DEVLET, MİLLET VE DEMOKRASİ KAVRAMLARI ÜZERİNE BİR METAFOR ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 24, 49 - 75, 15.10.2024

Mustafa Demirci

https://doi.org/10.20304/humanitas.1479494

Öz

Siyaset biliminin konuları arasında yer alan devlet, millet ve demokrasi kavramları literatürün en tartışmalı konuları arasında yer almaktadır. Literatürde her üç kavrama ilişkin farklı tanımlar ve yaklaşımlar bulunmaktadır. Dolayısıyla bu kavramların toplum tarafından nasıl algılandığı merak konusudur. Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin devlet, millet ve demokrasi kavramlarına ilişkin algılarını tespit etmektir. Çalışmanın yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desende tasarlanmıştır. Devlet, millet ve demokrasi için üretilen metaforlar ve bu metaforların nedenleri ile bu kavramlara yönelik algılar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda üniversite öğrencilerinin devlet ve millet algılarının daha çok baba, anne, birlik, beraberlik, koruyucu gibi metaforlarla açıklandığı görülmüştür. Ancak demokrasiye yönelik metaforların birbirinden farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda, güncel literatür tartışmalarında kavramlara ilişkin metaforlara bakarken halkın kavramlara bakışının da dikkate alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

devlet, millet, demokrasi, metafor, fenomenolojik desen

A METAPHOR STUDY ON THE CONCEPTS OF STATE, NATION AND DEMOCRACY

Öz

The concepts of state, nation and democracy, which are among the subjects of political science, are among the most controversial topics in the literature. There are different definitions and approaches to all three concepts in the literature. Therefore, it is curious how these concepts are perceived by the society. The aim of this study is to determine university students' perceptions of the concepts of state, nation and democracy. The method of the study was designed in a phenomenological pattern from qualitative research methods. The metaphors produced for state, nation and democracy and the reasons for these metaphors and perceptions towards these concepts were tried to be determined. As a result of the study, it was seen that university students' perceptions of the state and nation were mostly explained with metaphors such as father, mother, unity, togetherness, and protector. However, it was concluded that the metaphors for democracy were different from each other. As a result of the study, it is suggested that the public's view of concepts should also be taken into consideration when looking at metaphors related to concepts in current literature discussions.

Anahtar Kelimeler

State, Nation, Democracy, Metaphor, Phenomenological pattern

Kaynakça

• References Abizadeh, A. (2001). Ethnicity, race, and a possible humanity. World Order, 33(1), 23-34.
• Ağaoğulları, M. A. (2015). Batı’da siyasal düşünceler: Sokrates’ten Jakobenlere. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aktan, C. C. (2005). Yeni bir siyasal sistem arayışı: Demokrasi, poliarşi ve demarşi. Konya: Cizgi.
• Aktan, Ç. C. (2005). Siyasal yönetim biçimleri ve demokrasi. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Althusser, L. (2002). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları (Y. Alp ve M. Özışık, Çev.). İletişim Yayınları.
• Arblaster, A. (1999). Demokrasi (N. Yılmaz, Çev.). Ankara: Doruk.
• Aristoteles (2014). Politika (M. Tunçay Çev.). Remzi Kitapevi.
• Arnhart, L. (2016). Political questions: Political philosophy from Plato to Pinker. Waveland Press.
• Arsal, S. M. (2018). Milliyet duygusunun sosyolojik esasları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aşar, H. (2017). “Spinoza felsefesinde özgürlük.” KARE, (4), 17-35.
• Barry, N. P. (2018). Modern siyaset teorisi. Ankara: Liberte.
• Beetham, D. (2006). Democracy: A beginner’s guide. Oxford: Oneworld Publications.
• Beetham, D. (2006). Demokrasi ve insan hakları (B. Canatan, Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Bolaffi, G. vd. (2003). Dictionary of race, ethnicity and culture, London: Sage Publicatiıns.
• Brass, P. R. (1991). Ethnicity and nationalism. London: Sage Publications.
• Breuilly, J. (1993). Nationalism and the state. Manchester: Manchester University Press.
• Bulut, N. (2003). “Küreselleşme: Sosyal devletin sonu mu?” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2), 173-197. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000533
• Burns, E. M. (1984). Çağdaş siyasal düşünceler: 1850-1950 (A. Şenel, Çev.). Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık.
• Cevizci, A. (2001). On yedinci yüzyıl felsefesi tarihi. Bursa: Asa Yayınları.
• Cicero, M. T. (1823). De Republica. Bostoniae: Everett.
• Creswell, J.W. (2012). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri (H. Özcan, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dahl, R. A. (1998). On democracy. Yale University Press.
• Dahl, R. A. (2001). Demokrasi üstüne (B. Kadıoğlu, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Dahl, R. A. (2008). Polyarchy: Participation and opposition. Yale University Press.
• Davutoğlu, A. (1994). “Devlet.” İçinde: TDV İslâm Ansiklopedisi Cilt: 9, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları ss.234-240. https://islamansiklopedisi.org.tr/devlet (27.12.2023).
• Dieckhoff, A. & Jaffrelot, C. (Ed.). (2010). Milliyetçiliği yeniden düşünmek: kuramlar ve uygulamalar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dworkin, G. (2012). “Paternalismo: Algumas novas reflexões.” Revista Justiça e Sistema Criminal, 4(7), 71-80.
• Erden, Ö. O. (2023). Türkiye’de siyasal kültür: Temel bir demokrasi meselesi. Memleket Siyaset Yönetim, 18(39), 166-193.
• Geertz, Clifford (2010). Kültürlerin yorumlanması (H. Gür, Çev.). Ankara: Dost.
• Giddens, A. & Sutton, P. W. (2017). Sosyoloji (M. Şenol, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Gökalp, Z. (1997). “Millet nedir?” İstanbul University Journal of Sociology, 1(3), 146-154.
• Gözler, K. (2017). “‘Devlet’ kelimesi üzerine bir deneme.” Türkiye Günlüğü, 129, 5-9.
• Gözler, K. (2018). Anayasa hukukuna giriş (27.bs.). Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Gözler, K. (2020). Devletin temel teorisi. Bursa: Ekin Basım Yayın.
• Greenfeld, L. (2017). Milliyetçilik, moderniteye giden 5 yol: İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya ve Amerika örnekleri. İstanbul: Alfa.
• Habermas, J. (1996). Between facts and norms: Contributions to a discourse theory of law and democracy (W. Rehg Trans.). Cambridge/Massachusetts: The MIT Press.
• Habermas, J. (2002). Öteki olmak, ötekiyle yaşamak: Siyaset kuramı yazıları (İ. Ak, Çev.). İstanbul: YKY Yayınları.
• Habermas, J. (2012). "Öteki" olmak," öteki" yle yaşamak: siyaset kuramı yazıları (İ. Aka. Yapı, Çev.). Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi AŞ.
• Hayek, F. A. von. (1973). Law, legislation and liberty vol. ı: rules and order. London: Routledge Classics.
• Hegel, A. (2015). Siyasetin temel kavramları (H. Özler, Çev.). Adres Yayınları/Liberte.
• Hegel, G. W. F. (2003). Tarihte akıl (Ö. Sözer, Çev.). Ara Yayınları.
• Held, D. (1987). Modelos de democracia (A. S. Martins, Tradução). Belo Horizonte: Editora Paideia.
• Hershey, P. T. (1984). Paternalism: from definition to disregard (ethics). Wayne State University.
• Heywood, A. (2007). Siyasi ideolojiler (A. K. Bayram, Ö. Tüfekçi, H. İnaç, Ş. Akın & B. Kalkan, Çev.). Adres Yayınları.
• Heywood, A. (2015). Siyasetin temel kavramları (H. Özler Çev.). Adres Yayınları/Liberte, Ankara.
• Heywood, A. (2016). Siyaset (H. Y. Başdemir, Çev.). (17.bs.). Liberte Yayınları.
• Hobbes, T. (1985). Leviathan. Penguin Classics.
• Hobbes, T. (2016). Leviathan (S. Lim, Çev.). (Baskı: 14). Yapı Kredi Yayınları.
• Hobsbawn, E. J. (2010). 1780’den günümüze milletler ve milliyetçilik: program, mit, gerçeklik (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Hobsbawn, Eric ve Ranger, Terence (2013). Geleceğin icadı (M. M. Şahin, Çev.). Agorakitaplığı/Mesele Kitapçısı, İstanbul.
• Horwitz, S. (2011). Smith’ten Menger’e ve Hayek’e: Kendiliğinden doğan düzen geleneğinde liberalizm (A. YAYLA, Çev.). Liberal Düşünce Dergisi, (64), 91-106.
• İbn Haldun (1968). Mukaddime, C; I-lI-III (Z. K. Ugan, çev.). Bası: 2. M.E.B. Yayınları.
• İbni Haldun (2016). Mukaddime (S. Uludağ, Haz.). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Jellinek, G. (1914). Allgemeine staatslehre. Berlin: Verlag von 0. Häring.
• Jessop, B. (2012). “The state.” In The Elgar Companion to Marxist Economics (pp. 333-340). Edward Elgar Publishing.
• Jessop, B. (2021). Devlet: dün, bugün, gelecek (A. Güney, Çev.). Ankara: Nika Yayınevi.
• Kanadıkırık, H. (2020). “‘Devlet baba’”nın temelleri: Klasik Çağında Osmanlı İmparatorluğu’nun Siyasal Kültürü.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 45-64.
• Kanatlı, M. (2014). Chantal Mouffe’un radikal demokrasi projesi üzerine bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 1(2), 115-136.
• Kapani, M. (2018). Politika bilimine giriş. Ankara: BB101 Yayınları.
• Kerestecioğlu, İ. Ö. (2018). “Milliyetçilik: Uyuyan Güzeli Uyandıran Prens’ten Frankeştayn’ın Canavarına.” Hekimoğlu, H. Birsen (Ed.), 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, (10.bs.). (ss. 307-350). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kılıç, Z. A. (2017). Çokkültürlülük ve millet sistemi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 44-55.
• Kocabıyık, O. O. (2016). Olgubilim ve gömülü kuram: Bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
• Korkmaz, T. (2016). Tipolojik ve kuramsal bağlamda milliyetçilik ve anadoluculuk. Ankara: Binyıl Yayınevi.
• Köksal, O. (2011). Bir kültürel liderlik paradoksu: Paternalizm, MKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 101-122.
• Kutsal Kitap (2002). Kutsal kitap eski ve yeni antlaşma (tevrat, zebur, incil). İstanbul: Kitabı Mukaddes/Yeni Yaşam Yayınları.
• Küçük A, (2015). Egemenlik (hakimiyet), halk egemenliği ve milli egemenlik tartışmaları ve egemenlik anlayışında esaslı dönüşüm. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 0(6) 311-361.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil (G. Y. Demir, Çev.). Paradigma Yayınları.
• Leca, J. (1998). Uluslar ve milliyetçilikler (S. İdemen, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
• Lijphart, A. (2014). Demokrasi modelleri (G. Ayas & U. U. Bulsun, Çev.). İstanbul: İthaki.
• Locke, J. (2012). Yönetim üzerine ikinci inceleme: sivil yönetimin gerçek kökeni boyutu ve amacı üzerine bir deneme (F. Bakırcı, Çev.). Ankara: Ebabil.
• Locke, J. (2017). Second treatise of government (J. Bennett Ed.). 11. Jonathan Bennett.
• Machiavelli, N. (2008). The Prince ( J. B. Atkinson, Trans.). Indianapolis/ Cambridge: Hackett Publishing Company.
• MacIver, R. M. (2013). The modern state. Read Books Ltd.
• Marx, K. & F. Engels (2015). The communist manifesto (S. Moore, Trans.). Penguin Random House UK.
• Marx, K. & F. Engels (2020). Komünist manifeste (C. Üster & N. Deriş, Trans.). İstanbul: Can Klasik.
• McLuhan, M. (1962). The Gutenberg galaxy: The making of typographic man. Toronto: University of Toronto Press.
• Mouffe, C. (2000). The democratic paradox. London/New York: Verso.
• Mouffe, C. (2011). On the political. Routledge: Taylor & Francis e-Library.
• Nairn, T. (2015). Milliyetçiliğin yüzleri: Janus’a Yeni Bir Bakış (S. Kırdar ve M. Ratip Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nal, S. & Çirkin, F. (2021). Halk egemenliği ve milli egemenlik teorileri bağlamında anayasacılık. İstanbul Hukuk Mecmuası, 79(2), 599-635.
• Pagels, E. H. (1994). Adam, eva und die schlange: die geschichte der sünde (K. Neff, Trans.). Rowohlt Taschenbuch Verlag.
• Pareto, V. (1984). The transformation of democracy (R. Girola, Trans.). New Brunswick, U.S.A.: Transaction Books.
• Pateman, C. (1988). The sexual contract. Cambridge: Polity Press.
• Perry, C. & Cooper, M. (2001). “Metaphors are good mirrors: reflecting on change for teacher educators.” Reflective Practice, 2(1), 41-52.
• Platon (2010). Devlet (C. Ersöz, Çev.), İstanbul: Şüle Yayınları.
• Renan, E. (2016). Ulus nedir? (G. Yavaş, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Rousseau, J. J. (1968). The social contract. London: Penguin Books.
• Rousseau, J. J. (2015). Toplum sözleşmesi (V. Günyol, Çev.). (14.bs). Türkiye İşbankası Kültür Yayınları.
• Safi, İ. (2018). Adalet ve siyaset ilişkisi üzerine. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (12), 63-74.
• Sarıbay, A. Y. (2012). Demokrasinin sosyolojisi. İstanbul: Timaş.
• Sartori, G. (1987). The theory of democracy revisited. Chatham/New Jersey: Chatham House Publishers.
• Sartori, G. (2009). La democracıa en treınta leccıones edición a cargo de lorenza foschini (Traducción de Alejandro Pradera). Taurus.
• Schmidt, M. G. (2002). Demokrasi kuramlarına giriş (E. Köktaş, Çev.). Ankara: Vadi.
• Schulze, H. (2005). Avrupa’da ulus ve devlet (T. Binder, Çev.). İstanbul: Literatür.
• Schumpeter, J. (1994). Capitalism, socialism and democracy. London&New York: Routledge.
• Seton-Watson, H. (1977). Nations and state: An enquiry into the origins of nations and the politics of nationalism. London: Methuen.
• Sevinç, H. (2021). Antik Yunan’da siyasal yapı ve aristo ile platon özelinde siyasal düşünüş. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), 7(2) 209-223.
• Sieyes E. (1951). Tiers etat nedir? (S. Derbil, çev). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 8(1), 126-207.
• Sieyès, E. J. (2005). Üçüncü sınıf nedir? (İ. Birkan, Çev.). İmge Kitapevi.
• Smith, A. (2013). Nations and nationalism in a global era. John Wiley & Sons.
• Smith, A. D. (2013). Milliyetçilik; kuram, ideoloji, tarih (Ü. H. Yolsal, Çev.). Ankara: Atıf Yayınları.
• Smith, A. D. (2016). Milli kimlik (B. S. Şener, Çev.). İletişim.
• Spinoza, B. (2007). Theological political treatise. Edıted jonathan ısrael (M. Silverthorne & J. Israel, Trasn.). Cambrıdge Unıversıty Press.
• Tannenbaum, D. (2012). Inventors of ideas: introduction to western political philosophy. Cengage Learning.
• Tannenbaum, D. & Schultz, D. (2005). Siyasi düşünce tarihi filozoflar ve fikirleri (F. DEMİRCİ, Çev.). Adres Yayınları.
• Tayyar, A., & Çetin, B. (2013). Liberal iktisadi düşüncede devlet. Cumhuriyet Universitesi Journal of Economics & Administrative Sciences (JEAS), 14(1). 107-120.
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153- 182.
• Tilly, C. (1975). The formation of national states in western europe. Princeton University.
• Timur, T. (2011). Marksizm, insan ve toplum: Balibar, Seve, Althusser, Bourdieu (2.bs). Yordam Kitap.
• Titus, C. H. (1931). A nomenclature in political science. American Political Science Review, 25(1), 45-60.
• Turan, M. (2023). Cumhuriyet dönemi demokrasi hareketleri. Efe Akademi Yayınları.
• Uzun, T. (2003). Ulus, milliyetçilik ve kimlik üzerine bir değerlendirme. Doğu Batı, 6(23), 131-154.
• Vergin, N. (2016). Siyasetin sosyolojisi: kavramlar, tanımlar, yaklaşımlar. Doğan Kitap.
• Weber, M. (1994). Weber: political writings. Cambridge University Press.
• Weber, M. (2018). Ekonomi ve Toplum I (L. Boyacı, Çev.). Yarın Yayınları.
• Yavuz, B. (2009). Çoğulcu demokrasi anlayışı ve insan hakları. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 283-302.
• Yayla, A. (2015). Siyaset bilimi. İstanbul: Adres Yayınları.
• Yıldız, Z. (2013). Politika sözlüğü. İstanbul: Etkileşim Yayınları.
• Zabunoğlu, H. G. (2018). Günümüzde ulus-devlet. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 535-559.
• Zernatto, G. (1944). “Nation: the history of a word.” The Review of Politics: Cambridge University Press for the University of Notre Dame du lac on behalf of Review of Politics, 6(3), 351-366.