BAHÇELİK BARAJI VE ÜNİTELERİNİN WEAP (WATER EVALUATION AND PLANNING SYSTEM) PROGRAMI İLE MODELLENMESİ VE İŞLETME ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 3, 213 - 226, 25.12.2020

Hatice Çıtakoğlu , Ömer Coşkun

https://doi.org/10.46578/humder.785568

Öz

Bu çalışma, Türkiye’deki Seyhan Havzası’nın alt havzası olan Zamantı Irmağı Alt Havzasında bulunan DSİ sorumluluğundaki Kayseri Pınarbaşı Bahçelik Barajı ve ünitelerinin Dünya’da da kabul gören bir modelleme programı olan WEAP (Water Evaluation and Planning System) programı kullanılarak simülasyon modelinin oluşturulmasıyla ilgilidir. Bu modelde; baraj rezervuarı ile birlikte 6 adet sulama ünitesi, HES ünitesi ve Sarımsaklı Barajını ikame etme amaçlı derivasyon ünitesi bulunmaktadır. Mevcut durumda (2015 yılı itibari ile) işletmede bulunan ünitelerle ile toplam brüt 3415 ha alan sulanmakta ve yıllık 27,00 GWh enerji üretilmektedir. Barajın üniteleri tamamlanıp tam developman durumuna ulaştığında ise brüt 49033 ha alan sulanacak, yine yıllık toplam 27,00 GWh enerji üretilecek ve 30,97 hm3 su Sarımsaklı Barajına derive edilecektir. Barajın modellenmesindeki amaç hem projeyi bir bütün olarak ele alabilmek hem de rezervuar ile ünitelerin arz-talep dengesini tam developman durumunda WEAP programının oluşturduğu simülasyonlar üzerinden değerlendirebilmektir. Ayrıca barajın bu modeli üzerinden daha sonra yapılacak olan farklı amaçlı (taşkın, içme suyu vb.) çalışmalara da altyapı oluşturulacaktır. Güncellenen su bütçesine göre işletme simülasyonları yapılmış ve ünitelerin tarımsal sulama ile enerji üretimlerinin birbirleri üzerine etkileri incelenmiştir. WEAP programı ile oluşturulan baraja ait bu simülasyon modelinde ünitelere öncelikler verilerek kabul edilen işletme kuralları için analizler yapılmış ve sonuçları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bahçelik Barajı ve HES, Modelleme, WEAP (Water Evaluation and Planning System), İşletme Çalışması

Kaynakça

• 1. DSİ, 2015. Devlet Su İşleri 2015 Yılı Faaliyet Raporu. (Web Sayfası: http://www.dsi.gov.tr/stratejik-planlama/faaliyet-raporlari ), (Erişim tarihi: Mart 2016).
• 2. Miller, S. F., Halter, A. N., 1969. Computer simulation of the substitution between project size and management. American Journal of Agricultural Economics, 51(5): 1119-1123.
• 3. Raskin, P., Hansen E.,Zhu Z., Stavisky D., 1992. Simulation of Water Supply and Demand in the Aral Sea Basin, Water International, (17): 55-67.
• 4. Güvel Ş., P., 1997. Ceyhan Ve Seyhan Havzaları’nın Hec-5 Programı İle Taşkın Kontrolü Ve Enerji Optimizasyonu Amaçlı Simülasyonu. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana, 123 s.
• 5. Özdemir, O. N., 2001. Çok Amaçlı Barajların İşletilmesi. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak., 16(2): 53-61, Ankara.
• 6. Hanbali, F., 2004. HEC-ResSim Reservoir Model for Tigris and Euphrates River Basins in Iraq. Advance in Hydrologic Engineering Center-US Army Corps.
• 7. Arranz, R., 2006. Future Water Demands and Resources in the Olifants Catchment, South Africa: a Scenario Analysis Approach Using the WEAP Model. Colorado State University, Department of Civil Engineering, M.Sc. Thesis, Colorado, USA.
• 8. Hagan, I., 2007. Modelling the Impact of Small Reservoirs in the Upper East Region of Ghana. Lund University, Division of Water Resources Engineering Department of Building and Environmental Technology, M.Sc. Thesis, Lund, Sweden.
• 9. Yilmaz, B., Harmancioglu, N.B., 2010. Multi-criteria decision making for water resources management: a case study of the Gediz River basin, Turkey. Water SA, 36 (5): 563-576.
• 10. Akandi, A., J., 2013. Impact of Small Reservoirs and Dugouts in Ghana on Hydrology and Water Allocation in Theblack Volta Basin. Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Department of Civil Engineering, M.Sc. Thesis, Kumasi, Ghana.
• 11. Yılmaz, H., 2015. Akarçay Havzası Entegre Su Kaynakları Yönetiminin Belirlenmesinde WEAP (Water Evaluation and Planning System) Yaklaşımının Kullanılması. Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, 62 s.
• 12. Büyükaslan, E., 2019. Aksaray Bölgesi Su Kaynaklarının WEAP Programı ile Geleceğe Dönük Planlanması. Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aksaray, 163 s.
• 13. DSİ 12. Bölge Müdürlüğü, 2016, 2016 Yılı Bölge Takdim Raporu, Kayseri.
• 14. BİRLİK – EKATEK – HİDRODİZAYN, 2003, Zamantı Bahçelik Projesi Planlama Revizyonu Planlama Raporu, Ankara.
• 15. Akbulut, U., 2003. Çok Amaçlı Baraj İşletme Çalışmaları ve Ceyhan Havzasının Hec-5 Simülasyon Programı ile Modellenmesi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 136 s.
• 16. Bayazit, M., 1994. Simülasyon. İTÜ İnşaat Fakültesi, İstanbul.
• 17. Wurbs, R. A., 1993. Reservoir-system simulation and optimization models. Journal of Water Resource Planning and Management, 119(4): 445–472.
• 18. DSİ, 2010. Hidroloji Çalışmaları, DSİ Genel Müdürlüğü Mühendislik Meslek Eğitimi Semineri, 27-60, İznik.
• 19. Stockholm Environment Institute (SEI), 2007. WEAP (Water Evaluation and Planning System) User Guide for WEAP21. (Web Sayfası: http://www.weap21.org/), (Erişim tarihi: Kasım 2015).