The Privileged Place of Moral Law in Kant

Yıl 2024, Cilt: 41 Sayı: 1, 56 - 65, 28.06.2024

Mehmet Eren Gedikli

https://doi.org/10.32600/huefd.1243974

Öz

The concept of law is an important and problematic concept for philosophy and all other sciences. Because many different kinds of knowledge, rules, principles, facts or recommendations are accepted as a never-changing, universal truth. This makes possible many different uses of the concept of law. In this study, we tried to determine the original place of Kant's moral law in many different types of laws. In order to reveal the difference of Kant's moral law from other types of law, we used the opposite concept pairs in philosophy. We use the concept pairs; “a priori-a posteriori", "formal-contextual", "forced-possible", "autonomous-heteronomous", "phenomenon-numen", "particular-universal", "conditional-unconditional" are conceptual oppositions, "what is-what ought to be". In this direction, we talked about the laws of nature, which is the first type of law that comes to mind with the birth of modern science, especially when law is mentioned. Then we talked about the laws of law, social and historical laws, the laws of formal sciences such as mathematics and logic, the rules of religion and finally the rules for daily life practices. We have explained the characteristics of all types of laws accepted as this law with the pairs of concepts expressed. Then we talked about Kant's understanding of law and the two types of laws that are fundamental to Kant's philosophy, the laws of pure natural science and the moral law. In this direction, we have determined that the moral law has a special place. Finally, in order to show the special place of the moral law in Kant's philosophy, we have explained the characteristics of the moral law in detail. As a result, by showing that the moral law has an "a priori, formal, categorical, imperative, objective, universal, autonomous" law form, we have shown that it differs from all law types in that it is the only law that contains all of these features.

Anahtar Kelimeler

Kant, law, moral law, autonomous, categorical imperative

Kant’ta Ahlak Yasasının Özel Yeri

Öz

Yasa kavramı felsefe için ve diğer tüm bilimler için önemli aynı zamanda problemli bir kavramdır. Çünkü birçok farklı türden bilgi, kural, ilke, olgu ya da tavsiye hiç değişmeyen, evrensel bir hakikat olarak kabul edilir. Bu ise yasa kavramının çok farklı kullanımlarını mümkün hale getirir. Biz de bu çalışmada Kant'ın ahlak yasasının birçok farklı yasa türü içindeki özgün yerini tespit etmeye çalıştık. Kant'ın ahlak yasasının diğer yasa türlerinden farkını ortaya koymak için felsefedeki karşıt kavram çiftlerinden yararlandık. Yararlandığımız kavram çiftleri "a priori-a posteriori", "biçimsel-içeriksel", "zorunlu-mümkün", "otonom-heteronom", "fenomen-numen", "tikel-tümel", "koşullu-koşulsuz", "olan-olması gereken" gibi kavram çiftleridir. Bu doğrultuda ilk olarak yasa denildiğinde özellikle modern bilimin doğuşu ile ilk akla gelen yasa türü olan doğa yasalarından söz ettik. Ardından hukuk yasalarından, toplum ve tarih yasalarından, matematik ve mantık gibi formal bilimlerin yasalarından, din kurallarından ve nihayetinde gündelik yaşam pratikleri için kurallardan söz ettik. Bu yasa olarak kabul edilen yasa türlerinin hepsinin niteliklerini, ifade edilen kavram çiftleri ile açıkladık ve birbirlerinden farklılaştıkları yönlere vurgu yaptık. Ardından Kant'ın yasa anlayışından ve Kant felsefesi için temel olan iki yasa türünde, saf doğa biliminin yasalarından ve ahlak yasasından söz ettik. Bu doğrultuda ahlak yasasının, Kant’ın başat yasa türü olarak belirlediği yasa türlerinden biri olan saf doğa bilimi yasalarından bile ayrışarak özel bir yeri olduğunu tespit ettik. Nihayetinde ahlak yasasının Kant felsefesindeki özel yerini göstermek için ahlak yasasının niteliklerini detaylı bir şekilde açıkladık. Sonuçta ise ahlak yasasının "a priori, biçimsel, kategorik, imperatif, nesnel, tümel, otonom" bir yasa biçimine sahip olduğu gösterilerek onun tüm yasa türlerinden bu özellikler demetinin hepsini bir arada barındıran tek yasa olma yönüyle ayrıştığını ortaya koyduk.

Anahtar Kelimeler

Kant, yasa, ahlak yasası, otonom, kategorik imperatif

Kaynakça

• Akarsu, B. (1999). Immanuel Kant’ın ahlak felsefesi ahlak öğretileri 2. İnkılâp Kitabevi.
• Arslan, İ. (2012). Çağdaş doğa düşüncesi. Küre Yayınları.
• Banham, G. (2003). Kant’s practical philosophy from critique to doctrine.:Palgrave Macmillan.
• Barker, F. S. (2003). Matematik felsefesi (Y. Dursun, Çev.). İmge Kitabevi.
• Bertrand, A. (2001). Ahlak felsefesi (S. Zeki, Çev., sadeleştiren H. Altıntaş). Akçağ Basım Yayım.
• Canatan, K. (2019). Sosyolojide yasa fikri batı sosyolojisinde yasa fikrinin doğuşu ve gelişimi. Ketebe Yayınevi.
• Delius, H. (2001). Etik. D. Özlem (Yay. haz. ve Çev.), Günümüzde Felsefe Disiplinleri içinde (ss. 333-361). İnkılâp Kitabevi.
• Frank, P. (2017), Bilim felsefesi (D. Kadıoğlu, Çev.). Say Yayınları.
• Guyer, P. (2005). Kant’s system of nature and freedom. Oxford University Press.
• Gündüz, Ş. (1998). Din ve inanç sözlüğü. Vadi Yayınları.
• Güriz, A. (2006). Hukuka başlangıç. Siyasal Kitabevi.
• Ingram, D. B. (2019). Hukuk felsefesi (E. S. Dağabak, Çev.). Fol Kitap.
• Kant, I. (2004). Metaphysical foundations of natural Ssience (M. Friedman, Çev.). Cambridge University.
• Kant, I. (1999). Pratik aklın eleştirisi (Ü. Gökberk, İ. Kuçuradi, G. Durusoy ve F. Akatlı, Çev.). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2002a). Ahlak metafiziğinin temellendirilmesi (İ. Kuçuradi, Çev.). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2002b). Gelecekte bilim olarak ortaya çıkabilecek her metafiziğe prolegomena (İ. Kuçuradi ve Y. Örnek, Çev.). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2003). Ethica, etik üzerine dersler (O. Özügül, Çev.). Pencere Yayınları.
• Kant, I. (2008). Arı usun eleştirisi (A. Yardımlı, Çev.). İdea Yayınevi.
• Kuçuradi, İ., Tepe, H. ve Reyhani, N. (2022). Günümüzden bakınca Kant etiği. BilgeSu Yayıncılık.
• Mengüşoğlu, T. (2014). Kant ve Scheler’de insan problemi. Doğu Batı Yayınları.
• Özlem, D. (2004). Etik (ahlak felsefesi). İnkılâp Kitabevi.
• Özlem, D. (2006). Mantık. İnkılâp Kitabevi.
• Peters, F. E. (2004). Antik Yunan felsefesi terimleri sözlüğü (H. Hünler, Çev.). Paradigma Yayınları.
• Reath, A. (2006). Agency and autonomy in Kant’s moral theory. Oxford University Press.
• Rosenberg, A. (2015). Bilim felsefesi çağdaş bir giriş (İ. Yıldız, Çev.). Dipnot Yayınları.
• Torun, Y. (2012). Hukuk felsefesi. Orion Kitabevi.