GAZETE SÖYLEMİNDE GEREKÇELENDİRME

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 3, 187 - 202, 01.06.2014

Duygu Öztin Passerat Gamze Beştaş

https://doi.org/10.20304/husbd.09647

Cited By: 1

Öz

Temel işlevi “okuyucuyu bilgilendirmek” ve “haber vermek” olan gazeteler kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden biridir. Diğer yandan, okuyucu ile ilk temasın sağlandığı birinci sayfalar, yalnızca okuyucunun dikkatini çekerek satışını arttırmayı amaçlamaz, aynı zamanda gazetenin savunduğu ya da yakın olduğu dünya görüşünü de yansıtırlar. Bu nedenle, gazeteler ister istemez ilk sayfalarını düzenlerken öznel davranmaktadırlar. Öznel davranmalarının en büyük nedeni ise, verdikleri haberlere okuyucularının inanmalarını istemeleridir. Bunu nasıl yapmaktadırlar? Diğer bir deyişle, gazeteler okuyucularını inandırmak için gerekçelendirmelerini (fr.argumentation) nasıl oluşturmaktadırlar? Bu soruya yanıt aramak için, T.C.Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, kamuoyunda oldukça fazla tartışma yaratan (fr.polémique), sezaryen ve kürtaj konusundaki açıklamalarına dayanan haberi ve bu haber sonrasında kadınların yaptıkları protesto gösterilerini gazetelerin ilk sayfalarında nasıl verdiklerini inceleyeceğiz. Bu nedenle, açıklamaların haber yapıldığı 27 Mayıs 2012 ve ardından protesto gösterilerinin haber yapıldığı 4 Haziran 2012 tarihinde sırasıyla, Sözcü, Cumhuriyet, Milliyet, Zaman ve Yeni Akit gazetelerinin ilk sayfalarını inceleyip hangi “gerekçe türlerini” (fr.types d’arguments) kullandıklarını çözümlemeye çalışacağız. “Karşımızdakini söylediklerimize inandırma” olarak kısaca tanımlayabileceğimiz gerekçelendirme kuramı bildiğimiz gibi Aristo’nun kuramlaştırdığı sözbilim (fr.rhétorique) ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle, günümüzde kullanılan gerekçe türleri Aristo’nun öne sürdüğü gerekçelerle aynıdır. Çalışmanın diğer bir amacı ise gerekçelendirme türlerinin seçiminde gazetelerin temsil ettikleri dünya görüşü ve ideolojileri ne ölçüde belirleyici olmaktadır?” sorusuna yanıt aramaktır. Çalışmamızda Charaudeau, Maingueneau, Perelman ve de Plantin’in çalışmalarından büyük ölçüde yararlanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gerekçelendirme Kuramı, Gerekçe Türleri, Gazete Söylemi, Söylem İncelemesi, Sözbilim, İnandırma Stratejileri

Kaynakça

• Amossy, R. (2006). L’argumentation Dans Le Discours. Paris: Armand Colin.
• Anscombre, J.C., Ducrot, O. (1997). L’argumentation dans la langue. Mardaga.
• Charaudeau, P. (2005). Les Médias et L‘information- Impossible transparence
• du discours. Bruxelles: Editions de Boeck.
• Chauraudeau, P., Maingueneau, D. (2002), Dictionnaire d’Analyse de Discours.
• Paris: Editions du Seuil.
• Burger, M. (2008), L’analyse linguistique des discours médiatiques. Canada: Editions Nota bene.
• Burger, M., Martel, G. (2005), Argumentation et communication dans les
• médias. Canada: Editions Nota bene.
• Doury, M., Moirand, S. (2004). L’argumentation aujourd’hui. Paris: Presses Sorbonne Nouvelle.
• Grize, J.B., (1997). Logique et Langage. Paris: Ed. Ophrys.
• Guilbert, T. (2007).Le Discours Idéologique ou La Force de l’évidence. Paris: L’Harmattan.
• İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, S. (2011). Dilbilim Sözlüğü. Istanbul: Boğaziçi
• Üniversitesi Yayınları.
• Maingueneau, D. (2009). Les Termes Clés de l’Analyse du Discours. Paris: Editions du Seuil.
• Marnette, S. (2004). L'effacement énonciatif dans la presse contemporaine, dans
• Langages, (156), p. 51-64
• Moirand, S. (2007). Les Discours de la Presse Quotidienne-Observer, Analyser,
• Comprendre. Paris: PUF.
• Mouriquand, J. (1997). L’Ecriture Journalistique. Paris: Que sais-je-. PUF.
• Perelman, C., Olbrechts-Tyteca, L. (2000). Traité de L’argumentation.
• Bruxelles: Editions de l’Université de Bruxelles.
• Plantin, C. (1996). L’argumentation. Paris: Editions de Seuil.
• Plantin, C. (2005). L’argumentation. Paris: Que Sais-je- PUF.
• Plantin, C. (2011). Les bonnes raisons des émotions. Bruxelles: Peter Lang.
• Plantin, C. (Henüz yayınlanmamış kitap). Dictionnaire d’Argumentation. Rinn, M., (2008). Emotions et Discours. Paris: Presses Universitaires de Rennes.
• http://www.haberler.com