A Typological Comparison on Chinese Word Order with Kyrgyz and Russian

Yıl 2022, Cilt: 39 Sayı: 2, 729 - 747, 30.12.2022

Mesut Keskin

https://doi.org/10.32600/huefd.961743

Öz

The word order type of Chinese syntax configuration was generally summarized as VO type, however, the study on the syntactic configuration of language type features and tendencies pointed out that in fact it is more inclined to be summarized as OV type. Kyrgyz and Russian were chosen as the contrast languages in this study. The former is a typical OV-type language, and the latter is a typical VO-type language. The effectiveness of syntactic configuration was tested again by comparing these two languages with Chinese.The result shows that the syntactic configuration which is used to confirm the tendency of language types is effective. Through the study of word order types, it is considered that Chinese tends to be regarded as OV type like Kyrgyz, not VO type like Russian.For Chinese learners whose mother tongues are Kyrgyz and Russian, it is significantly important to understand the similarities and differences between Chinese and other OV and VO languages.

Anahtar Kelimeler

Chinese, Russian, Kyrgyz, Word Order, Typology, Comparison.

Çince Söz Diziminin Tipolojik Açıdan Rusça ve Kırgızca ile Karşılaştırılması

Öz

Dillerde tipolojik yönelimi belirlemede kullanılan cümle kalıpları aracılığıyla yapılan incelemede “VO” sıralamalı diller ile aynı grupta yer almış olan Çin dilinin “OV” sıralamalı diller ile daha benzer bir yapıya sahip olduğu gözlemlenmiştir. Bu nedenle çalışmamız Çin dilini tipolojik açıdan “OV” sıralamalı dil olarak kabul görmüş olan Kırgızca ve “VO” sıralamalı dil olarak kabul görmüş olan Rusça ile karşılaştırıp, dillerin tipolojik açıdan “OV” tip mi, yoksa “VO” tip mi olduğunu belirlemede kullanılan cümle kalıplarının geçerliliğini somut örnekleme yöntemi ile yeniden test etmiştir. Yapılan inceleme ile dillerin yönelimini belirlemede kullanılan kalıpların geçerli olduğu sonucuna varılmıştır. Çince tipolojik açıdan incelendiğinde “VO” tip bir dil olan Rusçadan farklı, “OV” tip bir dil olan Kırgızca ile daha benzer bir sıralamaya sahiptir. Bu da Çincenin fiil konumları açısından “VO” diller ile benzerlik gösteren ancak diğer cümle ögelerinin sıralamaları açısından “OV” tip bir dil olarak değerlendirilmesi gerektiğini açık bir şekilde göstermektedir. Çincenin “OV-VO” diller ile benzer ve farklı yönlerinin anlaşılması, Çince öğrenen her iki tip dilin kullanıcıları açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Çince, Rusça, Kırgızca, Tipoloji, Sıralama, Karşılaştırma.

Kaynakça

• Behramoğlu, A. (1997). 50 derste Rusça. İstanbul: Sosyal yayınlar.
• Chen, H. Z (2011). Duiwai Hanyu Luncong Dibaji. Shanghai: Xuelin Chubanshe.
• Çolpon, S. (2009). Könügülör Cıynagı Kırgız Tilin Çet Tildin Katarı Okutuu. Bişkek.
• Dryer, M. S. (1992). The Greenbergian word order correction. Language, 68(1), 81-138.
• Greenberg, J. H. (1963). Some universals of grammar with particular reference to the order of meaningful elements. J. H. Greenberg (Yay. haz.), Universals of Human Language içinde (ss. 40-70). Cambridge, Mass: MIT Press.
• Haspelmath, M. (1993). A grammar of Lezgian. Berlin: Mouton Grammar.
• Hu, Y. S., ve Lu, B. F. (1988). Guanyu Zhıyue Hanyu Yuxu De Yixie Yinsu. Yantai Daxue Xuebao, 01, 55-60.
• Jin, L. X. & Yu, X. J. (2012). Congyu OV-VO Xiangguan He Bu Xiangguan Canxiang Kaocha Putonghua De Yuxu leixing. Waiguoyu, 02, 22-29.
• Jin, L. X. (1993). Lun Yufa Xingshi He Yufa Yiyi De Biaoxian Xingshi.Waiguoyu, 06, 48-82.
• Jin, L. X. (1993). Yufa Xingshi He Yufa Yiyi Jianlun. Hanyu Xuexi, 02, 27-29.
• Jin, L. X. (2000). Yufa De Duo Shijiao Yanjiu. Shanghai: Shanghai Waiyu Jiaoyu Chubanshe.
• Jin, L. X. (2007). Yuyan Yanjiu Fangfa Daolun. Shanghai: Shanghai Waiyu Jiaoyu Chubanshe.
• Jin, L. X. (2011). Shenme Shi Yuyan Leixingxue. Shanghai: Shanghai Waiyu Jiaoyu Chubanshe.
• Jin, L. X. (2016). Putonghua Hunhe Yuxu De Leixingxue Zhengju Jiqi Dongyin. Hanyu Xuexi, 03, 3-11.
• Jin, L. X. (2017). Yuyan Leixingxue Tansuo. Beijing: Shangwu Yinshuguan.
• Keskin, M., ve Jin, L.X. (2019). Bufen “N+N” Jiegou De Yuxu Yunhan Gongxing. Beijing: Zhongguo Renmin Daxue Disijie Yuyan Leixingxue Guoji Xueshu Yantao Hui Shang Koutou Fabiao De Lunwen.
• Keskin, M. (2020). Jiyu Hanyu Guoji Jiaoyu De Han/Tu Yuxu Leixingxue Yanjiu. [Doktora Tezi]. Shanghai International Studies University/ School of Chinese Studies and Exchange, SISU, Shanghai.
• Keskin, M. (2021). Çincenin tipolojik açıdan incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 87-120.
• Li, J. X. (2006). Han/E`yu Duoxiangshı Dingyu Yuxu De Renzhı Jiedu. Hunan Shifan Daxue Waiyuxuekan, 04, 68-71.
• Light, T. (1979). Word Order and Word Order Change in Manderin Chinese. Journal of Chinese Linguistics, 7(2), 149-180.
• Liu, D. Q. (2002). Hanzang Yuyan De Ruogan Yuxu Leixingxue Keti. Minzu Yuwen, 05, 1-11.
• Liu, D. Q. (2008). Hanyu Mingcixing Duanyu De Jufa Leixing Tezheng. Zhongguo Yuwen, 01, 3-20/95.
• Liu, Q. G. (2012). Hanyu Guoji Jiaoyu Daolun. Beijing: Beijing Shıjie Tushu Chuban Gongsı.
• Lu, B. F., ve Jin, L. X. (2015). Yuyan Leixingxue Jiaocheng. Beijing: Beijing Daxue Chubanshe.
• Lu, B. F. (2018). Hexing Tuidao Yufa.Shanghai: Shanghai Jiaoyu Chubanshe.
• Peng, X. C. & Li, S. J., ve Wang, H. (2014). Duiwai Hanyu Jiaoxue Yufa Shiyi 201 Li. Beijing: Shangwu Yinshuguan.
• Shao, P. J. (2018). E/Han Pingxing Jiegou Chengfen Yuxu Duibi Yu Fanyi Yanjiu. [Doktora Tezi]. Shanghai International Studies University, Shanghai.
• Tai, James, H-I. (1973). Chinese as a SOV Language. Chicago: 9th Chicago Linguistic Society Meeting’de sunulan bildiri (ss. 659-671). Department of Asian Languages & Literatures, Amherst, Massachusetts.
• Wang, C. (2014). Yuyan Leixingxue Shıjiao Xia de E/Han Yuxu Duibi Yanjiu. Shanghai: Shanghai Sanlian Shudian.
• Xin, D. L. & Zhang, H. S., ve Hua, S. B. (2009). Eyu Yufa. Beijing: Waiyujiaoxue Yu Yanjiu Chubans.
• Yetimakman, İ., ve Stoletneya, G. (1998). Rusça dilbilgisi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Fono Açıköğretim Kurumu.
• Zhang. K. (2006). Yuyan Ceshı Lilun Ji Hanyu Ceshı Yanjiu. Beijing: Shangwu Yinshuguan.