TÜRKİYE’DEKİ ÖN LİSANS-LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN AFET RİSK ALGISI VE DUYGUSAL ZEKA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 207 - 228, 30.12.2024

Zehra Aslan , Kader Demiröz

https://doi.org/10.54409/hod.1468458

Öz

ÖZ
Amaç: Bu çalışma, afetlere hazırlık konusunda yetersiz olduğu düşünülen ön lisans-lisans düzeyinde üniversite öğrencilerinin afetlere karşı hazırlığını araştırmayı amaçlamaktadır. Afet risk algısı, bireylerin afetlere hazırlığının değerlendirilmesinde belirgin bir role sahiptir. Afet risk algısı yüksek bireylerin, afetlere hazırlıklarının da yüksek olacağı düşünülmektedir. Eğitim durumu ve arka plan, duygusal zeka seviyesi, önceki deneyim ve sosyo-demografik özellikler gibi faktörlerin de bireylerin afet riski algısını ve hazır olma durumunu etkilediği düşünülmektedir. Bu faktörler çerçevesinde, afet risk algısı ve duygusal zeka düzeyi yüksek olan bireylerin afet farkındalığının artacağı ve afet hazırlığına yönelik tutum
ve davranışlarının olumlu olarak artacağı düşünülmektedir.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmanın evreni ön lisans ve lisans öğrencilerinden oluşmaktadır. Üniversite Öğrencileri Afet Riski Algılama Ölçeği ve Schutte Öz-Rapor Duygusal Zeka Testi, gönüllü katılımcılardan oluşan ön lisans ve lisans öğrencilerine uygulanmıştır. Toplam 298 öğrenci gönüllü olarak katılım sağlamıştır. Katılımcıların %71,8'i kadın, %28,2'si erkekti bireylerden oluşmaktadır.
Bulgular: Çalışma, duygusal zekanın afet riski algısının öngörücüsü olduğu ve duygusal zeka ile afet riski algısının doğru orantılı olduğu sonucuna varmıştır. Ayrıca cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi ve afet deneyiminin afet riski algısını etkileyen faktörler arasında olduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda ön lisans-lisans düzeyinde üniversite öğrencilerinin afet risk algı düzeyi ve duygusal zeka düzeyi arasında anlamlı bir ilişki çıkmış duygusal zekasının afet risk algısının yordayıcısı olduğu saptanmıştır.
Anahtar kelimeler: Afet risk algısı, Duygusal Zeka, Lisans, Ön lisans

Anahtar Kelimeler

afet risk algısı, duygusal zeka, eğitim, lisans, ön lisans.

Etik Beyan

“Türkiye’ Deki Ön Lisans-Lisans Öğrencilerinin Afet Risk Algısı Ve Duygusal Zeka Arasındaki İlişkinin İncelenmesi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Artvin Çoruh Üniversitesi Etik Kurulu’nun 04.07.2022 tarih ve E-18457941-050.99-54363 sayılı kararı ile alınmıştır.

Investigation of the Relationship Between Disaster Risk Perception and Emotional Intelligence of Associate and Bachelor’s Degree Students in Türkiye

Öz

This study aims to investigate Turkish society’spreparedness for disasters, which is thought to be insufficient. Disaster risk perception has a prominent role in the evaluation of individual’ s preparedness for disasters. Individuals with an improved perception of disaster risk are believed to be better prepared against disasters. Factors such as educational status and background, emotional intelligence level, previous experience and socio-demographic characteristics are also thought to affect individual’ s disaster risk perception and readiness. In the framework of these factors, it is thought that individuals who are at the upper end of the spectrum are likely to have improved disaster awareness and their attitudes and behaviours towards disaster preparedness are likely to be positively different. The population of this study consisted of associate and bachelor’s degree students. The Disaster Risk Perception Scale and Schutte Self-Report Emotional Intelligence Test were applied to volunteer associate and bachelor’ s degree students, and a total of 298 students were selected as participants. Of the participants, 71.8% were female and 28.2% were male. Sub-dimensions of disaster risk perception are exposure, anxiety, impact and inability. The study has concluded that emotional intelligence is the predictor of disaster risk perception and that emotional intelligence and disaster risk perception are directly proportional. It has also been concluded that gender, age, education level and disaster experience are among the factors affecting disaster risk perception. No studies investigating the relationship between disaster risk perception and emotional intelligence were found as a result of the literature review. The relationship between these two variables can be measured by future researchers by conducting the study with different groups.

Anahtar Kelimeler

disaster risk perception, emotional intelligence, education, associate degree

Kaynakça

• Adsız, E. (2016). Yöneticilerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Karar Verme Stillerine Etkisi, Hitit Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı
• Büyüköztürk, Ş. (2005), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Caruso, D. R., & Salovey, P. (2004). The emotionally intelligent manager: How to develop and use the four key emotional skills of leadership. John Wiley & Sons.
• Cooper, R. K., & Sawaf, A. C. (1997). Executive EQ: Emotional intelligence in leadership and organization (No. 658.409 C7841c Ej. 1 000003).
• Çelik, İ. H. (2020), Afet Risk Algısının Kültür ve Kişilikle İlişkisi, Doktora Tezi, Gümüşhane
• Çelik, T. (2021), ‘İnsan kaynaklı Afet Olarak Terör: Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Terör Bilgi Düzeyleri ve Risk Algısı Üzerine Bir Araştırma, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Afet Eğitimi ve Yönetimi Ana Bilim Dalı / Afet Eğitimi ve Yönetimi Bilim Dalı.
• Diken, E. H., ve Aydoğdu, M. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının duygusal zekâ düzeyleri ile fen başarıları (genetik konusunda) arasındaki ilişki. Online Science Education Journal, 3(1), 1-13.
• Dülgerler, Ş. (2016). Terapötik müdahalede üçleme: duygu, düşünce, davranış. Turkiye Klinikleri Psychiatric Nursing-Special Topics, 2(3), 20-27.
• Erdoğdu, M. Y. (2008), Duygusal Zeka'nın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 62-76.
• fİşmen, A. E. (2001), Duygusal zeka ve problem çözme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(13), 111-124.
• Kalaycı, Ş. (2008), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri Kitabı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientific research method]. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karabulutlu, E. Y., Yılmaz, S., & Yurttaş, A. (2011). Öğrencilerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 75-79.
• Kessler RC, Chiu WT, Demler O, Merikangas KR, Walters EE. Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry. 2005; 62:617-27.
• Kaya, A.A. (2022). Afet Risk Yönetimine Öznel Yaklaşımlar, 1-25, Ankara: Astana Yayınları
• Kungwani, P. (2014). Risk management-an analytical study. IOSR Journal of Business and Management, 16(3), 83-89.
• Liu, D., Li., Y., Shen, X., Xie., Y., & Zhang, Y. (2018). Flood risk perception of rural households in western mountainous regions of Henan Province, China, International Journal of Disaster Risk Reduction, 27(2001), 155–160.
• Mayer, J. D., & Salovey, P. (1993). The intelligence of emotional intelligence. intelligence, 17(4), 433-442.
• Mayer, J. D., & Salovey, P. (1997). Emotional development and emotional intelligence. Nova Iorque: Basics Books.
• Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. (2000). Models of emotional intelligence. Handbook of intelligence, 2, 396-420.
• Mızrak, S. (2021). Afet Yönetimi Sürecinde Risk Algısı Çalışmalarının Katkısı, Afet ve Risk Dergisi, 4 (2) , 291-299.
• Mızrak, S. (2021). Contribution of Risk Perception Studies in Disaster Management Process, Journal of Disaster and Risk , 4 (2) , 291-299. DOI: 10.35341/afet.992959.
• Mızrak, S., ve Aslan, R. (2020). Disaster Risk Perception of University Students. Risk, Hazards & Crisis in Public Policy, 11(4), 411-433.
• Özdemir, A. (2018). Toplumun Afet Risk Algısı ve Afete Hazırlıklı Olma Durumu: Kocaeli İli Örneği, Gümüşhane Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Afet Yönetimi Ana Bilim Dalı.
• Özdemir, Ö., ve Yilmaz, C. (2010). Risk management and perception of low probability risks: A field study on earthquake risk. Iktisat Isletme Ve Finans, 25(295).
• Sakız, G. (2013). Başarıda Anahtar Kelime: Öz-yeterlik, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1) , 185-210.
• Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, cognition and personality, 9(3), 185-211.
• Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J., & Dornheim, L. (1998). Emotional Intelligence Scale. Personality and Individual Differences.
• Sevindik, F., Uncu, F., ve Dağ, D. G. (2012). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin duygusal zekâ düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 26(1), 21-26.
• Sitkin, S. B., & Pablo, A. L. (1992). Reconceptualizing the determinants of risk behavior, Academy of management review, 17(1), 9-38.
• Slovic, P. (1987). Regulating risks. Perception of risk, Science, 236, 280-285.
• Tatar, A., Tok, S., Bender, M. T., ve Saltukoğlu, G. (2017). Asıl Form Schutte Duygusal Zeka Testinin Türkçeye çevirisi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(2), 139-146.
• Temeloğlu, E. (2018). Duygusal zeka ile problem çözme becerisi arasındaki ilişki, Bitirme Projesi, Pamukkale Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Anabilim Dalı.
• YÖK Bilgi Sistemi (2022), Öğrenim düzeyine göre öğrenci sayısı, 2021-2022 Yükseköğretim İstatistikleri.