'Dayıcan Napolyon' ve 'Beyaz Kaplan’da Soytarı Figürleri: Quixote Meşkasım ile Picaro Balram

Yıl 2023, Cilt: 40 Sayı: 1, 29 - 45, 21.06.2023

Funda Balcı Baykoç

https://doi.org/10.32600/huefd.1082173

Öz

İyrec-i Pézéşkzâd ve Aravind Adiga modern edebiyatın önemli romancıları arasında sayılmaktadırlar. İyrec-i Pézéşkzâd Dayıcan Napolyon adlı romanında, Aravind Adiga Beyaz Kaplan adlı romanında çeşitli teknikler kullanarak satirik açıdan incelenebilecek eleştirel eserler yazmış ve satirik romanın günümüz ürünlerine birer örnek yaratmışlardır. Romanını çerçeve hikâyelerin etrafında oluşturan Pézéşkzâd, geniş bir arazi üzerinde yan yana bulunan evlerde yaşamakta olan bir aileden ve yaşadıklarından bahseder. Yaşanılanlardan bahsederken bu anlatıların ardındaki çeşitli eleştirileri de satirik bir yöntemle ve karakterleri aracılığıyla işler. Hikâyedeki Meşkasım karakteri olay akışında büyük yer kaplayan Quixote tipi bir soytarı figürüdür. Bu iyi niyetli soytarı, hizmetlisi olduğu Dayıcan ve aile için elinden geleni yapar, onları son derece sever fakat yeri gelince efendileri için bazen efendileri hakkında yalan söylemekten kaçmaz; övgüye ve ilgiye de hayli düşkündür. Beyaz Kaplan ise aslında belirli bir adı olmayan; olay örgüsü içinde birçok isimle okuyucunun karşısına çıkan anlatıcı karakterin anlattığı hayat hikâyesini konu alır. Okurun karşısına daha çok Balram adı ile çıkan anlatıcı karakter, Hindistan’ın kötü düzeninden ve insanlarından oldukça rahatsızdır. Yazar, Hindistan’daki çarpık düzene, sosyal tabakalar arasındaki uçurumlara, yaşamın kalitesizliğine eleştirisini bu karakter üzerinden getirir. Mizahi bir dil kullanarak oluşturduğu Beyaz Kaplan, ülkedeki alt kastlardan biri olan Halwai sınıfından gelen bir çocuk olan Balram’ın dayatılan zavallı yaşantıyı ve hizmetkâr ruhunu kabul etmemesini, zaman içindeki değişimini anlatır. Kendisine dayatılan gelecekten korkan Balram’ın sevdiği ve saygı duyduğu işvereni Bay Ashok’u nasıl öldürdüğünü, bu noktaya nasıl geldiğini ve bu noktadan sonra neler olduğunu aktaran hikâyede birçok satirik unsur bulunmaktadır. İki romanda da bu unsurlar ile açıklanabilecek birçok karakter, birçok tema, birçok dil ile üslup tekniği mevcuttur ve yapılan eleştiriler bu unsurlar üzerinden sağlanmaktadır. Bu çalışmadaki amaç metinlere bağlı bir inceleme yöntemiyle Dayıcan Napolyon isimli romanda bulunan Meşkasım ve Beyaz Kaplan isimli romanda bulunan Balram karakterlerini satirik özellikleri ile incelemektir.

Anahtar Kelimeler

İyrec-i Pézéşkzâd, Aravind Adiga, satir, mizah, Dayıcan Napolyon, Beyaz Kaplan

Jester Figures in 'My Uncle Napoleon' and 'White Tiger': Quixote Mash Ghasem and Picaro Balram

Öz

Iraj Pezeshkzad and Aravind Adiga are considered important novelists of modern literature. Both of them wrote critical books that can be analyzed from satirical perspective by using various techniques, and they gave examples of modern literary products of satirical novels. Pezeshkzad writes his novel around different frame stories and talks about a family that living in houses located next to each other on a large area and their experiences. When talking about their lives, he criticizes many things behind these narratives using a satirical method and his characters. Mash Ghasem is a Quixote-type jester figure who occupies a large place in the event flow in the story. This pure-minded jester does his best for the family and Uncle Napoleon he serves, loves them immensely, but also, he does not refrain from lying for his masters and sometimes lies about his masters; he is also very fond of praise and attention. White Tiger is based on a life story told by the narrator character who, does not actually have a specific name and comes up with many names in the plot. The narrator character, Balram, is quite disturbed by the disorder and people of India. Adiga criticizes the distorted order in India, the gap between the social classes, the poor quality of life through the character of Balram. The author tells Balram's, who is a child from the Halwai class, one of the lowest castes in the country, refusal to accept the poor life and servant spirit and his change over time in White Tiger by using a humorous language. There are many satirical elements in the story, which tells how Balram who fears what the future imposes on him, killed his employer, Mr. Ashok, whom he loves and respects dearly and how he got to this point and what happened from this point on. There are many characters, many themes, many techniques that can be explained by these elements in both novels, and the criticisms made are provided through these elements. The aim of this study is to examine the characters of Mash Ghasem and White Tiger in the novel My Uncle Napoleon with their satirical characteristics by using text-dependent analysis method.

Anahtar Kelimeler

Iraj Pezeshkzad, Aravind Adiga, Satire, Humor, My Uncle Napoleon, White Tiger

Kaynakça

• Adiga, A. (2009). Beyaz kaplan, (M. Begüm Güzel, Çev.) İstanbul: Pegasus Yayınevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 2008).
• Allen, R. (1997). Review of My Uncle Napoleon, by D. Davis & Iraj Pezeshkzad. Iranian Studies, 30(3/4), 389–391.
• Arabacı, H. (2013), Ercüment Ekrem Talu’nun romanlarında mizah. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Aytaç, G. (2003). Karşılaştırmalı edebiyat bilimi. İstanbul: Say Yayınları.
• Balcı, F. (2020), 17. Ve 18. yüzyıl Osmanlı edebiyatında bazı argo kullanımları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, İstanbul.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baypınar, Y. (1978). Hiciv kavramı üzerine bir inceleme. DTFC Dergisi, 29(1-4), 31-37.
• Blackburn, A. (1970). The myth of the picaro. Chapel Hill: University of North Caroline Press.
• Cebeci, O. (2008). Komik edebî türler: parodi, satir ve ironi, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Çakmakcı, S. (2012). Popüler roman ve Muazzez Tahsin Berkand. (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Elazığ.
• Çetindaş, D. (2015). Osmanlı’da satirik tıbbî romanın bir örneği: sarhoşun tövbesi. ETÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (I)1. 93-112.
• DiMartino, Nick. (2008, 6 Ekim). Interview with Aravind Adiga, Author of The White Tiger. [Web günlük postası] Erişim adresi: http://universitybookstore.blogspot.com/2008/10/nick-interviews-aravind-adiga.html.
• Durmuş, İ. (2005). Mizah. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. (Cilt. 30, ss. 205-206).
• Elliott, R. C. (1960). The power of satire, Princeton: Princeton University Press. Erişim adresi: https://matthias-mader.de/wp content/uploads/2012/12/schiller2.pdf.
• Gezer, A. ve Çelik, Y. (2017). Mizah ekseninde ironi çerçevesinde anlam ilişkileri ve Ayşe Kilimci’nin hikâyelerinde mizahî dil. Curr Res Soc Sci. 3(3), 98-114.
• Ghanoonparvar, M. R. (1999). Review of Asemun Rismun, by Iraj Pezeshkzad. Iranian Studies, 32(4), 590–592. http://www.jstor.org/stable/4311309.
• Göçer, F. (2018), Alternatif medyada haberin politik bir mizahi araca dönüşümü: zaytung örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Ankara.
• Günal, Z. (2007). Nöker. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. (Cilt. 33, ss. 216-217).
• Hanaway, W. L. (1997). Review of My Uncle Napoleon, by I. Pezeshkzad & D. Davis. World Literature Today, 71(1), 217–217. doi: https://doi.org/10.2307/40152771.
• Hodgart, M. Ve Connery B.A. (2017). Satire: origins and principles. London: Routledge.
• Javadi, H. (1997). Review of My Uncle Napoleon: A Novel, by D. Davis & Iraj Pezeshkzad. Middle East Journal, 51(4), 618–620.
• Joseph, B. (2012). Neoliberalism and allegory. Cultural Critique, 82, 68–94. https://doi.org/10.5749/culturalcritique.82.2012.0068
• Karataş, T. (2001). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. İstanbul: Perşembe Kitapları.
• Mader, M. (2002). Poetik oder Philosophie? Schillers Abhandlung “Über naive und sentimentalische Dichtung” [Web günlük postası]
• Nafisi, A. (2006). The secret garden. The Guardian. Erişim tarihi: 21.03.2022. https://www.theguardian.com/books/2006/may/13/featuresreviews.guardianreview26 adresinden erişildi.
• Okay, M. O. ve Kahraman, A. (2008). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. (Cilt. 35, ss. 166-167).
• Öğüt Eker, G. (2014). İnsan kültür mizah (2. baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Pézéşkzâd, İ. (2012). Dayıcan Napolyon, (A. Naci Tokmak, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin yayın tarihi 1991).
• Pollard, A. (1970). Satire. London: Methuen.
• Roman. Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’te. https://sozluk.gov.tr adresinden erişildi.
• Rousseau, M.A, Pichois, C. (1994). Karşılaştırmalı edebiyat, (Mehmet Yazgan, Çev.) İstanbul: MEB Yay. (Orijinal eserin yayın tarihi 1967).
• Satire. Oxford Dictionary’de. Erişim Adresi: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/american_english/satire.
• Sönmez, B. (2018), Nicholas Stavroulakis’in Lavanta Lavanta ve Alev Alatlı’nın Yaseminler Tüter mi Hala? adlı eserlerinde Türk ve Rum imgesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karşılaştırmalı Edebiyat Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Stevick, P. (2017). Roman teorisi. Ankara: Akçağ.
• Walther, S. (2014). Fables of the tiger economy: species and subalternity in Aravind Adiga’s The White Tiger. Modern Fiction Studies, 60(3), 579–598.
• Yardımcı, İ. (2010). Mizah kavramı ve sanattaki yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 1-41.
• Yumurtacı, G. (2017). Toplumsal eleştirinin mizahtaki temsili: Uykusuz mizah dergisi örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Tasarımı ve Yönetimi Anabilim Dalı. Eskişehir.