Araştırma Makalesi
Yıl 2021,
Cilt: 19 Sayı: 2, 209 - 233, 31.12.2021
Öz
Doğu ile Batı arasındaki ontolojik ve epistemolojik ayırıma dayalı düşünme biçimi olarak tanımlanan oryantalizm terimi ile kendisini oryantalizm üzerinden konumlandırıp Doğulular’ın Batı’yla ilgili incelemelerini karşılayan oksidentalizm kavramı, bu makalenin ana konu-sunu teşkil etmektedir. Her iki kavrama yönelik yapılan tanımlamaların keyfiyetinin yanı sıra ilgili terimlerin mefhumuna dair ortaya çıkan değerlendirmeler ve bunlara yöneltilen bazı önemli tenkidler, çalışmada ele alınacaktır. Türkçe literatürde yeteri kadar tartışıldığı düşü-nülmeyen oksidentalizm teriminin merkeze alındığı bu çalışma ilgili kavramın anlam arayışına yönelik teorik bir inceleme sunulacaktır. Oryantalist paradigmaya karşı oksidentalist söylemin imkânını tartışan bu makale, kavramsal bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. Oryantalizm ve oksidentalizm bağlamında ortaya çıkan literatürün dikkate alınacağı bu makalede her iki disiplinin müşterek noktalarına, farklılıklarına vurguda bulunarak bir karşılaştırma yapılacaktır. Bu mukayese sırasında ilgili kavramları tanımlayarak ön plana çıkan araştırmacıların yanı sıra özellikle bu konuların ele alındığı Türkçe çalışmalarda kendilerine çok fazla atıfta bulunulmayan isimler ve değerlendirmeleri ön plana çıkarılacaktır. Böylece söz konusu kavramların mahiyetini anlamaya katkı sunmak amaçlanmaktadır. Oryantalist müktesebât karşısında kendi tarihsel tecrübesiyle yol alan oksidentalist söylemin, Doğu’dan Batı’yı bir okuma imkânı sunduğu kabul edilirse, oryantalizm oksidentalizm kavramsal dikotomisinin yarattığı sorun alanından kurtulmak mümkün hale gelecektir. Bu sebeple bir söylem düzeyinde tartışılan oksidentalizmin, oryantalist paradigmaya mukabil olup olmadığının tartışılacağı bu çalışmada her iki kavram, içinde yer aldıkları disiplinlerin temel yaklaşımları göz önünde bulundurularak incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Oryantalizm Oksidentalizm Edward W. Said Hasan Hanefî Wael B. Hallaq Joseph Massad.
Kaynakça
- Acar, Barış Berhem, “Gerçekle Hayal Arasında: İhtiyaca Göre Kurulan Garbiyatçılık”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2020, cilt: XII, sayı: 29, s. 1240-1254.
- Ahatlı, Erdinç, “Bir Oksidentalizm Çağrısı: Oryantalizmi Yeniden Okumak: Batı’da İslâm Çalışmaları Sempozyumu”,
- Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim], 2002, cilt: II, sayı: 3 [Muhammed Hamidullah’ın Aziz Hatırasına], s. 303-336.
- 01 Arlı, Alim, Oryantalizm-Oksidentalizm ve Şerif Mardin, İstanbul: Küre Yayınları, 3. Baskı, 2014.
- Avcı, Remzi, Kurgu ile Gerçeklik Arasında Alman Oryantalizmi, İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
- Birgül Koçak Oksev - Ufuk Özcan, “Seçilmiş Garbiyat Literatürü”, Garbiyat Bilim Dergisi, s. 75-104.
- 02 Bulut, Yücel, Oryantalizmin Kısa Tarihi, İstanbul: Küre Yayınları, 6. Basım, 2014.
- Carrier, James G., “Oksidentalizm: Tersine Dönmüş Bir Dünya”, Oryantalizm Tartışma Metinleri, çev. Birgül Koçak, ed. Aytaç Yıldız, Ankara: 2007, s. 464-498.
- Coronil, Fernando, “Beyond Occidentalism: Toward Nonimperial Geohistorical Categories”, Cultural Anthropology, 1996, XI/1, s. 51-87.
- Çaycı, Ahmet, Oryantalizm, Oksidentalizm ve Sanat, İstanbul: İnsan, 2015.
- Çelebi, Vedat, “Michel Foucault’da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 5, No 1, 2013, (Online Dergi, Erişim: 25.03.2021), s. 512-523.
- Davutoğlu, Ahmet, “Batıdaki İslam Çalışmaları Üzerine”, Marife: Dini Araştırmalar Dergisi, 2002, cilt: 2, sayı: 3, s. 39-52.
- Dayhan, Ahmet Tahir, Memâlik-i Osmâniyye’yi Keşfe Çıkan Oryantalistler, İstanbul: Rihle Kitap, 2011.
- Emiroğlu, Bekir, Söylemsel Bir İnşa Olarak Oryantalizm, Ankara: Araştırma Yayınları 2021.
- Eskin, Firdevs, “Oryantalizm ve Oksidentalizm Arasında Ahmet Mithat Efendi”, İslam Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2018, cilt: III, sayı: 3, s. 1-22.
- Eskin, Firdevs, Batıdan İslâma Yönelik Yapılan Tenkitler Karşısında Ahmet Midhat Efendi’nin Müdafaaları, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2016.
- Guénon, Rene, East and West, çev. Martin Lings (Ghent, NY: Sophia Perennis, 2001).
- Gülenç, Kurtul, “Edmund Husserl’de ‘Başkasının Beni’ Sorunu ve İntersubjektivite Kavramı”, Kilikya Felsefesi, 1 (2014), s. 19-39.
- Hallaq, Wael B., Şarkiyatçılığı Yeniden Düşünmek: Modern Bilginin Eleştirisi, çev. Ahmet Demirhan, İstanbul: Ketebe Yayınları, 2020.
- Hanefi, Hasan, “Oryantalizmden Oksidentalizme”, çev. Hakan Çopur, Uluslararası Oryantalizm Sempozyumu 9-10 Aralık 2006, 2007, s. 79-90.
- Hanefî, Hasan, Mukaddime fî ilmi’l-istiğrâb, b.y.: ed-Dâru’l-Fenniyye, 1411/1991.
- Hıdır, Özcan, “Oryantalizme Karşı Oksidentalizm: Hadis Oksidentalizmi -M. Fuad Sezgin ve M. Mustafa el-A‘zamî Örneği”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, cilt: V, sayı: 1, s. 7-31.
- https://dergipark.org.tr/tr/pub/oksident (Erişim: 10.06.2021)
- İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünenü İbn Mâce, nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, 2. Cilt. b.y.: Dâru İhyâi Kütübi’l-Arabî, ts.
- İstek, Emrah - Gülşen İstek, “Oryantalist ve Oksidentalist Yaklaşımlar Çerçevesinde Fuat Sezgin”, Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri: Güncel Tartışmalar-Teorik Teklifler, 2019, s. 75-90.
- Jezernik, Božidar, Vahşi Avrupa: Batı’da Balkan İmajı (çev. Haşim Koç), İstanbul 2006.
- Kalın, İbrahim, Ben Öteki ve Ötesi: İslam-Batı İlişkileri Tarihine Giriş, İstanbul 2017.
- Kalın, İbrahim, İslâm ve Batı, Ankara: İSAM Yayınları, 13. Basım, 2019.
- Karakaş, Ali, “Bir Kavram Olarak Oksidentalizm”, SBARD (Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi), Yıl 13, Sayı 25 (Bahar 2015/1) ss. 165–184.
- Karakaş, Ali, Hadis Oksidentalizmi ve Fuat Sezgin, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
- Karakaş, Ali, Nabia Abbott ve Hadis’e Yaklaşımı, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
- Kılıç, Muharrem, “Zihinsel Bir Patoloji: Medeniyet Algımız Açısından Oksidentalist Söylemin İmkânsızlığı/Köksüzlüğü”,
- Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim], 2006, cilt: VI, sayı: 3, s. 123-134.
- Kızıl, Fatma, “Bir Terimin Etimolojisi: ‘Hadis Oksidentalizmi’ Oksimoronu”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2007, cilt: V, sayı: 2, s. 157-160.
- Kızılkaya Yılmaz, Rahile, “Hegel’in Tarih Felsefesinin Goldziher’in Hadisleri Değerlendirme Yöntemine Etkisi”, İnsan ve Toplum Dergisi, 2021, cilt: XI, sayı: 3, s. 215-248.
- Kızılkaya Yılmaz, Rahile, “Şarkiyatçılığı Yeniden Düşünmek: Modern Bilginin Eleştirisi Adlı Kitap Üzerine”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2021, cilt: XIX, sayı: 1, s. 143-156.
- Kutluay, İbrahim, “Oryantalizmin Mukabili ve Yeni Bir Bilim Dalı Olarak Oksidentalizm: Fuat Sezgin Oksidentalist Sayılır mı?”, Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri: Güncel Tartışmalar-Teorik Teklifler, 2019, s. 75-90.
- Kutluer, İlhan, “Hangi Oksidantalizm?”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi, yıl 6, sayı 3, 2006, s. 437-452.
- Küçükalp, Kasım, “Edward W. Said’in Şarkiyatçılık Düşüncesinin Felsefî Arkaplanı”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2003, cilt: XII, sayı: 1, s. 269-278.
- Massad, Joseph, “Orientalism as Occidentalism”, History of the Present, Cilt: V, No. 1 (Bahar 2015), ss. 83–94.
- Meriç, Cemil, Bu Ülke, İstanbul, İletişim Yayınları, 2006.
- Metin, Abdullah, “Bilimsellik, Karşı Söylem ve Düşünce Tarzı Bağlamında Oksidentalizm”, (Gazi Üniversitesi SBE, Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2011.
- Ömür Kızıl & Cengiz Dönmez, “Tarih Konularının Öğretiminde Senkronik Yaklaşım Modeli ve Ölçekli Senkronik Tarih Şeritleri”, Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi 4/2 (2020), s. 285-308.
- Özdemir, Muhammet, “İbn Haldun ve Hegel’in Tarih Felsefelerinin Türkiye Bağlamında Anlamı”, Turkish Studies = Türkoloji Araştırmaları: International Periodical for the Languages,
- Literature and History of Turkish or Turkic, VIII. cilt, 7. sayı [Tarih], İstanbul, 2013, s. 415-428.
- Özşenel, Mehmet, “Hikmet Hadisi Üzerine Bir İnceleme”, Dîvân: İlmî Araştırmalar, 1996/2, s. 201-206.
- Paret, Rudi, The Study of Arabic and Islam at German Universities, Wiesbaden, 1968.
- Said, Edward W., Şarkiyatçılık Batı’nın Şark Anlayışı, çev. Berna Ülner, İstanbul: Metis Yayınları, 10. Basım, 2017.
- Said, Edward, Oryantalizm Sömürgeciliğin Keşif Kolu, çev. Salahattin Ayaz, İstanbul, 1991.
- Sarup, Madan, Post-yapısalcılık ve Postmodernizm, çev. Abdülbaki Güçlü, Bilim ve Sanat Yay, Ankara, 2004.
- Soykan, Ömer Naci, “Hegel Sisteminde Tarih Felsefesi: Betimleyici-Eleştirel Bir Giriş”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, cilt: XL, s. 271-289.
- Taftalı, Oktay, “Toplum ve Tarih Metodolojisi Bakımından Subjektivizmin Bazı İpuçları Üzerine”, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 24. Sayı, 2012/1, 257-277.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, el-Câmi‘u’s-Kebîr (Sünenü’t-Tirmizî), nşr. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.
- Wahyudi, Yudian, “Hanefi’nin Mukaddime fi İlmi’l-İstigrâb’ına Arap Dünyasının Cevabı”, çev. Doğan Kaplan, Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim], 2006, cilt: VI, sayı: 3, s. 341-355.
Toplam 54 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 19 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
İlim Tasavvurumuz Üzerine…
İslâm ilim geleneği, ihtiva ve temsil ettiği zâhirî, aklî, felsefî ve irfânî zenginliği ile küllî bir gerçekliği yansıtmaktadır. Söz konusu zenginlik alanlarının her birisi meşrûiyyetini, kendi usûlü dairesinde hakikat arayışı süreci içerisinde bulunuşuyla temellendirmektedir. Başlı başlarına müstakil birer ilim dalı olmaları ve bunun neticesinde tarifi, gayesi ve mesâili itibariyle sınırları belirgin olsa da, ortak bir tasavvura aracılık etmeleri dolayısıyla kaçınılmaz biçimde, bünyesinde sair ilimlerle kendi zaviyelerinden müştereklikler barındırır. Ne var ki, kendine has mesâildeki farklılaşmalar, bütünün temsil ettiği küllî tasavvurun varlığına engel değildir.
Geçmişte ve günümüzde, geleneğin bu yönü gözden kaçırıldığında, ilimler arası irtibat, sözü edilen müştereklikler üzerinden değil, ayrışmalardan hareketle kurulmaya çalışılmıştır. Esasen İslâm ilim geleneğini, ilimler arası iç çekişmelerin ve tartışmaların odağı olarak görmek böyle bir yaklaşım neticesinde ortaya çıkmıştır. Kadîm ilim geleneğimizi fikrî karışıklığın odağı olarak görme zafiyetini sadece şarkiyat geleneğinin bir refleksi imiş gibi kabul etmek kolaycı bir yaklaşımdır. Şarkiyat geleneği ‘ötekinin duruşunu’ temsil ettiği için dikkate alınması ve zafiyetlerine odaklanılması gereken, ‘öteki’lerin dışında kalanlar, yani ‘biz’ olmalıyız.
İlim ehli taifeyi teşkil eden bizlerin bu süreçte yapması gereken, dışardan ve çatışma odaklı yaklaşımı bir yana bırakıp; kendilerini İslâm tasavvurunu zayıflatmaya adamış kişilerin yöntemlerinin üst dilini keşfederek, benzer hatalara düşmekten kurtulmak, muhtelif ilimleri aynı müştereklikte cem eden kadîm geleneğimizin üst tasavvuruna odaklanmaktır.
İslâm toplumu olarak, fikrî hamlemizi gerçekleştirmemiz, körü körüne taklîdi bir yana bırakıp, bize ait değerler manzumemizi keşfetmemize bağlıdır. Modern çağın bilgi üzerindeki bizi kuşatan tahakkümü ve kendi değerlerini bize taşıyan imkânlarını ‘mihengimize’ vurmadan özümseme, bizi sürekli olarak kimliğimizden uzaklaştırmaktadır. Günümüzde öğrendiğimiz en önemli esas, ‘bilginin/ma‘lûmâtın’ kutsallığı iddiasıdır. Oysa her dönemde, mukaddes olan hakikat ve ma‘rifettir. Bir başka ifade ile varlığımız meşrûiyyetini bilgi peşinde koşmamızdan değil, hakikat yolcusu olmamızdan almalıdır.
Doğru yanlış her türlü bilginin kutsanması sebebiyledir ki, arama motorları ve sosyal medya plâtformaları üzerinden paylaşılan veriler, tıpkı, geçmişte ilimler ve ilim ehli arasında sadece ma‘lûmâta odaklanıldığında, ilimler arasındaki müşterek zeminin fark edilememesi ve İslâm tarihinin çatışmalar tarihi şeklinde algılanması gibi, bir ölçüye vurulmaksızın yaygınlığı nisbetinde doğru ve tayin edici bir konum ihrâz etmiştir. Bizler geçmişin ve günümüzün tecrübesinden istifade ederek, tekrar aynı hataya düşmediğimizden emin olmalıyız.
Şu halde, ilim ehline düşen, öncelikle ilimlerin usûlleri ve telif tarzlarının müşterekliğini temin eden ‘üst dilini’; bir başka ifade ile ‘küllî tasavvurunu’ keşfe yönelik gayretlerini arttırmaktır. İlmin bugünkü temsilcilerinin, İlâhî hakîkati zâhirî, aklî, rûhî, kalbî, irfânî plânda idrak için ömür tüketen geçmiş âlim, hakîm ve ârifler ile eserler üzerinden bağ kurmak suretiyle, onların arayış tecrübelerinden istifade etmeleri, ilimleri kuşatan küllî tasavvurun idrâkini mümkün kılacaktır. Bizi küllî tasavvura ulaştıracak olan vasıta, bazen dilin sunduğu imkânlar, bazen akıl, mantık ve felsefenin hâsıl ettiği kazanımlar, bazen de kalbin ve irfânî geleneğin ulaştığı hakikatler olabilecektir.
Bütün bu hususların arayışı içerisinde olan, Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) aracılığı ile de, bize ait duruşa ve müşterek tasavvuru keşfin zaruretine dikkat çekmeyi kaçınılmaz görüyoruz. Bir başka ifade ile, tedbirimizi alıp, tedârikimizi ikmâl ederek seyrimize devam etmenin mutlak ihtiyacımız olduğunu fark ederek, ‘cihet-i vahdemizi’ yeniden hatırlamalı, uydu olmaktan, ezilmişlikten kurtulmalı, kendimize ait usûl, ulemâ ve kitâbiyâta dönmeli, ilmî düşünüşümüzü yeniden ‘âlî tasavvurumuza’ uygun hâle getirmeliyiz.
Kırk ikinci sayımızla, akademik dergicilikte kemâle erdiğimizin göstergesi olarak, kesintisiz yayın hayatını sürdürerek, geride bıraktığımız ilk yirmi yılın ardından, Hadis Tetkikleri Dergisi’nin bu nüshasında; hadis ilimlerinin muhtelif alanlarında ilginizi çekecek tetkiklere yer verdik. İslâm coğrafyasının uzak diyarlarının tasavvurlarını bize sunan makaleler, eser tetkikleri, bilimsel etkinlik ve kitap tanıtımları bu sayımızda sizlerin ilgisine arz ettiğimiz içeriğimizdir.
Destekleriniz sayesinde muhteviyâtı daha da zenginleşecek olan Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) işaret edilen hususlarda bize iletilen her türlü talebe açık olup, bütün imkânlarını kullanarak arzu edilen hususlarda yazarlarımızın yanında olmaya çalışacaktır.
Geride bıraktığımız yirmi yıl ve kırk iki sayı boyunca Hadis Tetkikleri Dergisi’ne (HTD) destek olan, sahip çıkan, bizleri cesaretlendiren, yazılarıyla bizi onurlandıran hayatta olan ve ahirete irtihal eden bütün hoca ve kardeşlerimize şükranlarımızı sunarken, bundan sonra da HTD’nin imkânlarının, araştırmacılarımızın hizmetinde olduğunu te’yîden ifade istiyoruz. Gelecek sayılarımızda görüşmek dileğiyle...
Saygılarımızla...
İbrahim HATİBOĞLU
İslâm ilim geleneği, ihtiva ve temsil ettiği zâhirî, aklî, felsefî ve irfânî zenginliği ile küllî bir gerçekliği yansıtmaktadır. Söz konusu zenginlik alanlarının her birisi meşrûiyyetini, kendi usûlü dairesinde hakikat arayışı süreci içerisinde bulunuşuyla temellendirmektedir. Başlı başlarına müstakil birer ilim dalı olmaları ve bunun neticesinde tarifi, gayesi ve mesâili itibariyle sınırları belirgin olsa da, ortak bir tasavvura aracılık etmeleri dolayısıyla kaçınılmaz biçimde, bünyesinde sair ilimlerle kendi zaviyelerinden müştereklikler barındırır. Ne var ki, kendine has mesâildeki farklılaşmalar, bütünün temsil ettiği küllî tasavvurun varlığına engel değildir.
Geçmişte ve günümüzde, geleneğin bu yönü gözden kaçırıldığında, ilimler arası irtibat, sözü edilen müştereklikler üzerinden değil, ayrışmalardan hareketle kurulmaya çalışılmıştır. Esasen İslâm ilim geleneğini, ilimler arası iç çekişmelerin ve tartışmaların odağı olarak görmek böyle bir yaklaşım neticesinde ortaya çıkmıştır. Kadîm ilim geleneğimizi fikrî karışıklığın odağı olarak görme zafiyetini sadece şarkiyat geleneğinin bir refleksi imiş gibi kabul etmek kolaycı bir yaklaşımdır. Şarkiyat geleneği ‘ötekinin duruşunu’ temsil ettiği için dikkate alınması ve zafiyetlerine odaklanılması gereken, ‘öteki’lerin dışında kalanlar, yani ‘biz’ olmalıyız.
İlim ehli taifeyi teşkil eden bizlerin bu süreçte yapması gereken, dışardan ve çatışma odaklı yaklaşımı bir yana bırakıp; kendilerini İslâm tasavvurunu zayıflatmaya adamış kişilerin yöntemlerinin üst dilini keşfederek, benzer hatalara düşmekten kurtulmak, muhtelif ilimleri aynı müştereklikte cem eden kadîm geleneğimizin üst tasavvuruna odaklanmaktır.
İslâm toplumu olarak, fikrî hamlemizi gerçekleştirmemiz, körü körüne taklîdi bir yana bırakıp, bize ait değerler manzumemizi keşfetmemize bağlıdır. Modern çağın bilgi üzerindeki bizi kuşatan tahakkümü ve kendi değerlerini bize taşıyan imkânlarını ‘mihengimize’ vurmadan özümseme, bizi sürekli olarak kimliğimizden uzaklaştırmaktadır. Günümüzde öğrendiğimiz en önemli esas, ‘bilginin/ma‘lûmâtın’ kutsallığı iddiasıdır. Oysa her dönemde, mukaddes olan hakikat ve ma‘rifettir. Bir başka ifade ile varlığımız meşrûiyyetini bilgi peşinde koşmamızdan değil, hakikat yolcusu olmamızdan almalıdır.
Doğru yanlış her türlü bilginin kutsanması sebebiyledir ki, arama motorları ve sosyal medya plâtformaları üzerinden paylaşılan veriler, tıpkı, geçmişte ilimler ve ilim ehli arasında sadece ma‘lûmâta odaklanıldığında, ilimler arasındaki müşterek zeminin fark edilememesi ve İslâm tarihinin çatışmalar tarihi şeklinde algılanması gibi, bir ölçüye vurulmaksızın yaygınlığı nisbetinde doğru ve tayin edici bir konum ihrâz etmiştir. Bizler geçmişin ve günümüzün tecrübesinden istifade ederek, tekrar aynı hataya düşmediğimizden emin olmalıyız.
Şu halde, ilim ehline düşen, öncelikle ilimlerin usûlleri ve telif tarzlarının müşterekliğini temin eden ‘üst dilini’; bir başka ifade ile ‘küllî tasavvurunu’ keşfe yönelik gayretlerini arttırmaktır. İlmin bugünkü temsilcilerinin, İlâhî hakîkati zâhirî, aklî, rûhî, kalbî, irfânî plânda idrak için ömür tüketen geçmiş âlim, hakîm ve ârifler ile eserler üzerinden bağ kurmak suretiyle, onların arayış tecrübelerinden istifade etmeleri, ilimleri kuşatan küllî tasavvurun idrâkini mümkün kılacaktır. Bizi küllî tasavvura ulaştıracak olan vasıta, bazen dilin sunduğu imkânlar, bazen akıl, mantık ve felsefenin hâsıl ettiği kazanımlar, bazen de kalbin ve irfânî geleneğin ulaştığı hakikatler olabilecektir.
Bütün bu hususların arayışı içerisinde olan, Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) aracılığı ile de, bize ait duruşa ve müşterek tasavvuru keşfin zaruretine dikkat çekmeyi kaçınılmaz görüyoruz. Bir başka ifade ile, tedbirimizi alıp, tedârikimizi ikmâl ederek seyrimize devam etmenin mutlak ihtiyacımız olduğunu fark ederek, ‘cihet-i vahdemizi’ yeniden hatırlamalı, uydu olmaktan, ezilmişlikten kurtulmalı, kendimize ait usûl, ulemâ ve kitâbiyâta dönmeli, ilmî düşünüşümüzü yeniden ‘âlî tasavvurumuza’ uygun hâle getirmeliyiz.
Kırk ikinci sayımızla, akademik dergicilikte kemâle erdiğimizin göstergesi olarak, kesintisiz yayın hayatını sürdürerek, geride bıraktığımız ilk yirmi yılın ardından, Hadis Tetkikleri Dergisi’nin bu nüshasında; hadis ilimlerinin muhtelif alanlarında ilginizi çekecek tetkiklere yer verdik. İslâm coğrafyasının uzak diyarlarının tasavvurlarını bize sunan makaleler, eser tetkikleri, bilimsel etkinlik ve kitap tanıtımları bu sayımızda sizlerin ilgisine arz ettiğimiz içeriğimizdir.
Destekleriniz sayesinde muhteviyâtı daha da zenginleşecek olan Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) işaret edilen hususlarda bize iletilen her türlü talebe açık olup, bütün imkânlarını kullanarak arzu edilen hususlarda yazarlarımızın yanında olmaya çalışacaktır.
Geride bıraktığımız yirmi yıl ve kırk iki sayı boyunca Hadis Tetkikleri Dergisi’ne (HTD) destek olan, sahip çıkan, bizleri cesaretlendiren, yazılarıyla bizi onurlandıran hayatta olan ve ahirete irtihal eden bütün hoca ve kardeşlerimize şükranlarımızı sunarken, bundan sonra da HTD’nin imkânlarının, araştırmacılarımızın hizmetinde olduğunu te’yîden ifade istiyoruz. Gelecek sayılarımızda görüşmek dileğiyle...
Saygılarımızla...
İbrahim HATİBOĞLU