Toplumcu Gerçekçi Edebiyat Odağında Gazap Üzümleri’nde Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Kadın Gerçekliği

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 18, 253 - 272, 15.10.2021

Aziz Şeker Emre Özcan

https://doi.org/10.20304/humanitas.842903

Cited By: 1

Öz

Toplumsal cinsiyet gerçekliği, edebiyat sosyolojisinin yoğunluk alanlarından biridir. Özellikle 19. yüzyıl sonlarında yükselen toplumcu gerçekçi edebiyatın, kadınların toplumsal yapı içinde maruz kaldıkları baskıcı mekanizmalara ve bu mekanizmalar karşısındaki mücadelelerine odaklanması mihenk taşıdır. Toplumcu gerçekçi eserlerde kadınların konumu, kapitalist üretim ilişkilerinin dayandığı sınıfsal eşitsizlikler dahilindedir. Bu tablo, 21. yüzyılda feminist edebiyat yazımının kendi bağımsız literatürünü oluşturma sürecine kadar devam etmektedir. Steinbeck’in Gazap Üzümleri romanı, bulunduğu çağın toplumcu gerçekçi edebiyat eserleri arasında geniş bir yankı uyandırmıştır. Roman, feodal üretim tarzının çözülmesiyle birlikte Oklahoma’da tarımsal üretimle geçinen bir ailenin iş arayışı için başladığı göç yolculuğunu konu edinmektedir. Yolculuğun dikkat çeken noktalarından biri Anne Joad karakteriyle eser boyunca öne çıkan toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin anlamlandırmalardır. Bu anlamlandırmalar Anne Joad merkezinde ortaya konulurken, eserdeki diğer kadın karakterlerin toplumsal cinsiyet rolleri etrafında kazandığı kimliklerse talidir. Bu çalışma, Gazap Üzümleri romanını toplumsal cinsiyet rollerinin inşası üzerinden değerlendirmeye çalışarak, eserdeki kadın gerçekliğini Anne Joad karakteri üzerinden tartışmaya açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

edebiyat sosyolojisi, toplumcu gerçekçi edebiyat, toplumsal cinisyet rolleri, Gazap Üzümleri

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

Editör kuruluna teşekkürler...

Gender Roles and Female Reality in The Grapes Of Wrath in the Focus of Social Realistic Literature

Öz

Socialist realist literary works focus on the oppressive and discriminatory mechanisms that females are exposed to in the social structure and their struggle against these mechanisms. The Grapes of Wrath novel by John Steinbeck, has a valuable place among the social realist literary works of the era. The novel is about the migration journey of a family that makes a living in Oklahoma and lives off agricultural production to search the new jobs with the dissolution of the feudal production. One of the striking points of the journey is the interpretation of the gender roles that stand out throughout the work with the character of Mother Joad. This study evaluates the novel The Grapes of Wrath through the construction of gender roles and discusses the female reality in the work through the character of Mother Joad.

Anahtar Kelimeler

literary sociology, socialist realist literature, gender roles, The Grapes of Wrath

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Acar, S. G. (2013). Beden emek tarih. Diyalektik bir feminizm için. (3. baskı). İstanbul: Kanat Yayınevi.
• Açıkgöz, N. (2002). Edebiyat ve sosyoloji. Ç. Özdemir (Ed.). Sorgulanan sosyoloji içinde (s. 157-162). Ankara: Eylül Yayınları.
• Alver, K. (2018a). Edebiyat, sosyolojiye ne anlatır? M. A. Akyurt (Ed.). Edebiyat ve sosyoloji içinde (s. 13-35) İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Alver, K. (2018b). Edebiyat sosyolojisi ve hayat? K. Alver (Ed.). Edebiyat sosyolojisi içinde (s. 273-286). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Aytemiz, U. B. (2016). Edebiyat ve toplumsal cinsiyet. F. Saygılıgil (Ed.). Toplumsal cinsiyet çalışmaları içinde (s. 51-66). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bauman Z. ve Mazzeo, R. (2019). Edebiyata övgü. (A. E. Pilgir Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2016).
• Bauman, Z. (2015). Sosyolojik düşünmek. (A. Yılmaz, Çev.). (11. baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1996).
• Castells, M. (2014). Kent, sınıf, iktidar. (A. Türkün, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1978).
• Connell, W.R. (2016). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Çev.). (2. baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1987).
• Çiftcibaşı, A. (2012). Anglo-American and anatolian attitudes towards nature in the twentieth century: ecocritical analyses of the grapes of wrath by John Steinbeck, coming up for air by George Orwell, the pomegranate on the knoll by yaşar kemal and the tortoises by Fakir Baykurt (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Ergun, D. (1993). 100 soruda sosyoloji el kitabı. (6. baskı). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Gorki, M. (2007). Edebiyat yaşamım. (Ş. Yeğin, Çev.). İstanbul: Payel Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1946).
• Gudmarsdottir, S. (2010). Rapes of earth and grapes of wrath: Steinbeck, ecofeminism and the metaphor of rape. Feminist Theology, 18(2), 206-222.
• Hanks, M.W. (2020). Tarihte toplumsal cinsiyet. (M. Ç. Şenerdi, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2011).
• İnam, A. (2006). Ebediyatını yitirmiş edebiyat: Edebiyatın edebi yatık mı? Doğru Batı Düşünce Dergisi Edebiyat Üstüne Özel Sayısı, 6(22), 21-36.
• İzmen, Ü. (2020). Gazap üzümleri: bir büyük dönüşüm hikâyesi. https://t24.com.tr/k24/yazi/gazap-uzumleri-bir-buyuk-donusumun-hikayesi, 2803.
• Jdanov, A. (1996). Edebiyat, müzik ve felsefe üzerine. (F. Berktay, Çev.). İstanbul: Kaynak Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1950).
• Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar. Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. (A. Bora, F. Sayılan vd. Çev.). (5. baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lukacs, G. (1987). Avrupa gerçekçiliği. (M. H. Doğan, Çev.). İstanbul: Payel Yayıncılık (Orijinal çalışma basım tarihi 1948).
• Lukacs, G. (2013). Çağdaş gerçekçiliğin anlamı. (C. Çapan, Çev.). İstanbul: Sözcükler Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1956).
• Lunaçarski, A. (1998). Sosyalizm ve edebiyat. (A. Bezirci, Çev.). İstanbul: Evrensel Kitap. (Orijinal çalışma basım tarihi 1925).
• Marx, K. ve Engels, F. (1992). Alman ideolojisi. (S. Belli, Çev.). (3. baskı). Ankara: Sol Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1932).
• Mills, W. (1991). Sosyolojik muhayyile. (İ. Sezal, Çev.). Sosyoloji yazıları içinde (s. 46-55). İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Moran, B. (1999). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oskay, T. (2011). A photographic exposition of American society and the anti-capitalistic resurrection in John Steinbeck’s the grapes of wrath (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Öztürk, O. (2016). Özerk benlik, kul benlik. (3.baskı). İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Pospelov, G. (1995). Edebiyat bilimi 1-2. (Y. Onay, Çev.). İstanbul: Evrensel Kitap. (Orijinal çalışma basım tarihi 1978).
• Roberts, B. (1991). Gelişmiş kapitalist ülkelerde şehirleşme: İngiltere ve Amerika örneği. (İ. Sezal, Çev.). Sosyoloji yazıları içinde (s.103-121). İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Saraçgil, A. (2005). Bukalemun erkek. (S. Aktaş, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2009). Önsöz. N. Soykan (Ed.). Edebiyat sosyolojisi kuram ve uygulama içinde (s.7-11). İstanbul: Dönence Yayınevi.
• Steinbeck, J. (2019). Gazap Üzümleri. (B. Düşbudak, Çev.). (14. baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1939).
• Şeker, A. (2020). Edebiyat ve toplumsal cinsiyet. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
• Şeker, A. ve Özcan, E. (2021). Ekonomi-politik yönleriyle karşılaştırmalı roman analizi: Gazap Üzümleri, Demirciler Çarşısı Cinayeti ve Yusufçuk Yusuf. Söylem Filoloji Dergisi, 6(1), 79-91.
• Şencan, A. ve Bölükmeşe, E. (2020). John Steinbeck’in gazap üzümleri ile Orhan Kemal’in bereketli topraklar üzerinde eserinde göç ve insan olgusu. Dil ve Edebiyat Yazıları içinde (s. 507-48). İstanbul: Hiperyayın.
• Timurturkan, M. (2016). Cinsiyet eşitsizliği sorunu. N. Adak (Ed.). Sosyal problemler sosyolojisi (2. baskı) içinde (s. 135-161). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Tovino, S. (2016). The Grapes of Wrath: On the health of immigration detainees. B.C.L Review, 57, 167-227.
• Tunalı, İ. (1993). Marksist estetik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Wellek, R. ve Varren, A. (1993). Edebiyat teorisi. (Ö. F. Huyugüzel, Çev.). İzmir: Akademi Kitabevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1948).
• Wolff, J. (2000). Sanatın toplumsal üretimi. (A. Demir, Çev.). İstanbul: Özne Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1981).
• Wu, L. (2016). The construction of female subject identity in the grapes of wrath. Studies in Literature and Language, 12(3), 12-16.
• Yıldız, A. H. (2020). Gazap Üzümleri’nin gerçekçi dilindeki sembol. http://sanatkritik.com/yazilar/gazap-uzumlerinin-gercekci-dilindeki-sembol.
• Yılmazok, L. (2014). A cinematic narration of the great depression: Recalling John Ford’s the grapes of wrath. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(1), 16-24.