1-4 Yaş Arası Çocuğa Sahip Annelerin Tuvalet Eğitimi Kazandırma Konusunda Tutum ve Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 0 - 0, 30.12.2015

Emine Yılmaz Bolat

Öz

Çocuklara 18-36 aylar arasında kazandırılması gereken tuvalet eğitimi, erken çocukluk döneminin önemli gelişimsel görevlerindendir. Tuvalet eğitimi süreci, özellikle annelerin dikkatli ve sabırlı olmasını gerektirir ve bu süreçte uygun tutum ve davranışlar sergilemelidir. Annelerin tuvalet eğitimi konusundaki yaklaşımları kültürel özelliklere göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu çalışma, 1-4 yaş arası çocuğa sahip olan annelerin tuvalet eğitimi kazandırmadaki tutumlarını ve tuvalet eğitimi konusundaki görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma genel tarama modelinde olup, amaçsal örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme modelinin ele alındığı nitel bir çalışmadır. Çalışma grubunu Adana ili Seyhan ilçesindeki 1-4 yaş arası çocuğa sahip 20 anne oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından hazırlanıp uzman görüşleri doğrultusunda yapılandırılmış olan görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından annelerle birebir görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Araştırmada annelerin tuvalet eğitimi konusunda görüşleri, çocukların tuvalet alışkanlığı kazanma süreleri, annelerin çocuklarını tuvalete götürme sıklıkları, tuvalet eğitimi verirken izledikleri yöntem ve tutumları, tuvalet eğitimi sürecinde karşılaştıkları sorunları ve diğer anne babalara önerileri ortaya koyulmuştur. Araştırma sonucunda, tuvalet eğitimine başlama yaşı konusunda annelerin %35 inin 18-24 ay, %30’unun 25-31 aylar arasında tuvalet eğitimine başladığı, tuvalet eğitimi sürecinde annelerin %50 sinin 2-4 saat aralıklarla çocuklarını tuvalete götürdüğü, %45 inin ortalama 9 dakika çocuklarını tuvalette beklettikleri belirlenmiştir. Bunların yanı sıra annelerin %35’inin bu süreci zor olarak değerlendirdikleri, tuvalet eğitimine karar verme sürecinde tuvalet eğitimine başlamak için yaş uygunluğunun en önemli ölçüt olduğu (f=7) saptanmıştır. Ayrıca, annelerin %50’sinin tuvalet eğitimi hakkındaki bilgilerini yakın çevrelerinden öğrendikleri, tuvalet eğitimi sürecinde en çok ödüllendirme yöntemine başvurdukları (f=8), bu süreçte en fazla karşılaştıkları problemin, çocukların tuvaletini yapmak istememeleri (f=6) olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan anneler tuvalet eğitimine başlayacak annelere yaptıkları öneriler için en çok "çocuklara zorlama yapılmaması" maddesini kodladıkları (f=7) ortaya koyulmuştur. 

Kaynakça

• Aral, N., Baran, G. Bulut, Ş. ve Çimen, S. (2000). Çocuk Gelişimi-1. s.21, İstanbul:Ya-pa Yayınları.
• Bayhan, P.S., Artan, İ. (2001). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. s.197-198, İstanbul: Morpa Kültür Yayıncılık.
• Baykan, S., Ömeroğlu, E., Temel, F.Z. (1993). Erken Çocukluk Gelişimi Anne Eğitimi Programı Uygulama Kılavuzu. s.49-50, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Bülbül, Ü.G. (1997). Alt Islatma Sorunu Olan Çocuklar. (1.Baskı), s.7-11, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı), s.90-150, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Evliyaoğlu, N. (2010). Sağlam Çocuk İzlemi. http://www.doktoraktuel.com/pratisyen/saglam-cocuk-izlemi-945.html Erişim Tarihi: 15.09.2015 Saat: 19.45
• Fidancı K, Fidancı B, Sarı E. Yaş Dönemlerine Göre Gelişim Özellikleri. http://www.jcam.com.tr/files/KATD-1565.pdf. Erişim Tarihi: 19 Aralık 2013 Saat: 19.45.
• Hooman, N., Safaii, A., Valavi, E. and Amini-Alavijeh, Z. Toilet Training in Iranian Children: A Cross-Sectional Study. Iranian Journal of Pediatrcis. 2013; 23(2): 154–158.
• Küçük, L. Çocuk ve Ergenlerde Önemli Bir Sorun Olan Enürezisin Psikososyal Yönü 70. Maltepe Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi 2010; 3:3.
• Özmert E N. Erken çocukluk gelişimin desteklenmesi-III: Aile. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2006;49: 256-273.
• Paktuna Keskin, S.(2011).Sevgili Anneler ve Babalar. 2. Baskı, s.113, İstanbul: Boyut yayınları.
• Salihoğlu D. S., (2014). Çocuk Bakımı ve Eğitimi. s.351.348, İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Saygılı, S.(2013). Ruhen ve Bedenen Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek. s.32, İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Schum TR, Kolb TM, McAuliffe TL, et al. Sequential acquisition of toilet-training skills: A descriptive study of gender. Pediatrics. 2002;109(3):48.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Uysal, F. (2007). Çocuk Sağlığı. s.73, İstanbul: Morpo Kültür Yayınları.
• Wheeler, M. (2011). Herkes İçin Tuvalet Eğitimi. (Çeviren: Saadet Baykal), s.13-26, İstanbul: Gün Yayıncılık.
• Yavuzer, H.( 2005). Çocuğu Tanımak ve Anlamak. (5. Baskı), s.40, İstanbul: Remzi Kitabevi.