Bir İl Merkezinde Yaşayan Bireylerin Ruh Sağlığı Okuryazarlığının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 3, 660 - 675, 24.10.2021

Hilal Seki Öz

https://doi.org/10.47793/hp.993929

Cited By: 10

Öz

Ruh sağlığı okuryazarlığı bireyin ruhsal hastalıkları anlama, tanıma ve yönetmedeki yetkinliği olarak tanımlanabilir. Toplum ruh sağlığını koruma ve geliştirmede önemli olan bu kavrama yönelik ülkemizde yeterli sayıda araştırma olmadığı görülmektedir. Tanımlayıcı türde yapılan bu araştırmayla bir il merkezinde yaşayan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığı düzeyinin incelenmesi amaçlanmıştır. İç Anadolu’da bir il merkezinde yaşayan 388 bireye gelişigüzel kartopu yöntemiyle ulaşılmış, araştırma verileri çevirimiçi form ile toplanmıştır. Veriler için Tanıtıcı Bilgi Formu ve Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Bağımsız Örneklemlerde t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Tukey testi yapılmıştır. Araştırmada bireylerin Bilgi Odaklı alt boyut puan ortalaması 7.20±2.39, İnanç Odaklı alt boyutu 4.76±1.76, Kaynak Odaklı alt boyutu 2.80±1.25 ve ölçek toplamının 14.76±3.67 olduğu; cinsiyetin, eğitim düzeyinin, çalışma durumunun, ruhsal konulara ilgili olmanın ve ruhsal hastalığı olan bireyi tanımanın önemli farklılık yarattığı saptanmıştır (p<0.05). Araştırmada yaş, medeni durum, ekonomik durum ve kronik hastalığa sahip olmanın ise önemli bir fark yaratmadığı bulunmuştur (p>0.05). Ölçek maddelerinden alınan ortalama puan incelendiğinde şizofreni, depresyon, hastalık oluşumu, intihar, iyileşme, tedaviler ve hizmet kullanımına yönelik maddelerin diğerlerine göre daha düşük puan aldığı görülmüştür. Araştırma sonucunda katılımcıların ruh sağlığı okuyazarlığının yüksek düzeyde olduğu ve sosyodemografik değişkenlerden etkilendiği söylenebilir. Ruh sağlığı okuryazarlığını geliştirmeye yönelik ileri düzey çalışmaların yapılması önerilir.

Anahtar Kelimeler

ruh sağlığı, ruh sağlığı okuryazarlığı, sağlık okuryazarlığı

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

-

Investigation of Mental Health Literacy of Individuals Living In A City Center

Öz

Mental health literacy can be defined as an individual's competence in understanding, recognizing, and managing mental illnesses. It is seen that there is not enough research in our country on this concept, which is important in protecting and improving community mental health. With this descriptive study, it was aimed to examine the mental health literacy level of individuals living in a city center. 388 individuals living in a city center in Central Anatolia were reached by random snowball method, and the research data were collected with an online form. Introductory Information Form and Mental Health Literacy Scale were used for the data. Descriptive statistics, Independent Samples t-Test, One-Way ANOVA and Tukey's test were used in data analysis. In the study, the Knowledge-oriented sub-scale mean score of the individuals was 7.20±2.39; the Belief-oriented sub-scale was 4.76±1.76, the Resource-oriented sub-scale was 2.80±1.25, and the total scale was 14.76±3.67, and gender, education level, working status, being interested in mental issues and knowing the individual with mental illness made a significant difference(p<0.05). In the study, it was found that age, marital status, economic status and having a chronic disease did not make a significant difference(p>0.05). When the items of the scale were examined, it was seen that the items related to schizophrenia, depression, disease occurrence, suicide, recovery, treatments, and service use had lower scores than the others. As a result of the research, it was determined that the participants had a high level of mental health literacy and were affected by sociodemographic variables, and advanced studies examining mental health literacy are recommended.

Anahtar Kelimeler

mental health, mental health literacy, mental health literacy, health literacy

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Baştürk, S., & Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Vize Yayıncılık.
• Bjørnsen, H. N., Eilertsen, M., Ringdal, R., Espnes, G. A., & Moksnes, U. K. (2017). Positive mental health literacy: development and validation of a measure among Norwegian adolescents. BMC Public Health, 17(1), 717-727. https://doi.org/10.1186/s12889-017-4733-6
• Bowers, L., Banda, T., & Nijman, H. (2010). Suicide inside: a systematic review of inpatient suicides. The Journal of Nervous and Mental Disease, 198(5), 315–328. https://doi.org/10.1097/NMD.0b013e3181da47e2
• Corrigan, P. W., Powell, K. J., & Al-Khouja, M. A. (2015). Examining the Impact of Public Service Announcements on Help Seeking and Stigma: Results of a Randomized Controlled Trial. The Journal of Nervous and Mental Disease, 203(11), 836–842. https://doi.org/10.1097/NMD.0000000000000376
• Evans-Lacko, S., Malcolm, E., West, K., Rose, D., London, J., Rüsch, N., Little, K., Henderson, C., & Thornicroft, G. (2013). Influence of Time to Change's social marketing interventions on stigma in England 2009-2011. The British Journal of Psychiatry Supplement, 202(S55), 77–88. https://doi.org/10.1192/bjp.bp.113.126672
• Göktaş, S., Işıklı, B., Önsüz, M., Yenilmez, Ç., Metintaş, S. (2019). Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği’nin (Rsoy Ölçeği) Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi. Konuralp Medical Journal, 11(3), 424-431. https://doi.org/10.18521/ktd.453411
• Jorm, A. F. (2012). Mental health literacy: empowering the community to take action for better mental health. The American Psychologist, 67(3), 231–243. https://doi.org/10.1037/a0025957
• Jorm, A. F., Korten, A. E., Jacomb, P. A., Christensen, H., Rodgers, B., & Pollitt, P. (1997). Mental health literacy: A survey of the publics ability to recognise mental disorders and their beleifs about the effectiveness of treatment. Medical Journal of Australia, 166(4), 182–186.
• Jung, H., Von Sternberg, K., & Davis, K. (2016). Expanding a measure of mental health literacy: Development and validation of a multicomponent mental health literacy measure. Psychiatry Research, 243, 278–286. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2016.06.034
• Kaneko, Y., & Motohashi, Y. (2007). Male gender and low education with poor mental health literacy: a population-based study. Journal of Epidemiology, 17(4), 114–119. https://doi.org/10.2188/jea.17.114.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayınevi.
• Kılıç, C. (1998). Erişkinlerle ilgili sonuçlar. Türkiye Ruh Sağlığı Profili: ana rapor (Erol N, Kılıç C, Ulusoy M, Keçeci M, Şimşek Z, Ed.). Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Kutcher, S., Wei, Y., & Coniglio, C. (2016). Mental Health Literacy: Past, Present, and Future. Canadian Journal of Psychiatry. Revue Canadienne de Psychiatrie, 61(3), 154–158. https://doi.org/10.1177/0706743715616609.
• Lee, H. Y., Hwang, J., Ball, J. G., Lee, J., & Albright, D. L. (2020b). Is health literacy associated with mental health literacy? Findings from Mental Health Literacy Scale. Perspectives in Psychiatric Care, 56(2), 393–400. https://doi.org/10.1111/ppc.12447
• Lee, H. Y., Hwang, J., Ball, J. G., Lee, J., Yu, Y., & Albright, D. L. (2020a). Mental Health Literacy Affects Mental Health Attitude: Is There a Gender Difference?. American Journal of Health Behavior, 44(3), 282–291. https://doi.org/10.5993/AJHB.44.3.1
• Li, H. (2012). Mental health literacy, stigma, and early intervention. Elsevier Science BV.
• Mehrotra, K., Nautiyal, S., & Raguram, A. (2018). Mental health literacy in family caregivers: A comparative analysis. Asian Journal of Psychiatry, 31, 58–62. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2018.01.021
• Miles, R., Rabin, L., Krishnan, A., Grandoit, E., & Kloskowski, K. (2020). Mental health literacy in a diverse sample of undergraduate students: demographic, psychological, and academic correlates. BMC Public Health, 20(1), 1699-1712. https://doi.org/10.1186/s12889-020-09696-0
• Naidu, A. (2008). Health literacy. Whitireia Nursing Journal, 15, 39–46.
• Özel, Y. (2018). Ruh Sağlığı Okuryazarlığı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 77, 380-387.
• Öztaş, B., & Aydoğan, A. (2021). Sağlık profesyonellerinin ruh sağlığı okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. https://doi.org/10.14744/phd.2021.43265
• Rababah, J. A., Al-Hammouri, M. M., Drew, B. L., & Aldalaykeh, M. (2019). Health literacy: exploring disparities among college students. BMC Public Health, 19(1), 1401-1414. https://doi.org/10.1186/s12889-019-7781-2
• Reavley, N.J., Jorm, A.F. (2011). National survey of mental health literacy and stigma. Canberra: Department of Health and Ageing.
• Saito, A. S., & Creedy, D. K. (2021). Determining mental health literacy of undergraduate nursing students to inform learning and teaching strategies. International Journal of Mental Health Nursing, 30(5), 1117–1126. https://doi.org/10.1111/inm.12862
• Sezgin, D. (2013). Sağlık okuryazarlığını anlamak. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 72-92.
• Sungur, M. Z. (2000). Şizofreni: Mitler ve gerçekler. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3(1), 5-12.
• Türkiye İstataistik Kurumu. (2021, Şubat). Kırşehir Nüfusu 2020. TÜİK Kurumsal (tuik.gov.tr)
• Vimalanathan, A., & Furnham, A. (2019). Comparing physical and mental health literacy. Journal of Mental Health (Abingdon, England), 28(3), 243–248. https://doi.org/10.1080/09638237.2018.1466050
• Wang, J., & Lai, D. (2008). The relationship between mental health literacy, personal contacts and personal stigma against depression. Journal of Affective Disorders, 110(1-2), 191–196.
• Yap, M. B., Reavley, N. J., & Jorm, A. F. (2012). Associations between awareness of beyondblue and mental health literacy in Australian youth: Results from a national survey. The Australian and New Zealand journal of Psychiatry, 46(6), 541–552. https://doi.org/10.1177/0004867411435288