FROM INDIVIDUAL SENSITIVITY TO COLLECTIVE DISCIPLINE: HALAS ROME OF MEHMET RAUF AND TURKISH NATIONALIST NIHAT

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 16, 312 - 331, 15.10.2020

Canan Olpak Koç

https://doi.org/10.20304/humanitas.715038

Cited By: 1

Öz

Mehmet Rauf (1875-1931) is a writer in Turkish literature whose name is best known for his novel, Eylül. However, he is considered one of the most important representatives of the prose of Servet-i Fünun period after Halit Ziya. The author generally wrote works that included types of love, frustrations, and male-female problems. In his first works, he does not worry about the disrupted aspects of society. However, the writer's literary understanding changes with his latest novels, Halas and Define. The author has designed his work to strengthen national awareness and resistance within the framework of another character by focusing on the love of homeland as a theme in Halas. For this reason, it is among the novels describing the national struggle in Turkish literature. In this study, a brief information about the author’s writing has been made and “Halas” has been examined in the context of Turkism from the idea movements.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Rauf and his novel, Turkism, national struggle, Halas, Turkist Nihat

BİREYSEL DUYARLILIKTAN KOLEKTİF DİSİPLİNE: MEHMET RAUF’UN HALAS ROMANI VE TÜRK MİLLİYETÇİSİ NİHAT

Öz

Mehmet Rauf (1875-1931), Türk edebiyatında adı daha çok Eylül romanıyla tanınmış bir yazardır. Oysa Servet-i Fünun dönemi nesrinin Halit Ziya Uşaklıgil’den sonra en önemli temsilcilerinden kabul edilir. Yazar genel olarak aşk çeşitlerine, hayal kırıklıklarına, kadın-erkek sorunlarına yer veren eserler yazmıştır. İlk eserlerinde toplumun aksayan yanlarını dert edinmez. Ancak yazarın edebi anlayışı son romanlarından Halas ve Define’yle değişir. Bu iki romana kadar bireysel konularda ısrarla duran yazar özellikle Halas’da eksenini farklılaştırır. Bu eserlerle beraber epik konulara, arayışlara yer verir. Yazarın “Halas” yani Kurtuluş adlı romanı, Türk Kurtuluş Savaşı’nı anlatır. Yazar, tema olarak vatan sevgisini merkeze alarak, baş karakter çerçevesinde milli bilinci ve direnişi güçlendirmek üzere eserini kurgulanmıştır. Bu nedenle Türk edebiyatında milli mücadeleyi anlatan romanlar arasındadır. Bu çalışmada Mehmet Rauf’un romancılığı hakkında kısa bir bilgilendirme yapılmış ve “Halas” romanı fikir hareketlerinden Türkçülük bağlamında başkarakter üzerinden incelenmiştir. Halas da bir karakter etrafında ele alınan Türkçülüğün, anlatıcının perspektifinden yansıtılan bakış açısıyla roman açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Rauf ve Romancılığı, Türkçülük, millî mücadele, Halas, Türkçü Nihat

Kaynakça

• Akçam, T. (2009). Türk ulusal kimliği üzerine bazı tezler. T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiyeʼde siyasî düşünce; Milliyetçilik IV içinde (s. 53-62). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aktaş, Ş. (1991). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çetişli, İ., Çetin, N. ve Doğan, A. (2007). II. Meşrutiyet dönemi Türk edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Ertaylan, İ. H. (2011). Türk edebiyatı tarihi I-IV. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Forster, E. M. (1982). Roman sanatı. (Ü. Aytür, Çev.). İstanbul: Adam Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1927)
• Göçek, F. M. (2009). Osmanlı devletinde Türk milliyetçiliğinin oluşumu: Sosyolojik bir yaklaşım. T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de siyasî düşünce; Milliyetçilik IV içinde (s. 63-76). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güngör, E. (1987). Dünden bugünden tarih-kültür-milliyetçilik. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Gökalp, Z. (1996). Türkçülüğün esasları. İstanbul: MEB Yayınları.
• Hacıeminoğlu, N. (1976). Milliyetçilik ülkücülük aydınlar. Ankara: Töre-Devlet Yayınevi.
• Halas (1998). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Ankara. https://sozluk.gov.tr/
• İnci Elçi, H. (2003). Roman ve mekân. İstanbul: Arma Yayınları.
• Kaplan, M. (1978). Nesillerin ruhu. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (1999). Türk edebiyatı üzerinde araştırmalar 1. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kerman, Z. (1981). Mehmed Rauf’un halas romanı. Doğumunun 100. yılında Atatürk’e armağan içinde (s. 407-418). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Özbalcı, M. (1997). Mehmet Rauf’un romanlarında şahıslar kadrosu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Rauf, M. (1998). Halas. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Tarım, R. (2000). Mehmed Rauf hayatı ve hikâyeleri üzerine bir araştırma. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tekin, M. (2001). Roman sanatı I. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Törenek, M. (1999). Roman ve hikâyeleriyle Mehmet, Rauf. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Ülken, H. Z. (2007). Türk tefekkürü tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yıldırım, M. C. (2012). Milliyetçiliğin romantik dönemi üzerine saptamalar. Bilgi, (25), 100-115.
• Yılmaz, A. (2016). Milli edebiyat dönemi Türk romanında Türkçü/turancı kadın kimliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research 9(47), 216-235.