VAROLUŞUN YENİDEN İNŞASI OLARAK ÖLÜM: JEAN-PAUL SARTRE’IN DUVAR ADLI ESERİNİN VAROLUŞSAL BİR OKUMASI

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 327 - 337, 16.10.2025

Alaskar Özperçin

https://doi.org/10.20304/humanitas.1692261

Öz

Yirminci yüzyıl düşüncesini şekillendiren varoluşçuluğun kurucularından Jean-Paul Sartre, felsefi görüşlerini edebi eserleriyle somutlaştırmıştır. Bu çalışma, bu bağlamda Sartre’ın Duvar adlı öyküsünü merkeze alarak, yazarın felsefesinde merkezi bir sorun olan ölüm temasını incelemektedir. Temel problem, ölümle yüzleşen başkahraman Pablo Ibbieta’nın yaşadığı varoluşsal dönüşümün Sartre’ın özgürlük, hiçlik ve absürt kavramları üzerinden nasıl anlaşılabileceğidir. Yöntem olarak, öykünün yakın okuması yapılmış ve bulgular Sartre’ın temel metinleri ışığında yorumlanmıştır. Çalışmanın temel bulguları, ölüm bilincinin zaman algısını, değer yargılarını ve bedenle olan ilişkiyi kökten değiştirerek bireyi kendine yabancılaştırdığını göstermektedir. Öykünün ironik ve absürt sonu, anlamdan yoksun bir evrende dahi özgür seçimin kaçınılmazlığını vurgulamaktadır. Sonuç olarak makale, Duvar adlı öykünün, ölümün yaşama anlam katan bir unsur olmadığını, aksine onu anlamsız kılan dışsal bir son olduğunu ve özgürlüğün bu absürtlük karşısında dahi insanın temel gerçekliği olarak kaldığını gösteren felsefi bir anlatı olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Duvar , Ölüm , Sartre , Varoluşculuk , Varlık ve Hiçlik

DEATH AS THE RECONSTRUCTION OF EXISTENCE: AN EXISTENTIAL READING OF JEAN-PAUL SARTRE’S THE WALL

Öz

Jean-Paul Sartre, a founder of existentialism that shaped 20th-century thought, concretized his philosophical views through his literary works. This study focuses on Sartre's short story The Wall, examining the central theme of death in his philosophy. The core problem is understanding the existential transformation of protagonist Pablo Ibbieta as he confronts death, viewed through Sartre's concepts of freedom, nothingness, and absurdity. Using a close reading methods and interpreting findings in light of Sartre's foundational texts, the study shows that death awareness profoundly alters an individual's perception of time, values, and relationship with their body, leading to self-alienation. The story's ironic and absurd ending highlights the inevitability of free choice, even in a universe devoid of inherent meaning. In conclusion, The Wall is a philosophical narrative demonstrating that death doesn't give life meaning; rather, it's an external end rendering life meaningless. Despite this absurdity, freedom remains humanity's fundamental reality.

Anahtar Kelimeler

The Wall , Death , Sartre , Existentialism , Being and Nothingness.

Kaynakça

• Aronson, R. (1980). Jean-Paul Sartre: Philosophy in the world. New Left Books.
• Ayhan, D. (2020). Varoluş kaygısı ve çalışma: Varoluşçuluk bakış açısıyla bir gözden geçirme. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 71-77. https://doi.org/10.31463/aicusbed.668880
• Flynn, T. R. (2014). Sartre: A philosophical biography. Cambridge University Press.
• Güvenç, E. (2024). Varoluşçuluk ve Bulantı. Eski Yeni Yayınları. https://doi.org/10.70458/fcr.9786256781665
• Pamukcu, G. (2024). George Perec’in Uyuyan Adam adlı yapıtında eylemsizliğin varoluşsal anlamı. Söylem Filoloji Dergisi, (Edebiyat Kuramları ve Eleştiri Özel Sayısı), 134-152. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1543267
• Sartre, J. -P. (1939). Le Mur. Gallimard.
• Sartre, J.-P. (1966). L'existentialisme est un humanisme. Editions Nagel.
• Sartre, J.-P. (1985). Critique de la raison dialectique (précédé de Questions de méthode). Tome I. Théorie des ensembles pratiques. Gallimard.
• Sartre, J.-P. (1996). L’Être et le Néant : Essai d’ontologie phénonénologique. Gallimard.
• Sartre, J.-P. (2002). Duvar (Çev. A. Cemal). Can Yayınları. (Orijinal çalışma 1939 yılında yayımlandı.).
• Webber, J. (2018). Rethinking existentialism. Oxford University Press.
• Yavuz, O., & Bakış, R. (2023). Âşık Veysel’de varoluşun boyutları. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, 7(3), 375-393. https://doi.org/10.52115/apjir.1402346