Jeanette Winterson’un Tek Meyve Portakal Değildir adlı Romanına Althusserci Bir Yaklaşım

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 19, 190 - 213, 15.03.2022

Yıldırım Özsevgeç

https://doi.org/10.20304/humanitas.970336

Öz

Jeanette Winterson’un Tek Meyve Portakal Değildir (1985) adlı romanı, koyu Hristiyan bir anne tarafından evlatlık edinilen Jeanette isimli genç bir kızın hikâyesini okura sunar. Romanın ilk başlarından itibaren annesinin İncil’i istediği gibi yorumladığı ve çevresindeki insanları da dinin katı kurallarıyla şekillendirmeye çalıştığı aşikârdır. Yetim bir çocuk olan Jeanette’ten beklenen ‘misyoner’ olmasıdır. Fakat o kaderini değiştirmeye karar vererek, dinin kendisini sömürmesine karşı savaş açar. Winterson da hikâyedeki din otoritesini ve toplumsal normları reddederek, Jeanette’e daha gerçekçi ve uyumlu başka olası dünyalar sunar. Winterson’un “evlat edinilmiş çocuklar kendi kendilerini icat ederler” ifadesinden yola çıkarak bu çalışmada Jeanette’in kendini yeniden inşa etme durumu ve yaşamış olduğu kimlik bunalımı Louis Althusser’in ‘devletin ideolojik aygıtları’ kavramı ışığında incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Kimlik, Cinsiyet, Jeanette Winterson, Din, DİA

An Althusserian Approach to Jeanette Winterson’s Oranges are not the only Fruit

Öz

Jeanette Winterson’s Oranges Are Not the Only Fruit (1985) narrates the story of a young girl named Jeanette, the narrator of the story, who is adopted and raised by a profoundly Christian woman. At the beginning of the novel, it is clear that Jeanette’s mother easily manipulates the Bible and tries to shape people’s lives under the strict rules of religion. As an orphan child, Jeanette is expected to be a missionary. However, she decides to change her fate and starts the battle against the oppression of religion. By rejecting the authority of religion and the societal norms in the story, Winterson offers other possible worlds that are more realistic and compatible with Jeanette. Based on Winterson's statement “adopted children invent themselves”, in this study, Jeanette's self-reconstruction and identity crisis will be examined in the light of Louis Althusser's concept of “ideological state apparatuses”.

Anahtar Kelimeler

Identity, DIA, gender, religion, Jeanette Winterson

Kaynakça

• Acar, S. G. (2004). Beden emek tarih; diyalektik bir feminizm için. İstanbul: Kanat Yayınları.
• Althusser, L. (2000). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. (Y. Alp ve M. Özışık, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1970).
• Althusser L. (1998). Gelecek uzun sürer. (2. baskı). (İ. Birkan, Çev.). İstanbul: Can Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1992).
• Belek, E. U. (2015). Farklı sosyal kategorilerden kadınların toplumsal cinsiyet algıları. Moment Dergi, 2(2). 184-212.
• Bourdieu, P. (2006). Pratik nedenler. (H. Tanrıöver, Çev.). İstanbul: Hil Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1994).
• Erkan, M. (2010). Jeanette Winterson: Vişnenin cinsiyeti ‘bir postmodern gerçeklik yitimi anlatısı’ Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 113-122.
• Erkan, M. (2016). Kadının geniş/dar/son zamanları: Ayşe Kulin’in anlatı dünyasına Foucaultcu bir yaklaşım. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(24), 384-394.
• Makinen, M. (2005). The novels of Jeanette Winterson. New York: Palgrave Macmillan.
• Marks, K. (1997). Hegel’in hukuk felsefesi’nin eleştirisine katkı giriş. (K. Somer, Çev.). Hegel’in hukuk felsefesi’nin eleştirisi (s. 191-209). Ankara: Sol Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1844).
• Marks, K. (2011). 1844 el yazmaları, ekonomi, politik ve felsefe. (K. Somer, Çev.). Ankara: Sol Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1844).
• Moran, B. (2005). Edebiyat kuramları ve eleştiri. (21. baskı). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Morrison, J. (2003). Comtemporary fiction. London: Routledge.
• Okyay, S. (2015). Tek meyve portakal değildir. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Onega, S. (2006). Jeanette Winterson. Manchester: Manchester University Press.
• Özsungur, B. (2010). Cinsel kimlik gelişimi ve cinsel kimlik bozukluğunda psikososyal değişkenler: gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(3), 163-174.
• Öztarhan, E. S. (2006). İyi kızlar kötü kızlar: günümüz Amerikan kadın romanında cinsel, etnik ve sınıf kimlikleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Pascual, M. C. (2000). A feminine subject in postmodernist chaos: Janette Winterson’s political manifesto in Oranges are not the only Fruit. Revista Alicantina de Estudios Ingleses, 13, 21-34.
• Saylıgil, F. (2016). Toplumsal cinsiyet tartışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Selden, R. ve Peter W. (2005). A reader’s guide to contemporary literary theory, (5. baskı). United Kingdom: Pearson.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, 35, 29-56.
• Winterson, J. (2015). Tek meyve portakal değildir. (S. Okyay, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1985).
• Yakut, Ö. (2011). Sexuality and gender in Jeanette Winterson’s two novels: oranges are not the only fruit and written on the body (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, S. (2018). Toplumsal cinsiyet rollerinin günlük hayattaki yansımaları: Çorum/Alaca örneği, İmgelem, 2(2), 59-79.
• Yalçınkaya, D. (2016). Louis Althusser’in devletin ideolojik aygıtları adlı eseri bağlamında, günümüzde sosyal medya ve iktidar ilişkilerinin sosyolojik analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Zaydun, Al-S. (2015). Deconstructing religion in Jeanette Winterson’s oranges are not the only fruit: a metacritical study. Advances in language and literary studies, 6/1, 238-244.
• Zimmerman, B. (1993). What has never been: an overview of lesbian feminist criticism. S. J. Wolfe ve J. Penelope (Ed.), Sexual practice, textual theory: lesbian cultural criticism içinde (s. 33-54). Oxford: Blackwell.