Lojistik Dağıtım Ağ Problemlerinde Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ve Hedef Programlama ile Depo Seçimi

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 13, 01.06.2017

Ergün Gül Tamer Eren

Öz

Günümüz müşteri odaklı tedarik zincirinde; rekabet ortamında bir şirketin yerini koruması ve gelişebilmesi adına maliyetlerin
minimizasyonu kadar müşterilerin beklentilerinin maksimizasyonu da eşit derecede önem göstermektedir. Bu çalışmada bir
kamu sektöründe depo yeri seçim süreci analizine yönelik analitik hiyerarşi prosesi (AHP) ve bir hedef programlama (HP)
modeli birleştirilerek çok kriterli bir optimizasyon yaklaşımı geliştirilmiştir. Depoların ağırlıklarının hesaplanabilmesi için yedi
farklı kriter tespit edilmiş, daha sonra çok kriterli karar verme tekniklerinden AHP yöntemi kullanılarak depoların kendi içinde
öncelik sıraları belirlenmiştir. Uygulamanın ikinci aşamasında AHP önceliklendirme sonuçları HP modelinin girdisi olarak
kullanılmış, belirlenen beş hedef için farklı senaryolarda ILOG CPLEX programı kullanılarak çözümler elde edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Lojistik; Lojistik Dağıtım Ağ Problemi; Analitik Hiyerarşi Prosesi; Hedef Programlama

Kaynakça

• . Sürmen, Y. ve Aygün, D., “Türkiye’de Lojistik Faaliyetler ve Muhasebe İşlemleri-I”, MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt 30, 54-55, 2006.
• . Bowersox, D.J. ve Closs, D.J., Logistical Management: The integrated Supply Chain Process, McGraw-Hill, New York, 1996.
• . Uludağ, A.S., Lojistik Yönetiminde Lojistik Ağların Kullanımı Ve Bir İşletme İçin Lojistik Ağın Geliştirilmesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara, 2013.
• . Paksoy T., “Tedarik Zinciri Yönetiminde Dağıtım Ağlarının Tasarımı ve Optimizasyonu: Malzeme İhtiyaç Kısıtı Altında Stratejik Bir Üretim-Dağıtım Modeli”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 14, 435-454, 2005.
• . Myers, J. M., ve Alpert, M. I., “Determinant Buying Attitudes: Meaning and Measurement”, Journal of Marketing, Cilt 32, No 4, 13-20, 1968.
• . Saaty, T. L., The Analytic Hierarchy Process, McGraw-Hill Inc., New York, 1977.
• . Ghodsypour, S.H. ve O’brıen, C., “Decision Support System for Supplier Selection Using An Integrated Analytic Hierarchy Process and Linear Programming”. International Journal of Production Economics, Cilt 56–57, 199–212, 1998.
• . Zahedi, F. “The Analytic Hierarchy Process: A Survey of the Method and its Applications”, Interfaces, Cilt 16, No 4, 96-108, 1986.
• . Saaty, T.L., “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, Cilt 48, 9-26, 1990.
• . Saaty, T.L. ve Hu, L., “Ranking by Eigenvector versus Other Methods in the Analytic Hierarchy Process”, Appl. Math. Lett., Cilt 11, No 4, 121-125. 1998.
• . Anderson, D.R., Sweeney, D.J. ve Wıllıams, T.A., “An Introduction to Management Science: Quantitative Approach to Decision Making”, West Publishing, 8th edition, 1997.
• . Harker, P.T. ve Vargas, L.G., “The Theory of Ratio Scale Estimation: Saaty’s Analytic Hierarchy Process”, Management Science, Cilt 33, No 11, 1383-1403, 1987.
• . Noorul HAQ A. ve G. Kannan., “Fuzzy Analytical Hierarchy Process for Evaluating and Selecting a Vendor in a Supply Chain Model”, Int J Adv Manuf Technol, Cilt 29, 826–835, 2006.
• . Charnes, A., Cooper, W. W. ve Ferguson, R. O., “Optimal Estimation of Executive Ompensation by Linear Programming”, Management Science, Cilt 1, 138- 151, 1955.
• . Charnes, A. ve Cooper, W. W., Management Models and Industrial Applications of Linear Programming, John Wiley, 1, 2, New York, 1961.
• . Lee, S. M., Goal Programming for Decision Analysis, Auerbach Pub, 1972.
• . Dağdeviren, M. ve Eren, T., “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 16, No 2, 41-52, 2001.
• . Arıkan, F., Bulanık Hedef Programlamanın Çok Amaçlı Proje Şebekesi Problemine Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1996.
• . Charnes, A. ve Cooper, W.W., “Goal Programming and Multipleobjective Optimizations”, European Journal of Operational Research I, 39-54, 1977.
• . Beumjun, A., Watanabe, N., Hiraki, S. “A Mathematical Model to Minimize the Inventory and Transportation Costs in the Logistics Systems”. Computer and Industrial Engineering, Cilt 27, No 1–4, 229–232, 1994.
• . Goetschalckx, M., Vidal, C. J., Dogan, K. “Modeling and Design of Global Logistics Systems: A Review Of Integrated Strategic and Tactical Models and Design Algorithms”. European Journal of Operational Research, Cilt 143 No 2002, 1–18, . 2001.
• . Oluk A., A Logıstıcs System Desıgn For Fast Movıng Consumer Goods, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2003.
• . Tsai, J. F. ve Li, H. L. “A Global Optimization Method For Packing Problems”. Engineering Optimization, Cilt 38, No 6, 687-700, 2006.
• . Gül M.L., Lojistik Faaliyetlerde Dış Kaynak Kullanımı: Çimento Fabrikası Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 2005.
• . Sheu, J.-B., “An Emergency Logistics Distribution Approach for Quick Response to Urgent Relief Demand in Disasters”. Transport Research Part E, Cilt 43, No 6, 687–709, 2007.
• . Mamadıev B., International Logistics: Application in Oil And Gas Industry, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2007.
• . Salema, M. I. G., Poboa, A. P. B., Novais, A. Q. “An Optimization Model for the Design Of a Capacitated Multi-Product Reverse Logistics Network with Uncertainty.”, European Journal of Operational Research, Cilt 179, 1063–1077, 2007.
• . Öztürk N., Süreç Yönetimi Kapsamında Bir Lojistik İşletmesinde Kara Nakliye Süreci Analizi Ve İyileştirilmesi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
• . Yıldırım, M., RFID Sistemi Kullanılarak Lojistik Süreçlerin İyileştirilmesi Ve Bir Uygulama Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
• . Çelen M., Integrated Schedulıng Of Productıon And Logıstıcs Operatıons Of A Multı-Plant Manufacturer Servıng A Sıngle Customer Area, Bilkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2009.
• . Şengül, Ü., Tersine Lojistik Ağ Tasarımında Karma Tamsayılı Programlama Modeli ve Ambalaj Atıkları Geri Dönüşümü için Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum, 2010.
• . Ünal G., Acil Lojistik Yardım Operasyonu Deprem Lojistiği Karar Destek Sistemi: ALYO-DLKDS (Olası İstanbul Depremi Uygulaması), Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, 2011.
• . Alaykıran, K., Çok Ürünlü Tersine Lojistik Ağ Tasarımı: Matematiksel Model ve Tavlama Benzetimi Temelli Çözüm Yaklaşımı, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Ankara, 2011.
• . Küçük M., Bir Çelik Boru Üretim Fabrikasının Lojistik Süreçlerinin İyileştirilmesi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 2013.
• . Özbek A. ve Eren T. “Analitik Ağ Süreci Yaklaşımıyla Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firma Seçimi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 27, No 1, 95-113, 2013.
• . Can A., Bir Lojistik Firmasında Sipariş Toplama Stratejisi Seçim Problemi ve Çözümü, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2014.
• . Başkaya S., Prepositioning Of Relief Items in Humanitarian Logistics Considering Lateral Transshipment Opportunities, Yüksek Lisans Tezi. Middle East Technical University Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015.
• . Kısa A., Tersine Lojistik Kapsamında Katı Atık Yönetiminin İncelenmesi: İstanbul Büyükşehir Belediyesinde Bir Alan Çalışması, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2015.
• . Özispa N., Mobilya Sektöründe Lojistik Faaliyetlerinin İncelenmesi: İnegöl Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2015.
• . Özder, E.H. ve Eren T., “Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Hedef Programlama Yöntemlerinin Entegrasyonu: Örnek Bir Uygulama”, Uluslararası Katılımlı Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 2015.
• . Orcan G., Lojistik Dağıtım Ağ Tasarımı Problemlerinde Analitik Hiyerarşi Süreci ve Hedef Programlama Tekniklerinin Entegrasyonu: Gıda Sektöründe Bir Uygulama, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2016.
• . Özder E.H., ve Eren T., “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemi Ve Hedef Programlama Teknikleri İle Tedarikçi Seçimi”, Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, Cilt 4 No 3, 196-207, 2016.
• . Ünal F.M., ve Eren T., “Hedef Programlama ile Nöbet Çizelgeleme Probleminin Çözümü”, Akademik Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 4, No 1, 28-37, 2016.
• . Geyik, O., Tosun, M., Ünlüsoy, S., Hamurcu, M., ve Eren, T., “Kitap Basımevi Seçiminde AHP Ve TOPSIS Yöntemlerinin Kullanımı”, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 3, No 6, 106-126, 2016.
• . Bedir N., ve Eren T., “AHP-PROMETHEE Yöntemleri Entegrasyonu ile Personel Seçim Problemi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama”, Social Sciences Research Journal, Cilt 4, No 4, 46-58, 2015.
• . Bedir N., Özder E.H., ve Eren T., “The Third Party Logistics Fırm Selection Using Of AHP-PROMETHEE Methods”, XIII. International Logistics and Supply Chain Congress 22-23 October 2015, Izmir, Turkey.