The Canon-Building Role of Museums in the Western Art: A Study on Inclusion

Yıl 2024, Cilt: 41 Sayı: 2, 482 - 495

Ecem Özensoy Gölgeli , Oğuz Haşlakoğlu

https://doi.org/10.32600/huefd.1441852

Öz

As an aesthetic criterion, the canon, which constitutes a selection of “the most important Works” in art, shapes the writing of art history to a great extent. Museums, which are among the leading elements that establish the canon, have a say in the selection of works that are important both aesthetically and historically and culturally. The work of art that meets its audience in the museum regularly reproduces itself and makes itself visible. Thanks to this stability, the work of art, which has an indispensable position in the writing of art history, is now a part of the canon. For this reason, the structure and functioning of art canons can be clarified by questioning the factors that museums include a work of art, which works and artists they systematically exclude, who they decide to make visible and what are the values they prioritise On the other hand, the main problem of the art canon is that it has been composed of white European-American men since Georgio Vasari in the 16th century, thus systematically excluding women artists from art historiography. Art museums, which are the leading institutions that constitute the canon, have maintained this masculine hegemony of the canon both in their exhibition traditions and catalogue texts. In this article, firstly, the role of the great art museums of the West, which began to be established in the 19th century, in forming the canon will be analysed. Then, it will reveal how the efforts to shake the canon since the mid-20th century have been reflected in the exhibition traditions of museums and an evaluation will be made regarding the inclusiveness of these attempts.

Anahtar Kelimeler

Canon, museum, women artist, Non-Western cultures, exhibition traditions

Batı Sanatında Müzelerin Kanon Oluşturucu Rolü: Kapsayıcılık Üzerine Bir İnceleme

Öz

Estetik bir ölçüt olarak sanatta “en önemli eserler” seçkisi oluşturan kanon sanat tarihi yazımını büyük ölçüde şekillendirir. Kanonu kuran unsurların başında gelen müzeler ise hem estetik hem de tarihi ve kültürel açıdan önemli eserlerin seçiminde söz sahibidir. Müzede izleyicisiyle buluşan sanat yapıtı düzenli olarak kendisini yeniden üretir ve görünür kılar. Sağlanan bu istikrar sayesinde başta sanat tarihinde vazgeçilmez bir konuma sahip olan sanat yapıtı, artık kanonun bir parçasıdır. Bu nedenle müzelerin bir sanat eserini hangi faktörleri göz önünde bulundurarak bünyesine dahil ettiği, hangi eserleri ve sanatçıları sistematik olarak dahil etmediği, kimin görünür olmasına karar verdiği ve öncelik verdiği değerlerin neler olduğunun sorgulanmasıyla birlikte sanat kanonlarının yapısı ve işleyişi açıklığa kavuşabilir. Bununla birlikte, sanat kanonunun en önemli temel problemlerinden biri, on altıncı yüzyılda sanat tarihçisi Georgio Vasari gibi figürlerin öncülüğünde, Avrupalı-Amerikalı beyaz erkeklerden oluşturulması, dolayısıyla kadın sanatçıların ve Batı dışı kültürlerin sanat tarihinden sistematik biçimde dışlanmasıdır. Kanonu oluşturan kurumların başında gelen sanat müzeleri de başta sergileme geleneklerinde kanonun bu eril hegemonyasını sürdürmüşlerdir. Bu makalede öncelikle kanon kavramına değinilecek, ardından Batı’da on sekizinci yüzyıl sonunda kurulmaya başlanan büyük sanat müzelerinin kanon oluşturmadaki rolü incelenecektir. Son olarak yirminci yüzyıl ortalarından itibaren kanonu sarsma çabalarının müzelerin sergileme geleneklerine nasıl yansıdığı ortaya koyulacak ve bu girişimlerin kapsayıcılığına ilişkin bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kanon, müze, kadın sanatçılar, Batı dışı kültürler, sergileme gelenekleri

Kaynakça

• Adorno, T. (2006). Valery, Proust ve müze. A. Artun (Yay. haz.), Sanat Müzeleri—2 içinde (ss. 185-201). İletişim Yayınları.
• Anar, T. (2013). Türk edebiyatında edebiyat kanonu: Kanon, kanona girmek ve kanona müdahale. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1, 40-78.
• Arat, G. B. (2010). Kendini yeniden tasarlama sürecinde kadın sanatçılar ve temsiliyet sorunu. Değişim ve Güçlenme.
• Artun, A. (2011). Çağdaş sanatın örgütlenmesi: Estetik modernizmin tasfiyesi. İletişim Yayınları.
• Artun, A. (2014). Sanatın özerkliği üzerine. Ali Artun. http://aliartun.com/yazilar/sanatin-ozerkligi-uzerine/
• Assmann, J. (2001). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. Ayrıntı Yayınları.
• Bataille, G. (1929). Dictionnaire critique (R. Ojalvo, Çev.). Documents.
• Dastarlı, E. (2020). Kimlik, madun, öteki… Postkolonyal teoriler bağlamında çağdaş sanatı tartışmak. Tykhe, 5(8), 85-104.
• Duncan, C., & Wallach, A. (2006). Evrensel müze. A. Artun (Yay. haz.), Sanat Müzeleri—2 içinde (ss. 49-77). İletişim Yayınları.
• Foster, H. (1985). The “primitive” unconscious of modern art. October, 34, 45-70. https://doi.org/10.2307/778488
• Foucault, M. (2020). Entelektüelin siyasi işlevi / seçme yazılar 1 (O. Akınhay, F. Keskin, & I. Ergüden, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Guintcheva, G., & Hager Jemel, F. (2024). Where are the women in museum collections and in positions of responsibility? EDHEC BUSINESS SCHOOL. https://www.edhec.edu/en/research-and-faculty/edhec-vox/where-are-women-in-museum-collections-and-positions-responsibility-art
• Hein, H. (1993). Institutional blessing: The museum as canon-maker. The Monist, 76(4), 556-573.
• Jean-Hubert, M. (1989). Magiciens de la Terre. Centre Georges-Pompidou.
• Kingsley, J. (2019). The canon as provocation: Partnering with museums for the future of art history. Art History Pedagogy & Practice, 4(1). https://academicworks.cuny.edu/ahpp/vol4/iss1/3
• Köksal, A. H. (2018). Sanatın özerklik ikileminde müze. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 11(21). 1-13.
• Langfeld, G. (2018). The canon in art history: Concepts and approaches. Journal of Art Historiography, 19(GL1). 1-18.
• Naked Through The Ages. (t.y.). Guerrilla girls. Geliş tarihi 06 Mayıs 2024, gönderen https://www.guerrillagirls.com/naked-through-the-ages
• Nisa Gündüz. (2013, Mayıs 17). Gösterge mezarlığına dönmüş bir müze fragmanı. Mimari Tasarım ve Eleştiri. https://mimaritasarimveelestiri.wordpress.com/2013/05/17/nisagunduz_muze/
• Nochlin, L. (1972). Museums and radicals: A history of emergencies. Museums in Crisis içinde (ss. 7-43). George Braziller.
• Parla, J. (2004). Edebiyat kanonları. Kitap-lık, 68, 51-53.
• Preziosi, D. (2009). The art of art history A critical anthology. Oxford University Press.
• Preziosi, D. A. (2017). When is a museum. https://www.academia.edu/34202318/When_is_a_Museum
• Preziosi, D., & Farago, C. (Ed.). (2020). Grasping the world: The idea of the museum. Routledge.
• Robertson, B. (2003). The tipping point: “Museum collecting and the canon”. American Art, 17(3), 2-11.
• Stuart, C. (2008). WACK! Art and the feminist revolution curated by Cornelia H. ButlerWACK! Art and the feminist revolution edited by Lisa Gabrielle Mark. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 33(2), 475-478. https://doi.org/10.1086/521561
• Vandiver, R. K. (2016). Off the wall, into the archive black feminist curatorial practices of the 1970s. Archives of American Art Journal, 55(2), 26-45.