pearlman, LA. (1990). Vicarious traumatization: A framework for understanding the psychological effects of working with victims. Journal of traumatic stress, 3(1), 131-149.
• Rienks, SL. (2020). An exploration of child welfare caseworkers’ experience of secondary trauma and strategies for coping. Child abuse ve neglect, 110, 104355.
• Regehr, C. (2001), Crisis Debriefing Groups For Emergency Responders: Reviewing the Evidence. Brief Treatment and Crisis Intervention, 1(2), 87-100.
• Salston MD., Figley CR. (2003) Secondary traumatic stress effects of working with survivors of criminal victimization. J Trauma Stress, 16:167-174.
• Stamm, B. (2005). The professional quality of life scale: compassion satisfaction, burnout and compassion fatigue/secondary trauma scales. Institute of Rural Health. Sidan Press.
• Sifaki-Pistolla, D., Chatzea, VE., Vlachaki, SA., Melidoniotis, E. ve Pistolla, G. (2017). Who is going to rescue the rescuers? Post-traumatic stress disorder among rescue workers operating in Greece during the European refugee crisis. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 52(1), 45-54.
• Tominaga, Y., Goto, T., Shelby, J., Oshio, A., Nishi, D. ve Takahashi, S. (2020). Secondary trauma and posttraumatic growth among mental health clinicians involved in disaster relief activities following the 2011 Tohoku earthquake and tsunami in Japan. Counselling Psychology Quarterly, 33(4), 427-447.
• Şavur, EY. ve Akdur, RTD. (2012). İnsani yardım çalışanlarının yardım arama davranışına ilişkin bir inceleme:Psikolojik belirtiler, psikolojik sağlamlık ve sosyal destek algısı' (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Disiplinlerarası Sosyal Psikiyatri Anabilim Dalı).
• Tokuç, B. ve Turunç Y. (2011). Edirne’de ambulans çalışanlarının anksiyete, depresyon ve işe bağlı gerginlik düzeyleri. Galip Ekuklu Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 11 (42), 39-44.
• Walker, A., McKune, A., Ferguson, S., Pyne, DB. ve Rattray, B. (2016). Chronic occupational exposures can influence the rate of PTSD and depressive disorders in first responders and military personnel. Extreme physiology ve medicine, 5(1), 1-12.
• Williams, R., Ntontis, E., Alfadhli, K., Drury, J. ve Amlôt, R. (2021). A social model of secondary stressors in relation to disasters, major incidents and conflict: Implications for practice. International Journal of Disaster Risk Reduction, 102436.
• Wong M, Looney E, Michaels J, Palesh O, Koopman CA. (2006).preliminary study of peritraumatic dissociation, social support, and coping in relation to posttraumatic stress symptoms for a parent’s cancer. Psycho-Oncology,15(12),1093–1098.
• Yılmaz B, Şahin NH. (2007).Arama-kurtarma çalışanlarında travma sonrasyı stres belirtileri ve travma sonrası büyüme. Türk Psikoloji Dergisi 2007;22:119-37.
• Zara, A., ve İçöz, FJ. (2015). Türkiye’de Ruh sağlığı alanında travma mağdurlarıyla çalışanlarda ikincil travmatik stres. Klinik Psikiyatri, 18, 15-23.