Sıfır Atık Projesi Kapsamında Atıkların Toplanması: Kırıkkale İlinde Homojen Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 3, 190 - 196, 31.12.2018

Hacı Mehmet Alakaş Şafak Kızıltaş Tamer Eren Evrencan Özcan

Öz

Dünyada
nüfusun, kentleşmenin ve sanayi çalışmalarının gün geçtikçe artması, atık
miktarını da dolaylı olarak artırmaktadır. Bu artıştan dolayı insan ve çevre
sağlığının sağlanabilmesi adına atık yönetimi çalışmalarının yapılması zorunlu
hale gelmektedir. Atık yönetimini oluşturan işlemlerden toplama ve taşıma
literatürde araç rotalama problemleri olarak ele alınmaktadır. Araç rotalama
problemleri, araçların dağıtım/toplama işlemlerini yaparken optimum rotalamanın
tasarlanması üzerinedir. Bu çalışmada T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından başlatılan “Sıfır Atık Projesi” doğrultusunda Kırıkkale Merkez,
Yahşihan ve Bahşili ilçesindeki tüm kamu kuruluşlarından ve okullardan
yapılacak atık toplama işlemleri ele alınmıştır. Çalışmada kâğıt, cam, plastik
ve metal gibi geri dönüştürülebilir atıkların toplanması için talep tahmini
yapılmış, ardından en az maliyeti gözeten atık toplama rotaları bulunmuştur.
Problem homojen çok araçlı araç rotalama problemi olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm, Sıfır Atık, Araç Rotalama Problemi

Kaynakça

• [1] Şengül, Ü., “Atıkların Geri Dönüşümü ve Tersine Lojistik”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt 6, No 1, 73-86, 2010.
• [2] Demir, E., D. Gültekin, S. Sandıkçıoğlu, A. Sayhan, M. Yeşildağ, Ö. Kırca, ve Süral, H., “Yenimahalle Belediyesi Katı Atık Toplama ve Taşıma Sistemi Tasarımı”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt 12, No 3-4, 52-64, 2001.
• [3] Özeler, D., Ü. Yetiş ve Demirer, G.N., “Life cycle assesment of municipal solid waste management methods: Ankara case study”, Environment international, Cilt 32, No 3, 405-411, 2006.
• [4] Aksoy, H.K., “Yeniden Üretim Sistemlerinde En İyi Geri Dönüşüm ve Atık Politikalarının Belirlenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 20, No 2, 121-134, 2007.
• [5] Kaçtıoğlu, S. ve Şengül, Ü., “Erzurum kenti ambalaj atıklarının geri dönüşümü için tersine lojistik ağı tasarımı ve bir karma tamsayılı programlama modeli”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 24, No 1, 89-112, 2010.
• [6] Yaman, K. ve Olhan, E., “Atık Yönetiminde Sıfır Atık Yaklaşımı ve Bu Anlayışa Küresel Bir Bakış”, Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, Cilt 3, No 1, 53-57, 2010.
• [7] Aydoğan, Ö., Varank, G. ve Bilgili, M.S., “Municipal solid waste management in Gaziantep”, Sigma, vol. 3, 268-275, 2011.
• [8] Demirel, N., Gökçen, H., Akçayol, M.A. ve Demirel, E., “Çok Aşamalı Bütünleşik Lojistik Ağı Optimizasyonu Probleminin Melez Genetik Algoritma ile Çözümü”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 26, No 4, 929-936, 2011.
• [9] Güvez, H., Dege, M. ve Eren, T., “Kırıkkale’de Araç Rotalama Problemi ile Tıbbi Atıkların Toplanması”, Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, Cilt 4, No 1, 41-45, 2012.
• [10] Alaykıran, K. ve Güner, E., “Çok Ürünlü Geri Dönüşüm Ağ Tasarımı İçin Bir Matematiksel Model”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 28, No 1, 151-159, 2013.
• [11] Demirer, S.U., Elker, S. ve Kasap, S., “Atık Azaltma Metotlarının Akü Üretimine Entegre Edilmesi: Metot Geliştirme ve Uygulama”, Journal of History Culture and Art Research, Cilt 1, No 4, 468-474, 2013.
• [12] Doğan, Ö.İ. ve Kırda, K., “Evsel İlaç Atıklarının Toplanmasında Tersine Lojistik Ağı Üzerine Bir Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, Cilt 6, No 1, 1-22, 2014.
• [13] Keçeci, B., Sümer, E., Kılıç, A., Çiçek, S., İnan, B. ve Çeki, E., “CBS Destekli E-Atık Yönetimi: Çankaya Belediyesi İçin Bir Uygulama”, 6. Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi (UKAY 2014), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, 8-14, 1-4 Eylül 2014.
• [14] Çakır, T.E. ve Topal, B., “Tersine Lojistik Kapsamında Tıbbi Atıkların Toplanması Üzerine Bir Uygulama”, International Multidisciplinary Conference (IMUCO 2016), Antalya, 770-779, 21-22 Nisan 2016.
• [15] Ene, S. ve Öztürk, N., “Yeşil Tedarik Zinciri Yönetiminde Ağ Optimizasyonu Problemine Meta-Sezgisel Yaklaşım”, Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 12, No 3, 449-457, 2016.
• [16] Cingöz, K., Gürgen, E. ve Beyhan, B., “Coğrafi Bilgi Sistemleriyle Atık Toplama Araçlarının Rotalarının Belirlenmesi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 36, No 1, 39-62, 2018.
• [17] TÜİK Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30567 (Son Erişim: 03.10.2018)
• [18] TÜİK Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24876 (Son Erişim: 03.10.2018)
• [19] T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sıfır Atık, https://sifiratik.csb.gov.tr/neden-sifir-atik-i-7090 (Son Erişim: 03.10.2018)
• [20] Bozyer, Z., Araç Rotalama Probleminin Çözümüne Yönelik Bir Model Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• [21] Düzakın, E. ve Demircioğlu, M., “Araç Rotalama Problemleri ve Çözüm Yöntemleri”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 13, No 1, 68-87, 2009.
• [22] Ekizler, H., Araç Rotalama Probleminin Çözümünde Karınca Kolonisi Optimizasyonu Algoritmasının Kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011.
• [23] Ünlü, N., Uçar, E., Akkuş, G.B. ve Şen, B., “Kargo İşlemede Zaman Pencereli Çok Araçlı Dinamik Rotalama”, Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, Cilt 3, No 2, 105-113, 2017.
• [24] Keçeci, B., Önce Dağıt Sonra Topla Araç Rotalama Problemi İçin Tamsayılı Karar Modelleri. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008.
• [25] Kas, F., Dağıtım-Toplamalı Araç Rotalama Probleminin İki Boyutlu Yükleme Kısıtı Altında Modellenmesi ve Çözümü. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2017.
• [26] Koç, Ç., Zaman Bağımlı Araç Rotalama Problemi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012.
• [27] Baykoç, Ö.F. ve İşleyen, S.K., “Stokastik Talepli Araç Rotalama Problemi İçin Şans Kısıtı Yaklaşımı”, Teknoloji Dergisi, Cilt 10, No 1, 31-39, 2007.