Öğretmen Adaylarının Erozyon Kavramına Yönelik Algıları: Fenomenografik Bir Araştırma

Yıl 2013, Cilt: 28 Sayı: 28-2, 321 - 334, 01.06.2013

Nurettin Özgen

Öz

Bu araştırmanın amacı; öğretmen adaylarının erozyon kavramına yönelik algılarını fenomenografik bir yöntemle analiz etmektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak üç sorudan oluşan açık uçlu bir anket formu kullanılmıştır ve uygulama 159 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Öğretmen adaylarının anket sorularına verdikleri cevaplar değerlendirilmiş ve bu değerlendirmelere göre erozyon kavramı algılarının 5 kategoriye ayrıldığı ve erozyonu önlemek için de 13 farklı çözüm önerisinde bulundukları tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının erozyonu önlemeye yönelik görüşleri incelendiğinde, sınıf öğretmeni adaylarının ‘12’, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ‘8’ ve fen bilgisi öğretmen adaylarının ise ‘2’ çözüm önerisinde bulundukları saptanmıştır. Erozyon kavramının tanımlanmasında ve erozyonu önlemeye yönelik çözüm önerilerinde, öğretmen adaylarının farklı görüş ifade etmelerinin fenomenografik araştırmanın amacına uygun olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erozyon, coğrafya eğitimi, fenomenografi, erozyon algısı, öğretmen adayı.

Kaynakça

• Akdur, R. (2005. Avrupa Birliği ve Türkiye’de çevre koruma politikaları. Türkiye’nin Avrupa Birliğine uyumu. Ankara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi: 23.
• Aldrich-Moodie, B., & Kwong, J. (1997). Environmental education. London: The IEA Education and Training Unit and the IEA Environment Unit.
• Alkış, S. (2006). İlköğretim öğrencilerinin yağış kavramı algılamaları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Brisk, M. A. (2000). Çevre dostu 1001 proje. Öğrenciler için uygulamalı çevrecilik eğitimi. İstanbul: Beyaz Yayınları: Büyükkasap, E., Dügün, B., Ertuğrul, M. ve Samancı, O. (1998). Bilgisayar destekli fen öğretiminin kavram yanılgıları üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 6, 59-66.
• Chi, M. T. H. (1992). Conceptual change within and across ontological categories Examples from learning and discovery in science. In R. Giere (Ed), Cognitive models of science: Minnesota studies in the philosophy of science. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press, 129- 160.
• Demirbaş, M. ve Pektaş H. M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevre sorunu ile ilişkili temel kavramları gerçekleştirme düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3 (2) 195-211.
• Demirkaya, H. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının küresel ısınma kavramı algılamaları ve öğrenme stilleri: fenomenografik bir analiz. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 7(3), 727- 752
• Didiş, N., Özcan, Ö., & Abak, M. (2008). Öğrencilerin bakış açısıyla kuantum fiziği: Nitel Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 34: 86-94
• Entwistle, N. (1997). Introduction: Phenomenography in higher education. Higher Education Research and Development, 16(2), 127-158.
• Erbaş, A. K., Teksöz G. T., & Tekkaya, G. (2012). An evaluation of environmental responsibility and ıts associated factors: Reflections from PISA 2006. Eurasian Journal of Educational Research, Issue 46, 41-62
• Geray, U. (tarihsiz). Erozyonun sosyoekonomik nedenleri ve sonuçları 6. Ünite Anadolu üniversitesi açık öğretim fakültesi yayınları. [Çevrim-içi: https://www.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/1270/unite06.pdf], Erişim tarihi: 13 Ocak 2011.
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Demir, E.S., Hoplan, M. ve Çelikoğlu, M. (2010). Öğretmenlerin kavram öğretimi, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmaları üzerine nitel bir araştırma. International Conference on New Trends in Education and Their Implications Antalya-Turkey. ISBN: 9786053641049, s: 936- 944
• Hsu, S- J., & Roth, R. E. (1996). An assessment of environmental knowledge and attitudes held by community leaders in the Hualien Area of Taiwan. Journal of Environmental Education, 28(1), 24-31.
• Jeronen, E., Jeronen, J., & Raustia, H. (2009). Environmental education in Finland- a cane study of environmental education in nature schools. İnternational Journal of Environmental and Science Education, 4(1), 1-23.
• Kaplan, M., & Liu , T-S. (2004). Generations united for environmental awareness and action. Generations United, Washington, DC 20005-4752
• Marton, F. (1988). Phenomenography: Exploring different concepts of reality. In Fetterman, D. (Ed.), Qualitative Approaches to Evaluation in Education. New York: Praeger.
• Marton, F. (1986). Phenomenography: A research approach to investigating different understandings of reality. Journal of Thought, 2(3), 28-49
• McCosker, H., Barnard, A., & Gerber, R. (2003). Phenomenographic study of women’s experiences of domestic violence during the childbearing years. Online Journal of Issues in Nursing, 7(1), 1-13. [Çevrim-içi: http://nursingworld.org/MainMenuCategories/ANAMarketplace/ANAPeriodicals/ OJIN/TableofContents/Volume92004/No1Jan04/ArticlePreviousTopic/ChildbearingDomesticViolence.aspx], Erişim tarihi: 10 Ocak 2011.
• Najam, A., & Celeveland, J. (2003). “Energy and sustainable development at global environmental summits: An evolving agenda”, Environment, Development and Sustainability, 5 (1-2), 117-138
• Orgill, M. (2008). Phenomenography. [Çevrim-içi: http://www.minds.may.ie/~dez/ phenom.html], Erişim tarihi: 02 Ocak 2011.
• Osteraker, M. (2002). Phenomenography as a research method in management research. [Çverim-içi: http://ecsocman.edu.ru/ data/972/650/1219/phenomenography.pdf], Erişim tarihi: 02 Ocak 2011.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde dönüşüm- eğitimde yeni değerler (4.Baskı). Ankara, Pegem Yayıncılık, Özgen, N. (2009). Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknolojisinin coğrafya öğretimindeki işlevselliği: Göç konusu ile ilgili örnek bir ders uygulaması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4),1856- 1892
• Özgen, N. (2011). Fiziki coğrafya dersi öğretim metoduna farklı bir yaklaşım gezi- gözlem destekli öğretim. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 373-388
• Özgen, N. (2012). Öğretmen adaylarının erozyon konusuna yönelik genel akademik bilgi düzeylerinin incelenmesi: Gazi Üniversitesi Örneği. Dicle Üniversitesi Z. G. Eğitim Fakültesi Dergisi. 18, 82-105
• Özgen, N. (2013). A qualitative research on perception of geography by training teachers of geography: Sample of Turkey. Higher Education of Social, 5(1), 25-34.
• Özgen, N., & Kahyaoğlu, M. (2011). Farklı Fonksiyonel özelliğe sahip yerleşim ünitelerinde ikamet eden ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevre sorunlarını algılama ve çözüm önerileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 10(38), 136-157.
• Özgen, N., Ünaldı, Ü. E. ve Bindak, R. (2011). Öğretmen adaylarının doğal afetler konusuna yönelik “Etkili Öğrenme Biçimleri”nin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 303-323.
• Özsoy, S. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye karşı tutumları. Eurasian Journal of Educational Research. 46, 121-140
• Reid, A., & Petocz, P. (2002). Students’ conceptions of statistics: A phenomenographic study. Journal of Statistics Education, 10 (2). [Çevrim-içi: http://www.amstat. org/ publications/jse/v10n2/ reid.html], Erişim tarihi: 10 January 2011.
• Sırakaya, M., & Seferoglu, S. S. (2013). Öğretmen adaylarının problemli internet kullanımlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 356-368.
• Tekkaya, C., Çapa, Y., & Yılmaz, Ö. (2000). Biyoloji öğretmen adaylarının genel biyoloji konularındaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140-147.
• TEMA (2011). Dünya'da erozyon. [Çevrim-içi: http://www.tema.org.tr/Sayfalar/CevreKutuphanesi/DunyadaErozyon.html], Erişim tarihi: 11 Ocak 2011.
• Toprak erozyonu ve önlenmesi [Çevrim-içi: http://www.tema.org.tr/Sayfalar/CevreKutuphanesi/Pdf/Erozyon/Toprak ErozyonuVeOnlenmesi.pdf], Erişim tarihi: 09 Ocak 2011.
• Turgut, M., Baker, D., Cunningham R. ve Piburn, M. (1997). İlköğretim fen öğretimi. YÖK- Dünya Bankası, MEGEP (Mesleki Eğitimi Geliştirme Projesi), Ankara.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Ortaöğretim kurumlarında çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28–30 Eylül 2005 Denizli
• Uzun, N., Atlı, K., & Sağlam, N. (2010). Evaluation of the high school students’ environmental attitudes and ınterest levels: Kalecik-Turkey Sample. Eurasian Journal of Educational Research, 41, 165-181.
• Walker, C. (1998). Learning to learn, phenomenography and children’s learning. Educational and Child Psychology, 15, 25-33.
• Wihlborg, M. (2004). Student nurses’ conceptions of internationalism in general and as an essential part of Swedish nurses’ education. Higher Education Research & Development 23(4), 433- 453.
• Yalçınkaya, M. (2002). Çevre yönetim sisteminin okullar için önemi, Standart Ekonomik ve Teknik Dergisi, 489. Yılmaz, F. ve Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120- 132.