Gençlerde Duygusal Özerklik Kazanımında Benlik Saygısı ve Karar Verme Stillerinin Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 56 - 70, 27.10.2019

Sümeyye Çimen Arkun Tatar

Öz

Bu araştırmanın amacı, gençlerde karar vermede benlik saygısı
ile karar verme stillerinin duygusal özerklik boyutları üzerindeki etkisinin
incelenmesidir. Katılımcılar İstanbul ilinde yaşayan 16-24 yaş aralığında, 202
kız (%55,2), 164 erkek (%44,8) toplam 366 öğrenciden meydana gelmektedir.
Katılımcıların yaş ortalaması 19,07 ± 2,49
yıldır. Bunların 157’si lise (%42,9), 46’sı ön lisans (%12,6) ve 163’ü
lisans (%44,5) öğrencisidir. Veri toplamak için “Duygusal Özerklik Ölçeği” ile
“Melbourne Karar Verme Ölçeği I-II” kullanılmıştır. İstatistiksel analizler
için Pearson korelasyon ve çoklu regresyon analizlerinden yararlanılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, karar vermede benlik saygısı, dikkatli ve panik
karar verme stillerinin duygusal özerkliğin alt boyutlarını yordadığı
görülmüştür. Ayrıca karar verme stillerinin duygusal özerkliğin alt boyutları
üzerindeki etkisi ergenliğin orta ve geç dönemlerinde değişim göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

duygusal özerklik, karar verme stilleri, karar vermede benlik saygısı, ergenlik

Teşekkür

Bu çalışma, Sümeyye Çimen’in “Duygusal Özerklik Kazanımında Benlik Saygısı ve Karar Verme Stillerinin Etkilerinin Belirlenmesi” başlıklı yüksek lisans tezinin bir kısmının yeniden düzenlenmesiyle oluşturulmuştur.

Determination of the Efficacy of Self-Esteem and Decision-Making Styles in Acquiring Emotional Autonomy in Young

Öz

The purpose of this research is to examine the effect of self-esteem in decision-making and decisionmaking styles on emotional autonomy dimensions in young. Participants were in the age range of
16-24 years living in Istanbul, 202 girls (55.2%) and 164 males (44.8%), total 366 students. The average age of participants is 19.07 ± 2.49 years. Of these, 157 are high school students (42.9%), 46 are
associate students (12.6%) and 163 are undergraduate students (44.5%). For the analysis of the data,
“Emotional Autonomy Scale” and “Melbourne Decision Making Scale I-II” were used. Pearson correlation and multiple regression analyzes were used for statistical analysis. According to the results of
the research, self-esteem in decision-making, vigilance and hypervigilange decision-making styles predicted subscale dimensions of emotional autonomy. In addition, the influence of decision-making
styles on the sub-dimensions of emotional autonomy changes during middle and late adolescence. 

Anahtar Kelimeler

emotional autonomy, decision-making styles, self-esteem in decision making, adolescence

Kaynakça

• Akyüz, D. (2011). Ergenlerin ebeveynlerle yaşadıkları problemleri çözüm biçimleri ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkide özerkliğin aracı rolünün incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Allen, J. P., Hauser, S. T., Bell, K. L. ve O'Connor, T. G. (1994). Longitudinal assessment of autonomy and relatedness in adolescent-family interactions as predictors of adolescent ego development and self-esteem. Child Development, 65(1), 179-194.
• Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bavol’ár, J. ve Orosová, O. G. (2015). Decision-making styles and their associations with decision-making competencies and mental health. Judgment and Decision Making, 10(1), 115-122.
• Brown, J. ve Ng, R. (2012). Making good decisions: The influence of culture, attachment style, religiosity, patriotism and nationalism. Global Journal of Human-Social Science Research, 12(10), 37-45.
• Chan, K. W. ve Chan, S. M. (2008). Emotional autonomy versus susceptibility to peer pressure: A case study of Hong Kong adolescent students. Research in Education, 79(1), 38-52.
• Chou, K. L. (2000). Emotional autonomy and depression among Chinese adolescents. The Journal of Genetic Psychology, 161(2), 161-168.
• Çankaya, Z. C. (2009). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: Öz-Belirleme Kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 23-31.
• Çolakkadıoğlu, O. (2003). Ergenlerde Karar Verme Ölçeğinin uyarlama çalışması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Deniz, E., Arı, A., Akdeniz, S. ve Özteke, H. İ. (2015). The prediction of decision self esteem and decision making styles by mindfulness. International Online Journal of Educational Sciences, 7(1), 45-50.
• Deniz, M. E. (2004). Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz saygı karar verme stilleri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(15), 23-35.
• Deniz, M. ve Avşaroğlu, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ yeteneklerinin karar vermede özsaygı ve karar verme stillerini açıklama düzeyinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 121-138.
• Deslandes, R. ve Potvin, P. (1999). Autonomy, parenting, parental involvement in schooling and school achievement: perception of Quebec adolescents. 1999 AERA Annual Meeting. ERIC Document Reproduction Service No. ED430697.
• Deveci, F. (2011). Ergenlerde karar verme stilleri ile alıngan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Erçevik, A. (2014). Lise öğrencilerinin duygusal özerklik ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Fleming, M. (2005). Adolescent autonomy: desire, achievement and disobeying parents between early and late adolescence. Australian Journal of Educational and Developmental Psychology, 5(1), 1-16.
• Govind, K. ve Amalor, D. (2016). Decision Making Styles and Study Orientation. European Journal of Social Sciences Studies, 1(1), 84-96.
• Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8), 106-121.
• Halpern-Felsher, B. L. ve Cauffman, E. (2001). Costs and benefits of a decision: decision-making competence in adolescents and adults. Journal of Applied Developmental Psychology, 22(3), 257-273.
• Ingoglia, S., Lo Coco, A., Liga, F. ve Grazia Lo Cricchio, M. (2011). Emotional separation and detachment as two distinct dimensions of parent-adolescent relationships. International Journal of Behavioral Development, 35(3), 271-281.
• Janis, I. L. ve Mann, L. (1977). Decision making. New York: A Division of Macmillan Publishing.
• Lamborn, S. D. ve Steinberg, L. (1993). Emotional autonomy redux: Revisiting Ryan and Lynch. Child Development, 64(2), 483-499.
• Lee, J. M. ve Bell, N. J. (2003). Individual differences in attachment-autonomy configurations: Linkages with substance use and youth competencies. Journal of Adolescence, 26(3), 347-361.
• Mann, L., Burnett, P., Radford, M. ve Ford, S. (1997). The Melbourne Decision Making Questionnaire: An instrument for measuring patterns for coping with decisional conflict. Journal of Behavioral Decision Making, 10(1), 1-19.
• Mann, L., Radford, M., Burnett, P., Ford, S., Bond, M., Leung, K., Nakamura, H., Vaughan, G. ve Yang, K. S. (1998). Cross-cultural differences in self-reported decision-making style and confidence. International Journal of Psychology, 33(5), 325-335.
• Mau, W. C. (2000). Cultural differences in career decision-making styles and self-efficacy. Journal of Vocational Behavior, 57(1), 365–378.
• McElhaney, K. B. ve Allen, J. P. (2001). Autonomy and adolescent social functioning: The moderating effect of risk. Child Development, 72(1), 220-235.
• Noom, M. J., Dekovic, M. ve Meeus, W. (2001). Conceptual analysis and measurement of adolescent autonomy. Journal of Youth and Adolescence, 30(5), 577-595.
• Pace, U. ve Zappulla, C. (2010). Relations between suicidal ideation, depression, and emotional autonomy from parents in adolescence. Journal of Child and Family Studies, 19(6), 747-756.
• Parra, Á., Oliva, A. ve Sánchez-Queija, I. (2015). Development of emotional autonomy from adolescence to young adulthood in Spain. Journal of Adolescence, 38(1), 57-67.
• Phillips J. G. ve Reddie, L. (2007). Decisional style and self-reported email use in the workplace. Computers in Human Behavior, 23(1), 2414-2428.
• Qin, L., Pomerantz, E. M. ve Wang, Q. (2009). Are gains in decision? Making autonomy during early adolescence beneficial for emotional functioning? The case of the United States and China. Child Development, 80(6), 1705-1721.
• Radford, M. H., Mann, L. ve Kalucy, R. S. (1986). Psychiatric disturbance and decisionmaking. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 20(2), 210-217.
• Radford, M. H., Mann, L., Ohta, Y. ve Nakane, Y. (1993). Differences between Australian and Japanese students in decisional self-esteem, decisional stress, and coping styles. Journal of Cross-Cultural Psychology, 24(3), 284-297.
• Ryan, R. M. ve Lynch, J. H. (1989). Emotional autonomy versus detachment: Revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood. Child Development, 60(2), 340-356.
• Santrock, J. W. (2014). Ergenlik (14. Baskı). (D. M. Siyez, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Sesli, Ç. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin özerklik düzeyleri ile değer yönelimleri ve kendini ayarlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Soenens, B. ve Vansteenkiste, M. (2005). Antecedents and outcomes of self-determination in 3 life domains: The role of parents' and teachers' autonomy support. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 589-604.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik (2. Baskı). (Figen Çok, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Steinberg, L. ve Silverberg, S. B. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57(4), 841-851.
• Steinberg, L., Lamborn, S. D., Dornbusch, S. M. ve Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: Authoritative parenting, school involvement, and encouragement to succeed. Child Development, 63(5), 1266-1281.
• Taşdelen, A. (2002). Öğretmen adaylarının farklı psiko-sosyal değişkenlere göre karar verme stilleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tatar, A., Bildik, T., Yektaş, Ç., Hamidi, F. ve Özmen, H. E. (2016). Duygusal Özerklik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması ve klinik başvurusu olmayan ergen öğrencilerde duygusal özerkliğin incelenmesi. Nobel Medicus, 12(1), 39-48.
• Thunholm, P. (2004). Decision-making style: Habit, style or both? Personality and Individual Differences, 36(4), 931-944.
• Tulviste, T. (2011). Autonomy, educational plans, and self-esteem in institution-reared and home-reared teenagers in Estonia. Youth and Society, 43(4), 1335-1354.
• Tung, S. ve Dhillon, R. (2006). Emotional autonomy in relation to family environment: a gender perspective. Journal of The Indian Academy of Applied Psychology, 32(3), 201-212.
• Wilks, J. (1986). The relative importance of parents and friends in adolescent decision making. Journal of Youth and Adolescence, 15(4), 323-334.
• Wray-Lake, L., Crouter, A. C. ve McHale, S. M. (2010). Developmental patterns in decision making autonomy across middle childhood and adolescence: European American parents’ perspectives. Child Development, 81(2), 636-651.
• Yektaş, Ç. (2013). Depresyon tanılı kız ergenlerde intihar davranışının doğası ve gelişimsel bağlamı: kimlik duygusu, ergen-ebeveyn ilişkileri ve duygusal özerklik. Uzmanlık Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Yılmaz, A. S. (2011). Üniversite öğrencilerinin, karar verme stillerinin ve karar vermede özsaygı düzeylerinin utangaçlık ve benlik saygısı açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, E. ve Altınok, V. (2010). Öğretmen adaylarının duygusal zekâ düzeylerinin karar vermede özsaygı ve karar verme stillerini yordama gücü. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 685-705.
• Yılmaz, H., Arslan, C., Sarıcaoğlu, H. ve Yılmaz, S. (2013). An investigation of subjective well-being in terms of coping with stress and decision-making in university students. Middle-East Journal of Scientific Research, 14(9), 1143-1148.
• Yılmazer, Y. (2007). Anne-baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zimmer-Gembeck, M. J., Madsen, S. D. ve Hanisch, M. (2011). Connecting the intrapersonal to the interpersonal: Autonomy, voice, parents, and romantic relationships in emerging adulthood. European Journal of Developmental Psychology, 8(5), 509-525.