A Literature Review on the Foundation of Modern Medicine in Egypt

Yıl 2023, Cilt: 40 Sayı: 2, 675 - 686, 27.12.2023

Selda Güner Özden

https://doi.org/10.32600/huefd.1293398

Öz

Today, the birth history of modern medicine in Turkey is explained from the perspective of the Ottoman Empire, centered in Istanbul. Considering the breadth of the empire’s geography, the possibility of comparison provided by evaluating the medical reform from different perspectives is of great importance. The aim of this study is to analyze the contemporary literature on the reforms in medical education and service in Egypt in the 19th century. Based on the works of J. Heyworth-Dunne, Laverne Kuhnke, Amira el-Azhary Sonbol, Christian Jean Dubois, Serge Jagailloux, Khaled Fahmy and Abul-Magd the situation and goals of the modern Egyptian medical history in the early 19th century will be examined. This article also focuses on the transformation of the health institution that concerns the individual and society in Egypt from a different perspective, apart from the field of political and international relations in modern literature. Research on medicine in Egypt, especially in the first half of the century, focuses on how modern medical practices fit into traditional medicine and belief. On the Other hand, these studies prove that modern medical education and professionalization existed before Egypt came under British colonial rule in 1882. According to this, local doctors, midwives (hekime), barber surgeons were the intermediaries who established the relationship of the Egyptian people with modern medicine. As a matter of fact, the medical profession in Egypt was born at the Abu Za’abel military hospital and medical school, which was founded by the French Dr. Clot (1793-1868) on the orders of Mehmed Ali Pasha and where foreign doctors were trained. Based on this information, we consider the role of medical reform in the formation of national identity in Egypt important because it makes primary, secondary and high school education in the Arabic language necessary for medical education necessary.

Anahtar Kelimeler

Egypt, modernisation, Abu Za’abal, medical school, Antoine Barthélémy Clot

Mısır’da Modern Tıbbın Doğuşuna Dair Bir Literatür Değerlendirmesi

Öz

Bugün Türkiye’de modern tıbbın doğuş tarihi Osmanlı İmparatorluğu zaviyesinden İstanbul merkezli olarak anlatılmaktadır. İmparatorluk coğrafyasının genişliği düşünüldüğünde tıp reformunu farklı zaviyelerden değerlendirmenin sağlayacağı kıyas imkânı önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı 19. Yüzyılda Mısır’da tıp eğitim ve hizmeti alanında yapılan reformlara dair çağdaş literatürün bir analizini yapmaktır. J. Heyworth-Dunne, Laverne Kuhnke, Amira el-Azhary Sonbol, Christian Jean Dubois, Serge Jagailloux, Khaled Fahmy, Abul-Magd’nin eserlerinden hareketle modern Mısır tıp tarihinin 19. Yüzyıl başlarındaki durumu ve hedefleri incelenecektir. Bu makale ayrıca, modern literatürde siyasi ve uluslararası ilişkiler alanın dışında, başka bir açıdan Mısır’da bireyi ve toplumu ilgilendiren sağlık kurumunun dönüşümünü merkeze almaktadır. Özellikle yüzyılın ilk yarısında Mısır’da tıp üzerine araştırmalar, geleneksel tıbbın ve inancın içine modern tıp uygulamalarının nasıl uyum sağladığına odaklanmaktadır. 1882’de Mısır’ın İngiliz kolonyal idaresi altına girmesinden önce modern tıp eğitiminin ve profesyonelleşmenin var olduğunu bu çalışmalar kanıtlamaktadır. Buna göre, yerli doktorlar, ebeler (hekime), berber cerrahlar mısır halkının modern tıpla ilişkisini kuran aracılardı. Nitekim Mısır’da tıp mesleği Fransız Dr. Clot (1793-1868)’un Mehmed Ali Paşa emriyle kurduğu ve yabancı doktorların eğitim verdiği Ebu Za’abel askeri hastane ve tıp okulunda doğmuştur. Bu bilgilere istinaden Mısır’da ulusal kimliğin teşekkülünde tıp reformunun rolünü tıp eğitimi için gerekli Arapça dilinde ilk, orta ve lise eğitimini gerekli kıldığı için önemli kabul etmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Mısır, modernleşme, Ebu Za’abel, mekteb-i tıbbiye, Antoine Barthélémy Clot

Kaynakça

• Abul-Magd, Z. (2010). Rebellion in the time of cholera: Failed empire, unfinish nation in Egypt 1840-1920. Journal of World History, 2(4), 691-719.
• Aboul-Enein B. H., Puddy, W. (2016). Contributions of Antoine Barthelemy Clot (1793–1868): A historiographical reflection of public health in Ottoman Egypt. Journal of Medical Biography, 24(3), 427-432.
• Baer, G. (1963). Tanzimat in Egypt- The penal code. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 26(1), 29-49.
• Bowring, J. (1840). Report on Egypt and Candia, Parliamentary papers, reports from commissioners. C. 21.
• Burrow, G. N. (1975). Clot Bey: Founder of western medical practice in Egypt. Yale Journal of Biology and Medicine, 48(3), 251-257.
• Clot, A. B. (T.Y.). L’organisation médicale en Égypte, Jugée par M. le Dr Lallemand. 29.01.2023 tarihinde http://ark.bnf.fr/ark:/12148/cb302519501 adresinden alındı.
• Clot, A. B. (T. Y.). Exposé de la Situation en Égypte du Service de Santé en 1825, et des Différentes Phases Qu’il a Subies Jusqu’en 1857. 3.9.2022 tarihinde, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k42246731.r=Antoine%20Barthelemy%20Clot?rk=751076;4# adresinden alındı.
• Clot, A. B. (T. Y.). Position officielle de Clot-Bey en Egypte, Comme Médecin en Chef des Services Militaires de Terre et de mer et Comme Médecin Privé en Dehors de son Titre Officiel. 2.9.2022 tarihinde https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb34154904z adresinden alındı.
• Clot Bey, A. B. (1833). Notice sur l’Hôpital d’Abou Zabel. Annales de la Médecine Physiologique, 25, 393-398.
• Clot, A. B. (1840). Aperçu Général sur l’Égypte, C. 2, Paris: Fortin.
• Clot, A. B. (1949). Mémoires de A. B. Clot Bey. (J. Tagher, Edit.). Le Caire: l’Institut Français d’Archéologie Orientale.
• Dubois, C. J. (2013). Clot Bey: Médecin de Marseille, 1793-1868: Chirurgien du Vice-Roi d’Égypte. Marseille: J. Laffitte.
• El-Azhary Sonbol, A. (1991). The creation of a medical profession in Egypt, 1800-1922. New York: Syracuse University Press.
• Elshakry, M. (2013). Reading Darwin in Arabic, 1860–1950. Chicago: University of Chicago Press.
• Fahmy, K. (1998). Law, medicine and society in nineteenth-century Egypt. Droits d’Égypte: Histoire et Sociologie, 34, 17-52.
• Fahmy, K. (1999). The anatomy of justice: forensic medicine and criminal law in nineteenth-century Egypt. Islamic Law and Society, 6(2), 224-271.
• Fahmy, K. (2000). Medicine and power: Towards a social history of medicine in nineteenth century Egypt. Cairo Papers in the Social Sciences, 23(2), 15-62.
• Fahmy, K. (2010). Paşanın adamları Kavalalı Mehmed Ali Paşa, ordu ve modern Mısır. (D. Zarakolu, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• Fahmy, K. (2018). In quest of justice: Islamic law and forensic medicine in modern Egypt. Oakland: University of California Press.
• Fahmy, K. (2020). Kavalalı Mehmed Ali: Osmanlı valiliğinden Mısır hükümdarlığına. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: VakıfBank Kültür Yay.
• Gallagher, N. E. (1990). Egypt’s other wars: Epidemics and the politics of public health. Syracuse: Syracuse University Press.
• Güner Özden, S. (2021). Mehmed Ali Paşa Mısır’ında angarya: Kapitalist tarım ve köylü emeğinin dönüşümü. Amme İdaresi Dergisi, 54(1), 1-29.
• Hassan Effendi Mahmoud (1866). La médecine en Orient; l’École de Médecine d’Égypte. L’Union Médicale, 30, 63, 393-404.
• Heyworth-Dunne, J. (1938). An introduction to the history of education in modern Egypt. London: Luzac and Company.
• Hourani, A. (1994). Çağdaş Arap düşüncesi. (L. Boyacı, H. Yılmaz, Çev.). İstanbul: İnsan Yay.
• Jagailloux, S. (1986). La Médicalisation de l’Egypte au XIXe Siècle (1798-1918). Editions recherche sur les civil, Paris: ADPF.
• Kuhnke, L. (1971). Resistance and response to modernization: Preventive medicine and social control in Egypt, 1825–1850. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Chicago: University of Chicago.
• Kuhnke, L. (1990). Lives at risk, public health in nineteenth century Egypt. Los Angeles: University of California Press.
• Kuneralp, S. (1996). Osmanlı yönetimindeki (1831-1911) Hicaz’da hac ve kolera. OTAM, (M. Atalar, Çev.). S. 7, s. 497-511.
• Kutluoğlu, M. H. (2022). Kavalalı Mehmed Ali Paşa. DİA, C. 25, 62-65.
• Mikhail, A. (2019). Osman’ın ağacı altında Osmanlı İmparatorluğu, Mısır ve Çevre Tarihi, (S. Özdil, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.
• Minawi, M. (2000). Târihü’l-Nahda el-Tıbbiyya al-Misriyya: Mathaf Qasru’l-‘Aini. Kahire: Nahdat Misr.
• Mitchell, T. (2001). Mısır’ın sömürgeleştirilmesi. (Z. Altok, Çev.). İstanbul: İletişim Yay.
• Osterhammel, J. (2022). Dönüşen dünya küresel 19. Yüzyıl. (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• Perron, N. (1911). Lettres du Dr. Perron du Caire et d’Alexandrie à M. Jules Mohl, Paris à 1858-1854. Yacoub Artin Pacha (Ed.), Le Caire: F. Diemer, Finck & Baylaender Succ.
• Pruner, F. (1847). Topographie Medicale du Caire avec le Plan de la Ville et des environs. Munich.
• Ruf, H. (2011). Antoine Barthélémy Clot Bey, un Médecin Marseillais Fondateur de la Médecine Occidentale en Egypte. Histoire des Sciences Medicales, 45(1), 71-80.
• Shaw, S. (2008). Eski ve yeni arasında Sultan III. Selim. (H. Güldü, Çev.). İstanbul: Kapı Yay.
• St. John, J. A. (1834). Egypt and Mohammed Ali. C. 2, London.Yazıcı, N. (2010). Takvîm-i Vekāyi‘. DİA, C. 39, 490-492.