Farklı Cinsel Yönelimlerden Bireylerin Romantik Aşka Dair Söylemleri

Yıl 2020, , 296 - 315, 20.10.2020

Pınar Yavuz , Umut Şah

https://doi.org/10.47793/hp.803866

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaşayan farklı cinsel yönelimlerden bireylerin “romantik aşka” dair açıklamalarını hangi söylemsel kaynaklara dayandırdıklarını incelemektir. Çalışmanın katılımcılarını 21-43 yaş arası, farklı cinsel yönelimlerden 15 kişi oluşturmaktadır. Her bir katılımcıyla bireysel olarak gerçekleştirilen görüşmeler, katılımcıların onayı dahilinde ses kaydedilmiş ve ardından birebir şekilde yazıya geçirilmiştir. Görüşme metinleri, Wetherell ve Potter (1988) tarafından geliştirilen “açıklayıcı repertuarlar” yaklaşımı çerçevesinde analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, katılımcıların romantik aşka dair açıklamalarına kaynaklık eden yedi farklı açıklayıcı repertuara ulaşılmıştır: Sevgiden farklı olarak aşk, ilk aşk, stratejiye dayanan aşk, bilinmezlikten beslenen aşk, işlevselliği etkileyen aşk, ihtiyaç olarak aşk ve heteroseksüel olmayan aşk. Bulgulara genel olarak bakıldığında, romantik aşkın farklı alanlarda ve farklı söylemsel bağlamlarda yansımaları olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, romantik aşk, egemen kültürün ataerkil düzeni içinde, toplumsal cinsiyet normlarının, heteronormatif söylemlerin ve popüler kültürün şekillendirdiği aşk temsilleriyle ve öznel deneyimlerle yoğrulurken tek bir düzlemde onu tanımlamaya çalışmak mümkün görünmemektedir.

Anahtar Kelimeler

romantik aşk, kültür, söylem, cinsel yönelim, açıklayıcı repertuar

The Discourses of Individuals From Different Sexual Orientations On Romantic Love

Öz

The aim of this study is to examine how individuals from different sexual orientations living in Turkey construct the meaning of “romantic love” and on which discursive resources they base their explanations. The participants of the study consist of 15 individuals from different sexual orientations between the ages of 21-43. The interviews were conducted individually, recorded with the approval of the participants, and then transcribed. Interview texts were analyzed within the framework of the “interpretative repertoires” approach developed by Wetherell and Potter (1988). As a result of the analysis, seven interpretative repertoires are obtained; ‘love as opposed affection’, ‘first love’, ‘love based on strategy’, ‘love fed by obscurity’, ‘love affecting functionality’, ‘love as need’ and ‘non-heterosexual love’. When the findings are examined, it is observed that romantic love has reflections in different fields and different discursive contexts. As a result, while romantic love, in the patriarchal order of dominant culture, is molded by the love representations and subjective experiences shaped by gender norms, heteronormative discourses and popular culture, it does not seem to be possible to define it in a single way.

Anahtar Kelimeler

romantic love, culture, discourse, sexual orientation, interpretative repertoires

Kaynakça

• Arkonaç, S. (2017). Psikolojide söz ve anlam analizi: Niteliksel duruş. İstanbul: Hiperyayın.
• Aybars, Ö. M. (2019). Yaşam ve anlam dünyaları yeniden kurulmuşken. T. Durna ve N. Durna (Ed.), Aşkın Halleri içinde. Ankara: Um:ag Vakfı Yayınları.
• Ayvaz, S. (2017). Aşkın tüketim kültürü üzerinden yeniden anlamlandırılması. İlef Dergisi, 4(1), 149-170.
• Badiou, A. (2011). Aşka övgü (Çev: Orçun Türkay). İstanbul: Can Yayınları.
• Bayhan, P. ve Işıtan, S. (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: Akran ve romantik ilişkilere genel bakış. Aile ve Toplum, 5(20), 33-34.
• Beall, A. E. & Sternberg, R. J. (1995). The social construction of love. Journal of Social and Personal Relationships, 12(3), 417-438. doi:10.1177/0265407595123006.
• Becker, E. (1997). The denial of death. New York: Free Press Paperbacks.
• Botton, A. (2005). Aşk Üzerine (7. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Burr, V. (2012). Sosyal inşacılık (Çev: S. Arkonaç). İstanbul: Nobel.
• Büyükşahin, A. (2004). Lee›nin çok boyutlu aşk biçimleri. Türk Psikoloji Bülteni, 32(3), 59-72.
• Coşkundeniz, M. (2010). Ve kadınlar ve erkekler ve aşk. İstanbul: Destek Yayınları.
• Cunningham, M. R. (1986). Measuring the physical in physical attractiveness: Quasi-experiments on the sociobiology of female facial beauty. Journal of Personality and Social Psychology, 50, 925-935.
• Cunningham, M. R., Roberts, A. R., Barbee, A. P., Druen, P. B. & Huan Wu, C. (1995). “Their ideas of beauty are, on the whole, the same as ours”: Consistency and variability in the cross-cultural perception of female physical attractiveness. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 261-279.
• Curtis, R. C. & Miller, K. (1986). Believing another likes or dislikes you: Behaviors making the beliefs come true. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 284-290.
• Dion, K. L. & Dion, K. K. (1993). Gender and ethnocultural comparisons in styles of love. Psychology of Women Quarterly, 17, 463-473.
• Eagly, A. H. & Wood, W. (1999). The origins of sex differences in human behavior: Evolved dispositions versus social roles. American Psychologist, 54, 408-423.
• Feingold, A. (1990). Gender differences in effects of physical attractiveness on romantic attraction: A comparison across five research paradigms. Journal of Personality and Social Psychology, 59(5), 981-993.
• Gray, J. (2018). Erkekler Mars’tan kadınlar Venüs’ten. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Gizir, C. A. (2013). Üniversite öğrencilerinin ilişki inançlarının cinsiyet ve romantik ilişki yaşama durumlarına göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(170), 373-383.
• Hazan, C. & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.
• Hazan, C. & Shaver, P. (1990). Love and work: An Attachment-theorical perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 270-280.
• Hendrick, S. S. (2016). Yakın İlişkiler Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Johnson, R. A. (2001). Biz: Romantik aşkın psikolojisi. İstanbul: Okyanus Yayınları.
• Karandashev, V. (2015). A cultural perspective on romantic love. Social Psychology and Culture, 15, 3-21. Doi: 10.9707/2307-0919.1135.
• Kerrnberg, O. (1974). Barriers to falling and remaining in love. Journal of the American Psychoanalytic Association, 22, 486-511.
• Langlois, J. H. & Roggman, L. A. (1990). Attractive faces are only average. Psychological Science, 1, 115-121.
• Lee, J. A. (1977). A typology of styles of loving. Personality and Social Psychology Bulletin, 3, 173-182.
• Meyers, A. S. & Berscheid, E. (1997). The language of love: The difference a preposition makes. Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 347-362.
• Mitchell, A. S. (2010). Aşk sürebilir mi? (Çev. C. Alpan). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Montoya, M. R., Horton, R. S. & Kirchner, J. (2008). Is actual similarity necessary for attraction? A meta-analysis of actual and perceived similarity. Journal of Social and Personal Relationships, 25(6), 889-922. Doi: 10.1177/0265407508096700.
• Morin, S. (1977). Heterosexual bias in psychologycal research on lesbianism and male homosexuality. American Psychologist. 32(8), 629-637.
• Noller, P. (1996). What is this thing called love? Defining the love that supports marriage and family. Personal Relationships, 3(1), 97-115. doi: 10.1111/j.1475-6811.1996.tb00106.x.
• Özkan, D. (2019). Orta yetişkinlik dönemindeki geylerin öznel iyi oluşlarına dair Söylemleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pines, A. M. (2017). Aşık olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Potter, J. & Wetherell, M. (1995). Discourse Analysis. J. A. Smith, R. Harré ve L.V. Langenhove (Ed.) Rethinking Methods in Psychology (s. 80-92) içinde. London: Sage.
• Regan, P. C. ve Berscheid, E. (1997). Gender differences in characteristics desired in a potential sexsual and marriage partner. Journal of Psychology & Human Sexuality, 9(1), 25-37. doi:10.1300/J056v09n01_02.
• Reik, T. (2006). Aşk ve şehvet üzerine. İstanbul: Say Yayınları.
• Rubin, Z. (1970). Measurement of romantic love. Journal of Personality and Social Psychology, 16(2), 265-273.
• Sezgin, S. (2013). Popüler medyada metalaşmış aşk anlatılarının söylemsel analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sternberg, R. J. (1986). A triangular theory of love. Psychological Review, 93(2), 119-135.
• Sternberg, R. J. (2000). Aşk bir öyküdür. İstanbul: Say Yayınları.
• Terry, J. (1999). An American obsession: Science, medicine and homosexuality in modern society. Chicago: University of Chicago Press.
• Thorne, S. R., Hegarty, P. & Hepper, E. G. (2019). Equality in theory: From a heteronormative to an inclusive psychology of romantic love. Theory & Psychology, 29(2), 1-18. Doi: 10.1177/0959354319826725.
• Uçkan, İ. (2007). Aşk oyunları kılavuzu. İstanbul: Artemis Yayınları.
• Uğurlu, O. ve Şakiroğlu, M. (2013). Aşkın psikolojisi. İstanbul: Postiga Yayınları.
• Wetherell, M. & Potter, J. (1988). Discourse analysis and the identification of interpretative repertoires. C. Antaki (Ed.), Analysing everyday explanation: A casebook of methods (s. 168-183) içinde. London: Sage.
• Wilson, G. D. & McLaughlin, C. (2002). Aşk bilimi. İstanbul: Çitlembik Yayınları.