Su Sporlarıyla Uğraşan Sporcuların Beş Faktör Kişilik Yapıları Ve Öfke İfade Tarzları Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 81 - 107, 17.06.2020

Çağatay İnallı , Aylin Zekioğlu , Arkun Tatar

Öz

Bu çalışmada, su sporlarıyla uğraşan sporcuların kişilik yapıları ve öfke ifade tarzlarının birbirleriyle olan ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya (yüzme, sualtı ragbi, sutopu, triatlon ve yelken) su sporlarıyla uğraşan, 104 erkek, 103 kadın toplamda 207 sporcu oluşturmaktadır. Katılımcılara araştırmacı tarafından hazırlanmış, Sosyo Demografik Bilgi Formu, Büyük Beş–50 Kişilik Testi ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği uygulanmıştır. Sporcuların kişilik özellikleri ile öfke ifade tarz ölçekleri karşılaştırıldığında; Dışadönüklük faktörü ile sürekli öfke, öfke dışa vurumun anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Uyumluluk, Sorumluluk ve Duygusal Dengelilik faktörlerinin öfke ifade alt ölçeklerinin tümüyle farklılaştıkları belirlenmiştir. Zekâ/Hayal gücü faktörünün ise öfke kontrolüyle anlamlı farklıları olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyete göre, Uyumluluk ve Duygusal Dengelilik faktörleri arasında anlamlı farklılıkların olduğu görülmüştür. Sporcuların yaş gruplarına göre Uyumluluk, Sorumluluk ve Duygusal Dengelilik faktörlerinde anlamlı farklılıklar görülmüştür. Yaşanılan yer değişkenine göre öfke içe vurumu, Sorumluluk ve Duygusal Dengelilik ile anlamlı farklılıklar görülmüştür. Eğitim düzeyi sadece Sorumluluk faktörüyle anlamlı farklılık oluşturmuştur. Gelir düzeyleri ile öfke kontrolü, Dışadönüklük, Uyumluluk, Sorumluluk ve Duygusal Dengelilik faktörleri ile anlamlı farklılıklar görülmüştür. Yapılan branşa göre Uyumluluk faktörü ile anlamlı farklılık belirlenmiştir. Su sporlarıyla uğraşan sporcuların kişilik yapıları ile öfke ifade tarzları arasında anlamlı ilişkilerin olduğu görülmüş ve Sosyo Demografik değişkenler arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Su Sporları, Cinsiyet, Öfke ve Öfke İfade Tarzı, spor branşı

Relationship Between Five Factor Personality Structures And Anger Expression Styles Of Water Sports

Öz

In this study, it is aimed to investigate the relationship between personality structures and anger expression styles of water sports. The population of the study consist of (swimming, underwater rugby, water polo, triathlon, sailing) 104 men and 103 women total 207 adult water sport athletes. In this study, Social-Demographic Information Form, Big Five Personality Questionnaire and Trait Anger and Anger Expression Style Scale prepared by the researcher were applied for athletes. It has been realized that personality traits and anger expression styles have significantly related each other. Extroversion has a meaningful relationship with trait anger, anger-in, anger-out. Agreeableness, Conscientiousness, Neuroticism were found to be significantly different from all anger subdimension. Openness has a meaningful relationship with anger management. Agreeableness and Neuroticism have a meaningful relationship with gender. Agreeableness, Conscientiousness, Neuroticism have a meaningful relationship with age. Anger-in, Conscientiousness and Neuroticism have a meaningful relationship with living places. Conscientiousness has a meaningful relationship with education status. Anger-management, Extroversion, Agreeableness, Conscientiousness, Neuroticism have a meaningful relationship with income level. Agreeableness has a meaningful relationship with sports. As a result of the research, it has been found that there is a significant relationship between personality structures and anger expression styles of the sportsmen engaged in water sports and differences were found between the variables of gender, age, living places, education and income.

Anahtar Kelimeler

Personality, Water Sports, Gender, Anger Expression Style, Sports Branch

Kaynakça

• Acar M, Ömer D.(2002). Sosyal Bilimler Sözlüğü. Vadi Yayınları: Ankara Akdeniz H, Demirci D, Sekban G, Yurtsever Y. (2017). Üniversite öğrencilerinin öfke düzeylerinin karşılaştırılması (Kocaeli Üniversitesi örneği). Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1): 46-60.
• Allen MS, Greenlees I, Jones M. (2011).An investigation of the five-factor model of personality and coping behaviour in sport. Journal of sports sciences, 29(8), 841-850. Allen MS, Laborde, S. (2014). The role of personality in sport and physical activity. Current directions in psychological science, 23(6), 460-465.
• Certel Z, Bahadır Z. (2012). Takım sporu yapan sporcularda benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarz ilişkisinin incelemesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2): 157-164.
• Ceylan M, Akçakoyun F, Mutlu V.(2015). An examination of anger levels of the individuals doing extreme sport. Turkish Journal of Sport and Exercise, 17.1: 29-34.
• Chamorro-Premuzic T.(2008). Personality and Individual Differences. Blackwell Publishing: USA
• Costa Jr, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and individual differences, 13(6), 653-665.
• Costa PT, McCrae RR. (1995). Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the revised neo personality inventory. Journal of Personality Assessment.,64(1): 21-50.
• Doğan T. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Öznel İyi Oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 56-64
• Eagleton JR, McKelvie SJ, De Man A.(2007). Extra version and neuroticism in team sport participants, individual sport participants, and nonparticipants. Perceptual and motor skills, 105(1), 265-275.
• Elkin N, Karadağlı F.(2016). Üniversite öğrencilerinin öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 21(1): 64-71.
• İbrahim İMS. (2018), Irak ve Türkiye'de öğrenim gören üniversite öğrencilerinin öfke ifade tarzları (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü)
• Kaiseler M, Levy A, Nicholls AR, Madigan DJ. (2019). The independent and interactive effects of the Big-Five personality dimensions upon dispositional coping and coping effectiveness in sport. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(4), 410-426.
• Kaya N, Kaya H, Atar N, Turan N, Eskimez Z, Palloş A, Aktaş A. (2012). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin öfke ve yalnızlık özellikleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(2): 18-26.
• Khan B, Ahmed A, Abid G. (2016). Using the ‘Big-Five’ for Assessing Personality Traits of the Champions: An Insinuation for the Sports Industry. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 10(1), 175-191.
• Kısaç, İ. (1997). Üniversite öğrencilerinin bazı değişkenlere göre sürekli öfke ve öfke ifade düzeyleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi
• Lapa TY, Aksoy D, Certel Z, Özçelik EÇMA, Çelik G. (2013).Evaluation of trait anger and anger expression in taekwondo athletes in relation to gender and success. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93, 1976-1979.
• Maxwell JP, Visek AJ, Moores E. (2009). Anger and perceived legitimacy of aggression in male Hong Kong Chinese athletes: Effects of type of sport and level of competition. Psychology of Sport and Exercise, 10: 289-296.
• McCrae RR, Costa PT.(1989). Reinterpreting the Myers-Briggs type indicator from the perspective of the five-factor model of personality. Journal of Personality; 57: 17-40.
• Mirzaei A, Nikbakhsh R, Sharififar F.(2013). The relationship between personality traits and sport performance. European Journal of Experimental Biology, 3(3), 439-442.
• Mete, C. (2006). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin kişilik özellikleri ile iş tatminleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Nia ME, Besharat MA. (2010). Comparison of athletes’ personality characteristics in individual and team sports. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 808-812.
• Nas, K. (2016). Determination of the Footballers' Anger Expression Styles in Terms of Some Variable at Different Universities and High Schools in Turkey. Educational Research and Reviews, 11(18), 1741-1748.
• Özer AK. (1994). Sürekli Öfke (SL-Öfke) ve Öfke İfadesi Tarzı (Öfke-Tarz) Ölçekleri ön çalışması, Türk Psikoloji Dergisi, 9(31): 26-35.
• Özyeşil Z. (2012). Five factor personality traits as predictor of trait anger and anger expression. Education and Science, 37(163): 322-332.
• Parry J, Robinson S, Watson N, Nesti M. (2007). Sport and spirituality: An introduction. Routledge.
• Pease CR, Lewis GJ. (2015). Personality links to anger: Evidence for trait interaction and differentiation across expression style. Personality and Individual Differences. 74: 159-164.
• Ruiz, M. C., & Hanin, Y. L. (2011). Perceived impact of anger on performance of skilled karate athletes. Psychology of Sport and Exercise, 12(3), 242-249.
• Robazza, C., & Bortoli, L. (2007). Perceived impact of anger and anxiety on sporting performance in rugby players. Psychology of Sport and Exercise, 8(6), 875-896.
• Shahbazzadeh S, Beliad MR. (2017). The Mediatory Role of Exercise Self-Regulation in the Relationship between Personality Traits and Anger Management of Athletes. International Education Studies, 10(5), 181-187.
• Sofia R, Cruz JFA. (2017). Unveiling anger and aggression in sports: the effects of type of Sport, competitive category and success level. Revista de psicología del deporte, 26(2), 21-28. Soykan Ç. (2003). Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi, 11(2): 19-27.
• Steca P, Baretta D, Greco A, D'Addario M, Monzani D. (2018). Associations between personality, sports participation and athletic success. A comparison of Big Five in sporting and non-sporting adults. Personality and Individual Differences, 121, 176-183.
• Tatar, A. (2017). Büyük Beş-50 Kişilik Testinin Türkçeye çevirisi ve Beş Faktör Kişilik Envanteri Kısa Formu ile karşılaştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1): 51-61.
• Tatlıoğlu K. (2014). Üniversite öğrencilerinin Beş Faktör Kişilik Kuramına göre kişilik özellikleri alt boyutlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 7(17): 939-971.
• Temel, M., Çelikkalp, Ü., Bilgiç, Ş., & Saraçoğlu, G. V.(2017). Anger, Anger Expression Style and Related Factors in a Group of Associate Degree Students. Balkan Near Eastern J Soc Sci, 3, 125-35.
• Veysel T. (2015). Öğretmenlerin bazı değişkenler açısından öfke düzeylerinin ve tarzlarının belirlenmesi. Journal of International Social Research, 8: 40.
• Woodman T, Davis PA, Hardy L, Callow N, Glasscock I, Yuill-Proctor J. (2009). Emotions and sport performance: An exploration of happiness, hope, and anger. Journal of sport and exercise psychology, 2009; 31(2), 169-188.
• Yang SX, Jowett S, Chan DKC. (2015).Effects of big five personality traits on the quality of relationship and satisfaction in Chinese coach–athlete dyads. Scandinavian journal of medicine & science in sports,25(4), 568-580.