Anlam Tercihi Araştırmalarının Sözcük Öğretimine Katkısı: “fiyat/ücret/bedel” Sözcükleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 36 Sayı: 1, 75 - 84, 17.06.2019

Ayşe Eda Gündoğdu

https://doi.org/10.32600/huefd.429309

Öz

Bu çalışmada aynı anlamsal alanı paylaşan “fiyat/ücret/bedel” sözcüklerinin dilsel örüntüde ne tür bağlamsal
farklılıklar ortaya koyduğunu, diğer bir deyişle hangi anlam bilimsel uzanımlarla kullanıldığını ortaya koymak
amaçlanmıştır. Çalışmanın veritabanını Türkçe Ulusal Dil Derlemi Tanıtım Sürümü oluşturmaktadır. Söz konusu
derlem aracılığıyla “fiyat/ücret/bedel” sözcüklerinin bağlamlı dizinlerdeki kullanımları denetlenmiş, elde edilen veriler
tematik analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Sonuç olarak, incelenen sözcükler her ne kadar aynı anlam alanını paylaşsa
da dizgesel olarak birbirinden farklı eşdizimsel ögeleri tercih etmekte ve buna paralel olarak söz konusu ögelerle farklı
anlamsal uzanımlar kurabilmektedir. Çalışmanın özelde belirli bir sözcük grubunun anlamsal sınırlarını çizme ve bu
sözcüklere ilişkin bağlamsal bilgiler verme açısından, genelde anlam tercihi araştırmaları doğrultusunda bir
yöntembilimsel öneri ortaya konması açısından sözcük öğretimi alanına katkıda bulunacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, sözcük öğretimi, derlem, Anlam tercihi, derlem

Contribution of Studies on Semantic Preference to Vocabulary Teaching: A Study on the Words of “fiyat/ücret/bedel”

Öz

The aim of this study is to show what kind of contextual differences the words “fiyat/ücret/bedel,” that share the same
semantic field, put forth in the linguistic pattern, in other words, with which semantic extensions they are systematized.
This study has benefitted from the database of the demo version of TNC (Turkish National Corpus). The use of the
words “fiyat/ücret/bedel” in bound indexes has been checked by means of the aforementioned corpus, and the thematic
analysis method has been used in order to interpret the findings. In conclusion, it has been observed that although the
aforementioned words share the same semantic field, they prefer different systemic elements and, concordantly,
constitute different semantic extensions. It is anticipated that this study will contribute to the field of vocabulary
teaching in terms of drawing the semantic boundaries of a particular group of words and giving contextual information
about those words in particular and putting forward a methodological proposal in line with the researches on corpus
linguistics and semantic preference in general .

Anahtar Kelimeler

: Semantic preference, Teaching Turkish, teaching vocabulary, corpus

Kaynakça

• Aksan, D. (2004). Anlambilim. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksan, Y. vd. (2008). Türkçede Yakın Anlamlı Sözcükler: Bir Derlem Çalışması. 22. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. 8-9 Mayıs -Van. s. 559-566.
• Aksan, Y. vd. (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitapları Derlemi ve Türkçe Ulusal Dil Derlemi Örneklemindeki Sözcük Sıklıkları. (İçinde) Türkçe Öğretimi Üzerine Çalışmalar. Edt. V. D Günay, Ö. Fidan, B. Çetin, F. Yıldız.) 397-407. İzmir: DEDAM Yayınları.
• Atkins, S. vd., (1992). Corpus Design Criteria. Literary and Linguistic Computing, 7(1), s. 1-16.
• Baker, P., Hardie, A. ve McEnery, T. (2006). A Glossary of Corpus Linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Leech, G. (1992). Introducing English Grammar. London: Penguin.
• McEnery, T. (2003). Computational Linguistics. İçinde: Corpus Linguistics (Edt. R. Mitkov). Oxford: Oxford University Press.
• McEnery, T. ve Hardie, A. (2012). Corpus Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
• McEnery, T. ve Xiao, R. (2010). What Corpora Can Offer in Language Teaching and Learning. Handbook of Research in Second Language Teaching and Learning. (Edt. E. Hinkel). New York : Routledge.
• Römer, U. (2009). Corpus Research and Practice: What Help Do Teachers Need and What Can We Offer?. Corpora and Language Teaching. (Edt. K. Aijmer). Amsterdam: John Benjamins.
• Sinclair, J. (1991). Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press.
• Stubbs, M. (2001a) Texts, Corpora, and Problems of Interpretation: a Response to Widdowson. Applied Linguistics. 22. s. 149–172.
• Tavşancıl, E.ve Aslan A.E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Tsui，A. (2004)．What Teachers Have Always Wanted to Know and How Corpora Can Help. How To Use Corpora in Language Teaching. s. 39-61. Amsterdam/ Philadelphia: J. Benjamins.
• Vardar, B. (1998). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri. İstanbul: Multilingual Yayınları.