Forced Immigration and Covid-19: Elderly Woman Living Alone in Gaziantep

Yıl 2023, Cilt: 40 Sayı: 2, 687 - 702, 27.12.2023

Vefa Saygın Öğütle , Hilal Sevlü

https://doi.org/10.32600/huefd.1174504

Öz

With the shutdown measures taken to prevent the spread of Covid-19 throughout the world, social life and economic activity gradually came to a halt. This epidemic, which has spread worldwide, has affected all social classes. However, disadvantaged/vulnerable groups such as the elderly, forced migrants, and women who lack the socioeconomic resources and ability to protect themselves were most affected by the pandemic. The visibility of social inequality, discriminatory attitudes, and practices associated with Covid-19 has allowed us to focus our attention on disadvantaged groups. The aim of this study was to explore the experiences of older Syrian women living alone in Gaziantep with the Covid-19 epidemic in the context of the intersection of aging, gender, and forced migration. To this end, in-depth interviews were conducted with a total of 15 Syrian women aged 65 years and older from different social classes and ethnicities. These interviews were subjected to descriptive and comparative analysis. The experiences of these elderly migrant women living alone were shaped by a number of factors, including pre- and post-migration periods, socioeconomic conditions, housing situation, family relationships, language or cultural barriers, health status, and access to private and public support. In this sense, the article presents social policy recommendations in the context of the main findings on the strategies used by women to cope with the epidemic and their experiences of social exclusion that intersect with the epidemic.

Anahtar Kelimeler

Aging, gender, loneliness, forced migration, Covid-19

Proje Numarası

120K494

Zorunlu Göçmenlik ve Covid-19: Gaziantep’te Yalnız Yaşayan Yaşlı Kadınlar

Öz

Küresel dünyada Covid-19’un yayılmasını önlemek adına alınan kapanma tedbirleri ile birlikte sosyal yaşam ve ekonomik faaliyetler kademeli olarak askıya alınmıştır. Evrensel ölçüde yayılan bu salgın, tüm toplumsal sınıflar üzerinde etkili olmuştur. Fakat kendilerini koruyabilecek sosyo-ekonomik kaynak ve kapasiteden yoksun olan yaşlılar, zorunlu göçmenler ve kadınlar gibi dezavantajlı/savunmasız gruplar pandemiden olumsuz etkilenmişlerdir. Toplumsal eşitsizliğin, ayrımcı tutum ve pratiklerin Covid-19’la birlikte görünür hale gelmesi dikkatimizi dezavantajlı gruplara çevirmemizi de mümkün kılmıştır. Bu çalışma ise Gaziantep’te yalnız yaşayan Suriyeli yaşlı kadınların Covid-19 salgınına dair deneyimlerini yaşlanma, toplumsal cinsiyet ve zorunlu göçün kesişimselliği çerçevesinde açığa çıkarmayı amaçlamıştır. Bu doğrultuda farklı sınıf ve etnisite konumlarından gelen 65 yaş ve üzeri toplam 15 Suriyeli kadınla derinlemesine görüşmeler yapılmış ve bu görüşmeler betimsel ve karşılaştırmalı bir analize tabi tutulmuştur. Söz konusu yalnız yaşayan yaşlı kadın göçmenlerin deneyimleri, göç öncesi ve sonrası sosyo-ekonomik koşullar, yaşam düzenlemeleri, aile ilişkileri, dil veya kültürel engeller, sağlık durumu, özel ve kamusal destek kanallarına erişim gibi bir dizi faktöre bağlı olarak şekillenmiştir. Bu doğrultuda makalede, kadınların salgınla baş etmede kullandıkları stratejilerine ve salgınla kesişen sosyal dışlanma deneyimlerine dair öne çıkan bulgular dâhilinde sosyal politika önerileri ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yaşlanma, toplumsal cinsiyet, yalnızlık, zorunlu göç, Covid-19

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK-ARDEB 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı

Proje Numarası

120K494

Kaynakça

• Anthias, F. (2012). Intersectional what? Social divisions, intersectionality and levels of analysis. Ethnicities 13(1), 3-19.
• Apak, H. (2019). Göç ve kesişimsel dezavantajlılık: Suriyeli yaşlı ve engelli mülteciler. H. Sakız, & H. Apak (Yay. haz.), Türkiye'de göçmen kapsayıcılığı sorundan fırsata dönüşüm önerileri içinde (ss. 99-120). Ankara: Pegem Akademi.
• Armitage, R. & Nellums, L. B. (2020). COVID-19 and the consequences of isolating the elderly. Lancet, 5, 256.
• Arun, Ö. (2013). Ageing in Turkey: The Peter Pan Syndrome?. Troisi, J., Von Kondratowitz, H. J. (Yay. haz.), Ageing in The Mediterranean içinde (ss. 297-324). Londra: Policy Press.
• Arun, Ö. (2018). Türkiye’de yaşlanmak: Bir armağan ya da lanet! Ö. Arun (Yay. haz.), Yaşlanmayı aşmak içinde (ss. 23-52). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Aslan, Ş. & Akarçay-Ulutaş, D. (2018). Sağlık açısından göç ve yaşlılık. Göç Araştırmaları Dergisi, 4, 10–29.
• Atila Demir, S. (2018). Sakarya’daki yaşlı Suriyelilerin göç deneyimleri ve sorunları. Göç Dergisi, 5(2), 205-218.
• Brooke, J. & Jackson, D. (2020). Older people and COVID-19: isolation, risk and ageism. J. Clin. Nurs., 29, 2044-2046.
• Castles, S & Miller, M.J. (2008). Göçler çağı: Modern dünyada uluslarası göç hareketleri (B. U. Bal ve İ. Akbulut, Çev.). Bilgi Üniversitesi Yayınları. İstanbul.
• Doğangün, G. & Keysan, A. (2021). Göçün Suriyeli kadınların toplumsal cinsiyet pratikleri üzerindeki etkisi: İmkanlar ve zorluklar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 77(1), 1-26.
• Duben, A. (2018). Türkiye ve Avrupa’da nüfus yaşlanması, aile, piyasa ve devlet. A. Duben (Yay. haz.), Yaşlanma ve yaşlılık içinde (ss. 67-78). (1. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (22 Ekim 2014). Geçici koruma yönetmeliği. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma-kanunu-ve-yonetmeligi, (Erişim Tarihi: 20.08. 2022).
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2022). Yıllara göre geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638, (Erişim Tarihi: 20.08. 2022).
• Göçmen Sağlığı Merkezleri Birimleri (03 Eylül 2015). Sağlık Bakanlığı 906 Sayılı Yönergesi. https://hsgm.saglik.gov.tr/dosya/mevzuat/genel_nitelikli_yazilar/toplum_sagligi_db/GOCMEN_SAGLIGI_MERKEZLERI-BIRIMLERI.pdf, (Erişim Tarihi: 27.07. 2022).
• Görgün-Baran, A. (2020). Yaşlanmanın kadınlaşması ve yaşlı kadınlara karşı şiddet. S. Taşdemir-Afşar ve Ö. S. Özteş-Gelmez (Yay. haz.), Dalgaları aşmak içinde (ss. 51-87). Ankara: Nika Yayınları.
• Korkmaz Yaylagül, N. & Aslan, M. (2020). Yaşlılık, mültecilik ve sosyal dışlanma: Suriyeli yaşlı mültecilerin deneyimleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(4), 406-422.
• Öğütle, V. S., Sönmez-Öğütle, F., Sevlü, H. & Sarımuratoğlu, D. (2021). Covid-19 sürecinde yalnız yaşayan yaşlı kadınların baş etme stratejileri: İlişkisel perspektiften nitel bir araştırma. Strata İlişkisel Sosyal Bilimler Dergisi, 1(6), 117-146.
• Peplau, L. A. & Perlman, D. (1982). Perspectives on loneliness, L. A. Peplau ve D. Perlman (Yay. haz.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and therapy içinde (ss 1-18). New York: Wiley-Interscience.
• Sallan Gül, S., Türkmen, E., ve Kahya Nizam, Ö. (2020). Türkiye’de mültecilik, kadınlık ve toplumsal cinsiyet: Isparta uydu kentinde yeni bir kadınlık inşası mümkün mü? S. Sallan Gül, D. Dedeoğlu ve Ö. Kahya Nizam (Yay. haz.), Türkiye’de mültecilik, zorunlu göç ve toplumsal uyum: Geri dönüş mü, birlikte yaşam mı? içinde (ss. 310-341). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Seedsman, T. (2014). Yaşlı göçmenler: Değişim, dönüşüm, kayıp ve keder üzerine yaklaşımlar. N. Korkmaz, & S. Yazıcı (Yay. haz.), Küreselleşme ve yaşlılık eleştirel gerontolojiye giriş içinde (ss. 237-264). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Silberzan, L., Martin, C., Bajos, N. & EpiCov Study Group. (2022). Social isolation among older adults in the time of COVID-19: A gender perspective. Public Health, https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.840940. (Erişim Tarihi: 10. 08. 2022).
• Sönmez-Öğütle, F., Sevlü, H. & Sarımuratoğlu, D. (2022). Yalnız yaşayan yaşlı kadınların pandemi deneyimleri üzerine niteliksel bir araştırma: Öngörülemeyenler, zorluklar, stratejiler. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 1(25), 59-70.
• Strong, J., Varady, C., Chahda, N., Doocy, S. & Bumham, G. (2015). Health status and health needs of older refugees from Syria in Lebanon. Conflict and Health. 9, 1-10.
• Taşçı, C. & Kahraman, F. (2021). Yaşlı mültecilerin gündelik yaşam deneyimleri: İzmir üzerine bir araştırma. Göç Dergisi. 8(3), 513-531.
• Torres, S. & Karl, U. (2016). A migration lens on inquiries into ageing, old age and elderly care. S. Torres ve U. Karl (Yay. haz.), Ageing in contexts of migration içinde (pp. 1–12). New-York: Routledge.
• Torres, S. & Lawrence, S. (2012). An introduction to ‘the age of migration’ and its consequences for the field of gerontological social work. European journal of social work, 15(1), 1–7.
• UNHCR. (2019). Yaşlı bireyler. https://www.unhcr.org/tr/yasli-bireyler, (Erişim Tarihi: 23.07. 2022).
• Victor, C. R., Burholt, V. & Martin, W. (2012). Loneliness and ethnic minority elders in Great Britain: An exploratory study. Journal of Cross-Cultural Gerontology, 27(1), 65–78.
• Walker, B. R. & Hiller, J. E. (2007). Places and health: A qualitative study to explore how older women living alone perceive the social and physical dimensions of their neighbourhoods. Social Science & Medicine, 65, 1154-1165.
• Willson, A. E. (2007). The sociology of aging. C. D. Bryant ve D. L. Peck (Yay. haz.), Handbook of 21st Century Sociology içinde (ss. 148-155). California CA: Sage.
• World Health Organization. (2015). World Report on Ageing and Health. www.who.int/ageing/ events/world-report-2015-launch/en/, (Erişim Tarihi: 15.07.2022).
• Yerli, G. (2019). Sığınmacı ve göçmen yaşlılarla sosyal hizmet. F. Göktuna Yaylacı (Yay. haz.), Kuramsal ve uygulama boyutları ile Türkiye’de sığınmacı, mülteci ve göçmenlerle sosyal hizmetler içinde (ss. 155-167). Londra: Transnational Press London.
• Yüceşahin, M.M., Sirkeci, İ. (2019). Suriyelilerin demografik yapısı.file:///C:/Users/USER/Downloads/9781910781531_YucesahinSirkeci.pdf, (Erişim Tarihi: 10.07. 2022).