THE PSYCHOLOGICAL EFFECTS OF LEGITIMIZING SOCIAL MEDIA INFLUENCERS’S CRIMES: THE ROLE OF NOMOPHOBIA AND SOCIAL MEDIA USE

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 33 - 48, 16.10.2025

Zeynep Arpacık , Sılanur Türkmen , Elvan Kiremitçi Canıöz

https://doi.org/10.20304/humanitas.1691922

Öz

Social media occupies a significant place in individuals' daily lives, and the content to which individuals are exposed directly affects their psychological processes. In this context, the legitimization of criminal behaviors by social media influencers can impact individuals' psychological well-being and life satisfaction. This study aims to examine the effects of legitimizing crime on psychological well-being and life satisfaction, as well as the moderating roles of nomophobia and social media usage status in these relationships. The study sample consists of 274 social media users aged between 18 and 55. As data collection tools, participants were presented with a manipulation text prepared within an experimental design framework, followed by the Demographic Information Form, the Psychological Well-Being Scale, the Life Satisfaction Scale, the Nomophobia Scale, and questions regarding social media usage status, all of which were completed online. The data obtained in the study were analyzed using the Jamovi 2.6.26 statistical software. According to the findings, psychological well-being, life satisfaction, and nomophobia levels differ depending on the legitimization of crime. Furthermore, legitimizing criminal behavior and social media usage status had significant effects on psychological well-being and life satisfaction. The findings of this research are expected to contribute to the literature on the relatively new topic of crimes committed by social media influencers

Anahtar Kelimeler

Legitimization of crime , Life satisfaction , Nomophobia , Psychological well-being , Social media use

SOSYAL MEDYA FENOMENLERİNİN SUÇLARINI MEŞRULAŞTIRMANIN PSİKOLOJİK ETKİLERİ: NOMOFOBİ VE SOSYAL MEDYA KULLANIMININ ROLÜ

Öz

Sosyal medya, bireylerin gündelik yaşamlarında önemli bir yer kaplamakta ve medyada maruz kalınan içerikler bireylerin psikolojik süreçlerini doğrudan etkilemektedir. Bu bağlamda, özellikle sosyal medya fenomenlerinin suç unsuru taşıyan davranışlarının meşrulaştırılması bireylerin psikolojik iyi oluşunu ve yaşam doyumunu etkileyebilmektedir. Bu çalışma, suçu meşrulaştırma durumunun psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu üzerindeki etkisini, ayrıca nomofobi ve sosyal medya kullanım durumunun bu etkideki düzenleyici rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın örneklem grubu, 18-55 yaş aralığındaki 274 sosyal medya kullanıcısından oluşmaktadır. Veri toplama araçları içerisinde katılımcılara deneysel desen çerçevesinde hazırlanmış manipülasyon metni sunulmuş ve ardından katılımcılar tarafından Demografik Bilgi Formu, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği, Nomofobi Ölçeği ve sosyal medya kullanım durumuna ilişkin sorular çevrimiçi olarak doldurulmuştur. Bu araştırmada elde edilen veriler Jamovi 2.6.26 sürümlü analiz programı aracılığıyla incelenmiştir. Çalışma bulgularına göre, psikolojik iyi oluş, yaşam doyumu ve nomofobi değişkenleri suçu meşrulaştırma durumuna bağlı olarak farklılaşmaktadır. Ayrıca, suçu meşrulaştırma ve sosyal medya kullanım durumunun psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu üzerindeki ortak etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamında elde edilen bulguların, yeni araştırılan bir kavram olan sosyal medya fenomenlerinin işledikleri suçlar bağlamında literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nomofobi , Psiklojik iyi oluş , Sosyal medya kullanımı , Suçu meşrulaştırma , Yaşam doyumu

Etik Beyan

Araştırma verileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Kurulu'ndan 30.12.2024 tarihi ve 2024/12-26-29 sayılı toplantısında onay alındıktan sonra internet üzerinden çevrim içi anket formu aracılığıyla toplanmıştır.

Kaynakça

• Abidin, C. (2016). Visibility labour: Engaging with influencers’ fashion brandsand #OOTD advertorial campaigns on Instagram. Media International Australia, 161(1), 86-100. http://doi.org/10.1177/1329878X16665177
• Bandura, A. (1990). Selective activation and disengagement of moral control. Journal of Social Issues, 46(1), 27-46. http://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1990.tb00270.x
• Chae, J. (2018). Explaining females’ envy toward social media influencers. Media Psychology, 21(2), 246-262. http://doi.org/10.1080/15213269.2017.1328312
• Charoensukmongkol, P. (2018). The impact of social media on social comparison and envy in young adults: The moderating role of depression. The Journal of Social Psychology,158(4), 430-438. http://doi.org/10.1080/00224545.2018.1442206
• Dağlı, G., & Baysal, N. (2016). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(3), 433–469. http://doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0101
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. http://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
• Deniz, M. E., Erus, S. M., & Büyükcebeci, A. (2017). Öz-duyarlık ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: Öz-yeterliğin aracı rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1079- 1092. http://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/27692/291664
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71–75. http://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13(1), 81-84. http://doi.org/10.1111/1467-9280.00415
• Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D., Oishi, S., & Biswas-Diener, R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research, 97(2), 143–156. http://doi.org/10.1007/s11205-009-9493-y
• Elhai, J. D., Levine, J. C., Dvorak, R. D., & Hall, B. J. (2017). Problematic smartphone use: A conceptual overview and systematic review of relations with anxiety and depression psychopathology. Journal of Affective Disorders, 207(1), 251–259. http://doi.org/10.1016/j.jad.2016.08.030
• Gezgin, D. M. (2018). Ergenlerin nomofobi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Educational Technology Theory and Practice, 8(1), 1–15. http://doi.org/10.17936/etap.346676
• Gökçearslan, Ş., Uluyol, Ç., Şahin, S., & Durak, H. Y. (2018). Öğretmen adaylarının sosyal medya bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 1-17. http://doi.org/10.19126/suje.364236
• Hou, Y., Xiong, D., Jiang, T., Song, L., & Wang, Q. (2022). Social media addiction: Its impact, mediation, and intervention. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 16(1), 1-17. http://doi.org/10.5817/CP2022-1-2
• Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59–68. http://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
• Keyes, C. L. M. (2007). Promoting and protecting mental health as flourishing. American Psychologist, 62(2), 95-108. http://doi.org/10.1037/0003-066X.62.2.95
• King, A. L. S., Valença, A. M., Silva, A. C. O., Baczynski, T., Carvalho, M. R., & Nardi, A. E. (2013). Nomophobia: Dependency on virtual environments or socialphobia? Computers in Human Behavior, 29(1), 140–144. http://doi.org/10.1016/j.chb.2012.07.025
• Kross, E., Verduyn, P., Demiralp, E., Park, J., Lee, D. S., Lin, N., & Ybarra, O. (2013). Facebook use predicts declines in subjective well-being in young adults. PLOS ONE, 8(8), 1-6. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0069841
• Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2017). Social networking sites and addiction: Ten lessons learned. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 1-17. http://doi.org/10.3390/ijerph14030311
• MacKinnon, D. P., Fairchild, A. J., & Fritz, M. S. (2007). Mediation analysis. Annual Review of Psychology, 58, 593-614. http://doi.org/10.1146/annurev.psych.58.110405.085542
• Marwick, A. E., & Boyd, D. (2011). To see and be seen: Celebrity practice on Twitter. Convergence, 17(2), 139-158. http://doi.org/10.1177/1354856510394539
• Marwick, A. E. (2015). Instafame: Luxury selfies in the attention economy. Public Culture,27(1), 139-158. http://doi.org/10.1215/08992363-2798379
• Pavot, W., & Diener, E. (2008). The satisfaction with life scale and the emerging construct of life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 3(2), 137–152. http://doi.org/10.1080/17439760701756946
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069- 1081. http://doi.org/10.1037/0022-3514.57.6.1069
• Ryff, C. D., & Singer, B. (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Journal of Happiness Studies, 9(1), 13–39. http://doi.org/10.1007/s10902-006-9019-0
• Satici, S. A. (2019). Facebook addiction and subjective well-being: A study on the mediating effect of shyness and loneliness. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(1), 41-55. http://doi.org/10.1007/s11469-017-9862-8
• Sheldon, K. M., & Elliot, A. J. (1999). Goal striving, need satisfaction, and longitudinal well being: The self-concordance model. Journal of Personality and Social Psychology,76(3), 482-497. http://doi.org/10.1037/0022-3514.76.3.482
• Sönmez Benli, A., & Yıldırım, İ. (2017). İnternet bağımlılığı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 50(2), 113–132. http://doi.org/10.1501/Egifak_0000001399
• Tandoc, E. C., Ferrucci, P., & Duffy, M. (2015). Facebook use, envy, and depression among college students: Is Facebooking depressing? Computers in Human Behavior, 43, 139- 146. http://doi.org/10.1016/j.chb.2014.10.053
• Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2018). Associations between screen time and lower psychological well-being among children and adolescents: Evidence from a population-based study. Preventive Medicine Reports, 12, 271–283. http://doi.org/10.1016/j.pmedr.2018.10.003
• Twenge, J. M. (2019). More time on technology, less happiness? Associations between digital-media use and psychological well-being. Current Directions in Psychological Science, 28(4), 372-379. http://doi.org/10.1177/0963721419838244
• Verduyn, P., Ybarra, O., Résibois, M., Jonides, J., & Kross, E. (2017). Do social network sites enhance or undermine subjective well-being? A critical review. Social Issues and Policy Review, 11(1), 274-302. http://doi.org/10.1111/sipr.12033
• Yildirim, C., & Correia, A. P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development and validation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137. http://doi.org/10.1016/j.chb.2015.02.059
• Yıldırım, S., & Kişioğlu, R. (2018). Nomofobi düzeyinin akıllı telefon kullanım alışkanlıklarıyla ilişkisi: Bir üniversite örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1399–1408. https://doi.org/10.24106/kefdergi.429419