Bir Flaneur Olarak Covid-19 Sonrası Mekânsal Değişimin İzlerini Sürmek: Bakü Fevvareler Meydanı Örneği

Yıl 2021, Cilt: 38 Sayı: 2, 597 - 611, 15.12.2021

Oğuz Kağan Bayrakdar

https://doi.org/10.32600/huefd.943107

Cited By: 1

Öz

Bireyler yaşadıkları yer ile duygusal bağ kurmaya meyillidirler. Bu bağı kurmak için çeşitli akımlar ya da ideolojik söylemler üretilse de duygular, anılar, kültürel değerler gibi çeşitli dinamikler de bir mekânın içselleştirilmesinde ve kolektif hafızada yer edinmesinde önemli işleve sahip olmuştur. Mekânın neliğine dair birçok soru, bu dinamikler ile anlam bulup açıklanmaktadır. Kapladığı alandan fazlası olabilen “mekân”, zaman içerisinde dönüşüme maruz kalmış ve 2020 yılında dünyayı tesiri altına alan Covid-19 virüsü ile yeni bir mekânsal dönüşüm başlamıştır. Bu dönemde mekâna yüklenilen anlam ve mekânda olması gereken özellikler farklılaşmıştır. Bu çalışmanın amacı insanlar için aitlik duygusu oluşturan, şehir ile bütünleşmenin bir aracı olan mekanların, Covid-19 sonrası dönüşümünü araştırmaktır. Bu sebeple çalışmada örneklem olarak Bakü’nün sosyo-ekonomik açıdan önemli bir alanı olan Fevvareler meydanı seçilmiştir. Günlük hayatta çoğu Bakü sakininin uğrak yeri, kolektif etkileşimin sağlandığı alan olan Fevvareler meydanının Covid-19 sonrası dönüşümü Flanuer olarak bilinen bir tiplemenin bakış açısıyla ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, mekânsal değişim, Covid-19, Bakü, Fevvareler Meydanı, Flaneur

Tracing of Spatial Change after Covid-19 as a Flaneur: The case of Baku Fountains Square

Öz

Individuals tend to form an emotional bond with the place where they live. Although various movements or ideological discourses are produces to establish this bond, miscellaneous dynamics such as emotions, memories, cultural values have also played a significant role in the internalization of a space and taking a place in collective memory. Many questions about the nature of the space find meaning and are explained with these dynamics. The “space”, which may be more that the area it takes place, has been transformed over time and finally a new spatial transformation has started with the Covid-19 virus, which has affected the world in 2020. In this regard, the meaning and features of the space have differed. The aim of this study is to investigate transformation of space, after covid-19. In this respect, being an important place in Baku in terms of socio-economic, Fountains square was chosen as the sample in the study. The transformation of the Fountains Square, which is frequented by most Baku residents in daily life, due to Covid-19 will be discussed from the perspective of the character known as Flaneur.

Anahtar Kelimeler

Space, spatial change, Covid-19, Baku, Fountains Square, Flaneur

Kaynakça

• Adıgüzel, S. (2020). Pandeminin ekonomik boyutu ve küresel başa çıkma yolları, Y. E. Tansü (Ed.). Küresel Salgın ve Güvenlik: Tarihsel Süreç içinde (ss. 303-354). Gaziantep: İKSAD Publishing House.
• Alver, K. (2012). Flaneur: A modern urban figure. Akademik İncelemeler Dergisi, 7(2), 285-293.
• Alver, K. (2019). Kent imgesi. K. Alver (Ed.), Kent sosyolojisi içinde (ss.11-36). (7. bs.). İstanbul: Çizgi Kitapevi.
• Ataşer, G. A., Sayfutdinova, L. (2014). Bakü. M. Yılmaz ve A. Ç. Kavuncu (Ed.), Türk Dünyası Başkentleri: Ankara Almatı-Astana-Aşkabat-Bakü-Bişkek-Duşanbe-Lefkoşa-Taşkent içinde (ss. 261-313). Ankara: SFN Yayıncılık.
• Aydın, E. (2019). Walter Benjamin’de flaneur kavramı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İzmir.
• Baudelaire, C. (2013). Modern hayatın ressamı. (A. Berktay Çev.). (A. Artun Der. “Baudelaire’de Sanatın Özerkleşmesi ve Modernizm”). (7. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bauman, Z. (2017). Modernlik ve müphemlik. (İ. Türkmen Çev.). (3. bs.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayrakdar, O. K. (2020). Bir dönüşüm dinamiği olarak petrolün Bakü şehir kimliğine ve şehirleşmesine etkisi. Turkish Studies-Social, 15(8), 3387-3402.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar. (A. Cemal Çev.). (3. bs.). İstanbul: YKY.
• Benjamin, W. (2014). Son bakışta aşk. (N. Gürbilek Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Berman, M. (2013). Katı olan her şey buharlaşıyor. (Ü. Altuğ ve B. Peker Çev.). (16. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Canpolat, E. (2014). Walter Benjamin’de yöntem ve flaneur. Moment Dergisi, 1(2), 270-295.
• Coates, J. (2017). Key figure of mobility: The flaneur. Social Anthropology, 25(1), 28-41.
• Çeker, Y. (2018). Modern Türk edebiyatında flanör düşünce: Sait Faik örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İÜSBE Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Çılgın, K. (2020). Yerelliğin pandeminin etkileri karşısında artan önemi ve mahalle parantezinde dayanışma ve planlamanın geleceği. Spektum Tasarım Rehberi: Pandemide Kentsel Sistem Yaşama, Çalışma ve Sosyalleşme Mekanlarında Yeni Standartlara Doğru, 1, 10-14.
• Dinç, S. (2020) Localaşan yeni mekansallıklar. Spektum Tasarım Rehberi: Pandemide Kentsel Sistem Yaşama, Çalışma ve Sosyalleşme Mekanlarında Yeni Standartlara Doğru, 1, 31-33.
• Doğan, A. D. ve Bilen, A. Ö. (2019). Kent kimlik kavramına farklı bir bakış: Kentlerde ses faktörünün işitsel peyzaj yaklaşımı ile incelenmesi. 13. Ulusal Akustik Kongresi ve Sergisi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Doğan, T. (2007). Walter Benjamin’de ve Yusuf Atılgan’da flaneur imgesi üzerine bir deneme. Cogito, 52, 101-112.
• Ergönül, Ö. (2020). Kentler ve pandemi: Pandemi büyük şehirleri vurdu. Spektum Tasarım Rehberi: Pandemide Kentsel Sistem Yaşama, Çalışma ve Sosyalleşme Mekanlarında Yeni Standartlara Doğru, 1, 3-4.
• Fətullayev, Ş. (2013a). Bakı Memarları XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəlində. Bakı: Qərb Nəşriyyat Evi.
• Fətullayev, Ş. (2013b). Bakıda Şəhərsalma XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində. Bakı: Şərq-Qərb Nəşriyyat Evi.
• Fətullayev, Ş. (2013c). XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda Şəhərsalma və Memarlıq. Bakı: Şərq-Qərb Nəşriyyat Evi.
• Gül, M. (2020). Pandemi koşullarında yerel kalkınma ve tasarım rehleri. Spektum Tasarım Rehberi: Pandemide Kentsel Sistem Yaşama, Çalışma ve Sosyalleşme Mekanlarında Yeni Standartlara Doğru, 1, 5-6.
• H. Crawford, D. (2018). Deadly companions: How microbes shaped our history. (Second Edition). New York: Oxford University Press.
• Harvey, D. (2019). Postmodernliğin durumu. (S. Savran Çev.). (8. bs.). İstanbul: Metin Yayınları.
• Həsənov, M. (2013). Erməni-Rus Qızlarının Bədnam Etdiyi Bakı Meydanı. https://azvision.az/news/10165/ermeni-rus-qizlarinin-bednam-etdiyi-baki-meydani-%E2%80%93-arasdirma-senedler.html.
• İnal, S. (2016). Ortadoğu solunum yetmezliği sendromu-koronavirüs enfeksiyonu. Okmeydanı Tıp Dergisi, 32(Ek Sayı), 37-45.
• Jefferson, M. (1939). The law of the primate city. Geographical Review, 29 (2), 226-232.
• Kamberov, A. (2016). Bir kamusal açık alan olarak meydan kullanımını etkileyen kararların kullanıcılar tarafından değerlendirilmesi: Bakü Azadlık Meydanı örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Mimarlık Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Kılıç, M. (2017). Türk romanlarında flanör düşüncesinin eleştirel iki yorumu: Aylak Adam ve Aylaklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. FSMVÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Köse, H. (2012). Önsöz: flanör düşünce, (H. Köse Der.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lauster, M. (2007). Walter Benjamin’s myth of the “Flâneur”. The Modern Language Review, 102(1), 139-156.
• Mollaer, F. (2014). Baudelaire’in modernlik kehanetleri: Modernleşmeye karşı estetik modernizm. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 67, 263-280.
• Özmen, İ. (2009), Flaneur’ün dönüşümü bağlamında kentte gündelik yaşam ve sanat ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Parıldar, H. (2020). Tarihte bulaşıcı hastalık salgınları. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 30(Ek sayı), 19-26.
• Taşçı, T. A. (2019). Rus devlet teşkilatında namestniklik kurumunun tarihçesi. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5(8), 191-211.
• Yelboğa, N. ve Aslan, Ş. B. (2020). Sosyal sorun olarak salgın hastalıklar ve sosyal çalışmanın halk sağlığını koruma/geliştirme görevi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırma Dergisi, 4(1), 43-49.