JAPONYA’DA YURTTAŞLIK KAVRAMI: “SHINMIN臣民 - SHIMIN 市民 – KOKUMIN国民 - KŌMIN 公民” KAVRAMLARININ ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 427 - 442, 16.10.2025

Yasemin Yazıcı

https://doi.org/10.20304/humanitas.1679057

Öz

Japonya’nın feodal yapıdan modern ulus-devlet yapısına geçtiği Meiji Dönemi, sadece ekonomi, bilim ve teknoloji açısından değil siyasi anlamda da büyük bir modernleşme programı ortaya koymuştur. Batılı liberal düşüncelerin incelenmesi ile birlikte anayasalcılık, hak ve özgürlükler, toplumsal yapı, kimlik inşası gibi değişimlerin dikkat çektiği bu dönemde ulusal birliğin sağlanması her zaman öncelikli hedef olmuştur. 1889 Anayasası ile birlikte Japon “tebaası” nın “yurttaş” a dönüşümü hukuki açıdan sağlanmıştır. Ancak ulusal birlik hedefi doğrultusunda imparatora ve devlete bağlılık ekseninde şekillenen bir Japon milliyetçi yurttaş profili ortaya konmuştur.
Bu çalışmada Meiji Dönemi’nde yurttaşlık kavramı shinmin (臣民), shimin (市民), kokumin (国民), kōmin (公民) kavramları üzerinden incelenmiştir. Çalışmamız temel sınıf tanımlarının değişimi, yurttaşlık anlayışının temelindeki ideoloji, Japon yurttaşını ve yurttaşlık bilincini tanımlayan temel kavram ve nitelikler gibi sorulara milliyetçilik kuramı doğrultusunda odaklanmaktadır. Sonuç olarak, devleti otorite olarak tanıyan, devlete ve imparatora sadakat bilincine sahip, vatanseverlik ve ulusal birlik temelinde inşa edilmiş bir yurttaşlık anlayışının var olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kokumin , Meiji dönemi , Shimin , Shinmin , Yurttaşlık

THE CONCEPT OF CITIZENSHIP IN JAPAN: ANALYSIS OF THE CONCEPTS “SHINMIN臣民 - SHIMIN 市民 – KOKUMIN国民 - KŌMIN 公民”

Öz

The Meiji period, during which Japan transitioned from a feudal structure to a modern nation-state, represented a comprehensive modernization program not only in terms of economy, science and technology but also in the political sphere. This era, marked by the examination of Western liberal ideas, witnessed significant transformations in constitutionalism, rights and freedoms, social structure and identity formation. Ensuring national unity remained a primary objective throughout this period. With the promulgation of the Constitution of 1889, the legal transformation of the Japanese “subject” to “citizen” was realized. However, in line with the goal of national unity, a nationalist model of Japanese citizenship emerged, characterized by loyalty to the Emperor and the state.
This study examines the concept of citizenship during the Meiji period through the notions of shinmin (臣民), shimin (市民), kokumin (国民) and komin (公民). It focuses, within the framework of nationalism theory, on questions such as the transformation of basic class definitions, the ideology underlying the conception of citizenship and the fundamental concepts and qualities that define Japanese citizenship and civic consciousness. The findings indicate the emergence of a citizenship model constructed on patriotism and national unity, characterized by an acknowledgment of the state as as legitimate authority and a deep sense of loyalty to both the state and the Emperor.

Anahtar Kelimeler

Citizenship , Kokumin , Meiji period , Shimin , Shinmin

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (2016). Sokrates' ten Jakobenlere Batı'da siyasal düşünceler. İletişim.
• Balibar, E. (2017). Propositions on citizenship. I. Štiks (Ed.), Citizenship rights içinde (s. 3-10). Routledge.
• Branstetter, J. G. (2017). Translational moments: Citizenship in Meiji Japan. Proquest.
• Constitute Project. (t.y.). Japan 1889 https://www.constituteproject.org/constitution/Japan_1889#:~:text=Art%2027,shall%20be%20provided%20by%20law
• Çağla, C. (2015). Yeni başlayanlar için siyaset bilimi. Bilge Kültür Sanat.
• Davies, I., Mizuyama, M., & Thompson, G. H. (2010). Citizenship education in Japan. Citizenship, Social and Economics Education, 9(3), 170-178. https://doi.org/10.2304/csee.2010.9.3.170
• Digital Archives. (t.y). Kokkaikaisetsu no chokuyu (Ulusal Meclisin kuruluşuna ilişkin imparatorluk fermanı). https://www.digital.archives.go.jp/das/image-l/F0000000000000070282
• Digital Archives. (t.y). Nihonkoku Kenpō 1946 (Japon Anayasası 1946). https://www.digital.archives.go.jp/gallery/0000000003
• Ebenstein, W. (1996). Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri (Çev. İ. Özel). Şule. (Orijinal çalışma 1951 yılında yayımlandı).
• Enomoto H. (2015), Kōgi Yoron to Bakumatsu-ishin no Seiji henkaku [Doktora Tezi Chuo Üniversitesi] https://cir.nii.ac.jp/crid/1910020910710210048
• Ertan, T. F. & Örs, O. (2018). Milliyetçiliğin müphemliği: Milliyetçilik nedir? Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi (62), 38-84.
• Esenbel, S. (2015). Japon modernleşmesi ve Osmanlı Japonya’nın Türk dünyası ve İslam politikaları. İletişim.
• Gaus, G. F. (2016). Siyaset kavramları ve siyaset kuramları (Çev. N. Akdere). Phoenix. (Orijinal çalışma 2000 yılında yayımlandı).
• Gungwu, W. (1973). Nationalism in Asia. E. Kamenka (Ed.), Nationalism: The nature and evolution of an idea içinde (s. 83-98). Australian National University.
• Güngör, M. (2017). Bir kimlik inşası olarak ulus-devlet yurttaşlığı ve yurttaşlık kavramının dönüşümü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 438-464. https://doi.org/10.17860/mersinefd.304070
• Hall, J. W. (1970). The Nature of traditional society. R. E. Ward & D. A. Rustow (Ed.), Political modernization in Japan and Turkey içinde (s. 14-42). Princeton University.
• Heywood, A. (2016). Siyaset bilimine giriş (Çev. H. M. Köse). Küre. (Orijinal çalışma 1999 yılında yayımlandı.)
• Heywood, A. (2016). Siyasi ideolojiler (Çev. L. Köker). BB101. (Orijinal çalışma 1992 yılında yayımlandı.)
• Hobson, J. M. (2015). Batı medeniyetinin Doğulu kökenleri (Çev. E. Mert). Yapı Kredi. (Orijinal çalışma 2004 yılında yayımlandı).
• Ike, N. (2015). Political leadership and political parties. R. E. Ward & D. A. Rustow (Ed.), Political modernization in Japan and Turkey içinde (s. 389-411). Princeton.
• Ikegami, E. (1995). Citizenship and national identity in Early Meiji Japan, 1868–1889: A comparative assessment. International Review of Social History, 40(3), 185-221. https://doi.org/10.1017/S0020859000113641
• Inoki, M. (1964). The civil bureaucracy: Japan. R. E. Ward & D. A. Rustow (Ed.), Political modernization in Japan and Turkey içinde (s. 283-300). Princeton.
• Kamamoto T. (2006). Meiji-shoki no Chūtō Gakkō ni okeru Kōmin Kanrenshogaku Kamoku no Tokushitsu. Okinawa Daigaku Jinbutsu Gakubu Kiyō, 9, 91-102.
• Kanat, C. A. (2013). Platon ve Aristoteles' te devlet ve toplum felsefesi. Doruk.
• Kōichi, K. (1993). Taikan Kinen Saishū Kōgi Meiji “kokugo” kanken: “jinmin”, “kokumin”, “shinmin” wo megutte. [Doktora Tezi, Shinshu Üniversitesi]. https://soar-ir.repo.nii.ac.jp/record/2000162/files/Edukokugo30-totalcontents.pdf
• Kokubo T. (2003). Gakken zenyako kogo jiten. Kabushiki Kaisha.
• Kotobank Dijital Sözlük (t. y.) Kokumin. https://kotobank.jp/word/%E5%85%AC%E6%B0%91-497555#goog_rewarded
• Köylü, M. (2019). Mustafa Kemal Atatürk`ün ulus devleti, egemenlik ve bağımsızlık anlayışına Fransız İhtilali fikir akımlarının etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 112-130. https://doi.org/10.29131/uiibd.560177 Kuçuradi, İ. (1988). Özgürlük kavramı II. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 11-15.
• Liu, J. (2019). On the education reform of the Meiji Japan. International Journal of New Developments in Engineering and Society, 3(4), 21-27. 10.25236/IJNDES.030404
• Lu, C., Menju, T., & Williams, M. (2005). Japan and "the Other": Reconceiving Japanese citizenship in the Era of Globalization. Asian Perspective, 29(1), 99-134. 10.1353/apr.2005.0030
• Marshall, T. H., & Bottomore, T. B. (2001). Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar. Gündoğan.
• Matsumura, T. (2021). Jitsuyō Kokugo Jiten. Seibido.
• Mccullough, D. (2008). Moral and social education in Japanese Schools: Conflicting conceptions of citizenship. Citizenship Teaching and Learning, 4(1), 21-34.
• National Diet Library. (t.y.). The constitution of the Empire of Japan. https://www.ndl.go.jp/constitution/etc/j02.html#s2
• Nobuyoshi T. (1990). Kyōiku Chokugo to Gakkō Kyōiku (Eğitim ve okul üzerine imparatorluk fermanı) http://www.kyoto-kyoiku.com/kihonhou/tyokugo.htm
• Plamenatz, J. (1973). Two types of nationalism. E. Kamenka (Ed.), Nationalism: The nature and evolution of an idea içinde (s. 23-36). Australian National University.
• Scalapino, R. A. (1970). Environmental and foreign contributions. R. E. Ward & D. A. Rustow (Ed.), Political modernization in Japan and Turkey içinde (s. 64-91). Princeton.
• Takahashi, K. (2015), “Kokumin, “Kōmin”, “Jinmin” no Nitchū-dai Hikaku. Nihongakkan, dai 18 gō, 145-165.
• Takahashi, T. (2009). Citizen, historical consciousness and nationalism: Supplement to my lectures on the contemporary history of Japan – Shimin Rekishi-ishiki Nashonarizumu – Nihon Gendaishi Kōgi no Hoi. Asian and African Studies XIII, 1,199-214.
• Taniguchi, K. (2011). The History of the idea of citizenship and its teaching in Japan before World War II. N. Ikeno (Ed.), Citizenship education in Japan içinde (s. 3-15). Continuum.
• Tsuboi, M. (2015), “Nation” no Honyaku: Meiji-ki ni okeru Honyaku-go no Sōshutsu to kindai ideorigi no kōchiku. Tsūyakuhonyaku-kenkyū, 15, 147-171.
• Wang, X. (2016). Kindai Nitchū ni okeru `Kokumin' Gainen no Seiritsu ― Kokka Kōseiin no Ikusei to Chishiki Hito no Kokoromi. Kansaidaigaku Tōzai Gakujutsu Kenkyūjo Kiyō, 49, 297-312.
• Watanabe, H. (1997). Kokumin tu ha Nanka? Kagawa University Economic Review Kagawa Daigaku Keizai Ronsō,dai 69, 4 gō, 683-700.
• Yamamoto, K. (2015). The Myth of “Nihonjinron”, homogeneity of Japan and its influence on the society. https://cers.leeds.ac.uk/wp-content/uploads/sites/97/2016/04/The-myth-of-%E2%80%9CNihonjinron%E2%80%9D-homogeneity-of-Japan-and-its-influence-on-the-society-Kana-Yamamoto.pdf
• Yazıcı, Y. (2022), Nakae Chōmin’in eserlerinde Asya algısı ve Pan-Asyacılık, [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Yetişensoy, O. & Akdeniz, Ş. (2022). Japonya’da vatandaşlık eğitimi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 53-66.
• Yıldırım, Y. (2019). Fransız Devrimi’nde yurttaşlık ve etkilerine dair bir değerlendirme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 251-271. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.374267