Hemşirelerde Huzursuz Bacak Sendromu, Uyku Kalitesi ve Uykululuk Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 221 - 229, 28.12.2023

Özge Aydoğan Aşır , Özlem Örsal

https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1216183

Öz

Amaç: Huzursuz Bacak Sendromu istirahatle belirti verip dinlenme durumunu ve uyku kalitesini olumsuz etkileyen, gündüz uykululuğuna neden olan bir durumdur. Bu çalışma, hemşirelerin Huzursuz Bacak Sendromu sıklığını belirlemek ve uyku kalitesi ve uykululuk ile arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Şubat-Ağustos 2017’de üniversite hastanesinde görevli hemşirelerde (n=239) gerçekleştirilen, tanımlayıcı ilişki arayıcı tasarımda bir araştırmadır. Verilerin toplanmasında; Huzursuz Bacak Sendromu Tanılama Formu, Uluslararası Huzursuz Bacaklar Sendromu Çalışma Grubu Şiddet Değerlendirme Formu, Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği ve Epworth Uykululuk Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Huzursuz Bacak Sendromu prevalansı %19.7 (n=47)’idi. Sendromun tanı ölçütlerini karşılayan hemşirelerin puan ortalaması 18.4±5.6 (min.3.00; maks.30.00) olup, %29.8'inde ağır seyretmekteydi. 15-19 yıl çalışma, doktor tanılı hastalık öyküsü ve anemi varlığının semptomların şiddetini arttırdığı belirlendi. Tanı alanların %74.5'inde uyku kalitesi kötüydü. Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği’nin alt bileşenlerinden uykusuzluk, Huzursuz Bacak Sendromu olan bireylerde artmıştı. Bireylerde semptom şiddeti arttıkça, kötü uyku kalitesi ve gündüz uykululuk hali de arttı.
Sonuç: Hemşirelerin sık Huzursuz Bacak Sendromu yaşadıkları ve uyku kalitelerinin olumsuz etkilendiği belirlenmiştir. Hemşirelerin Huzursuz Bacak Sendromunu ve şiddetini arttıran kronik hastalıklar ve diğer etkenler açısından taranması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşire, huzursuz bacak sendromu, huzursuz bacak sendromu şiddeti, uyku kalitesi, uykululuk

Evaluation of Relationship between Restless Legs Syndrome and Sleep Quality and Sleepiness in Nurses

Öz

Aim: Restless Legs Syndrome is a condition that causes resting symptoms, negatively affects resting status and sleep quality, and causes daytime sleepiness. This study was conducted to determine the frequency of Restless Legs Syndrome in nurses and to evaluate the relationship between sleep quality and sleepiness.
Material and Methods: The study is a descriptive relationship-seeking study conducted on nurses (n=239) working in a university hospital in February-August 2017. Restless Legs Syndrome Diagnosis Form, International Restless Legs Syndrome Working Group Severity Assessment Form, Pittsburg Sleep Quality Scale, and Epworth Sleepiness Scale were used to collect the data.
Results: The prevalence of Restless Legs Syndrome was 19.7% (n=47). The mean score of the nurses who met the diagnostic criteria of the syndrome was 18.4±5.6 (min.3.00; max.30.00), and it was severe in 29.8%. It was determined that 15-19 years of work, a history of doctor-diagnosed disease, and the presence of anemia increased the severity of symptoms. Sleep quality was poor in 74.5% of those diagnosed. Insomnia, one of the subcomponents of the Pittsburg Sleep Quality Scale, was increased in individuals with Restless Legs Syndrome. As symptom severity increased in individuals, poor sleep quality and daytime sleepiness also increased.
Conclusion: It was determined that nurses frequently experienced Restless Legs Syndrome, and their sleep quality was adversely affected. It is recommended that nurses be screened for Restless Legs Syndrome and chronic diseases and other factors that increase its severity.

Anahtar Kelimeler

Nurse, restless legs syndrome, restless legs syndrome severity, sleep quality, sleepiness

Kaynakça

• 1. Walters A. Toward a better definition of the restless legs syndrome. The International Restless Legs Syndrome Study Group. Mov Disord. 1995;10(5):634-42.
• 2. Tan EK, Seah A, See SJ, Lim E, Wong MC, Koh KK. Restless legs syndrome in an asian population: A study in singapore. Mov Disord. 2001:16(3):577-9.
• 3. Lavigne G, Lobbezoo F, Rompre P, Nielsen T, Montplaisir J. Cigarette smoking as a risk factor or an exacerbating factor for restless legs syndrome and sleep bruxism. Sleep. 1997;(20):290-3.
• 4. Kageyama T, Kabuto M, Nitta H, Kurokawa Y, Taira K, Suzuki S, et al. Prevalences of periodic limb movement-like and restless legs-like symptoms among Japanese adults. Psychiatry Clin Neurosci. 2000;54(3):296-8.
• 5. Sevim S, Doğu O, Çamdeviren H, Buğdaycı R, Şaşmaz T, Kaleağası H, ve ark. Correlation of anxiety and depression symptoms ın patients with restless legs syndrome: A population based survey. Neurology. 2003;6:1562-9.
• 6. Ceylan M. Erzurum il merkezi ve çevresinde 15–80 yaş arası huzursuz bacak sendromu prevelans araştırması [Uzmanlık Tezi]. Erzurum: Atatürk Ünüversitesi Tıp Fakültesi;2012.
• 7. Aydemir Özcan T, Meral H, Özcan H. Ordu üniversitesi öğrencileri arasında huzursuz bacak sendromu sıklığı,özellikleri ve farkındalığı. Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi. 2013;50:175-9.
• 8. Gülser N, Öztürk L, Top M, Asil T, Balcı K, Çelik Y. Vardiyalı çalışanlarda huzursuz bacaklar sendromu ve subjektif uyku kalitesi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2012;49:281-5.
• 9. Gökçal, E, Tamer S, Kiremitçi, Ö. Hastane Çalışanlarında Huzursuz Bacak Sendromu Sıklığı ve Yaşam, Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi. Van Tıp Dergisi. 2015;22(4):260-5.
• 10. Deveci S, Deveci F, Kırkıl G, Ulaş Ç. Sağlık çalışanlarında huzursuz bacak sendromu sıklığı. Kocatepe Tıp Dergisi. 2012;13(3):139-48.
• 11. O'Keeffe S, Noel J, Lavan J. Restless Legs Syndrome in the Elderly. Postgrad Med J. 1993;69(815):701-3.
• 12. Ohayon M, Roth T. Prevalence of restless legs syndrome and periodic limb movement disorder in the general population. J Psychosom Res. 2002;53(1):547-54.
• 13. Çelik HS. Hemodiyaliz hastalarında uyku kalitesinin yaşam kalitesine etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Haliç Ünüversitesi; 2011.
• 14. Saini A, Berruti A, Ferini-Strambi L, Castronovo V, Rametti E, Giuliano P, et al. Restless legs syndrome as a cause of sleep disturbances in cancer patients receiving chemotherapy. J Pain and Symptom Manage. 2013;46(1):56-64.
• 15. Mete Civelek G. Fibromiyalji sendromu ve huzursuz bacak sendromu birlikteliği: yaşam ve uyku kalitesi analizi [Uzmanlık Tezi]. Ankara: Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi;2011.
• 16. Topaloğlu Tuaç S, Özben S, Köseoğlu Bitnel M, Baybaş S. Huzursuz bacaklar sendromu hastalarında depresyon ve uyku kalitesi. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2017;(4):1-5.
• 17. Allen R. Restless leg syndrome/willis-ekbom disease pathophysiology. Sleep Med. 2015;(10):207-14.
• 18. Çoban S, Yılmaz H, Ok G, Erbüyün K, Aydın D. Yoğun bakım hemşirelerinde uyku bozukluklarının araştırılması. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi. 2011;9(2):59-63.
• 19. THD (Türk Hemşireler Derneği). 7 gün-24 saat / hasta başında Türkiye’de hemşirelerin çalışma koşulları Raporu [Internet]. 2008 [Erişim Tarihi 02 Ağustos 2017] Erişim adresi: www.turkhemsirelerdernegi.org.tr 20. Üstün Y, Çınar Yücel Ş. Hemşirelerin uyku kalitesinin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;29-38.
• 21. Karagözoğlu Ş, Bingöl N. Sleep quality and job satisfaction of Turkish nurses. Nurs Outlook. 2008;56(6):298-307.
• 22. Yüksel C. Hemşirelerde Uyku Kalitesi, İş Doyumu ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Eskişehir: Osmangazi Ünüversitesi;2013.
• 23. Esin NM. Örnekleme. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N, Editörler, Hemşirelikte Araştırma, Süreç, Uygulama ve Kritik. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi; 2015.
• 24. Chokroverty S. Sleep and İts Disorders. Daroff BR, Bradley WG, editors. Neurology in Clinical Practice. 5. Edition, Philadelphia: Butterworth-Heinemann Elseiver, 2012.
• 25. Sevim S, Doğu O, Kaleağası H, Aral,M, Metin O, Camdeviren H. Correlation of anxiety and depression symptoms in patients with restless legs syndrome: A population based survey. J Neurol Neurosury Psychiatry. 2004;75(2):226-30.
• 26. Walters A, LeBrocq C, Dhar A. International restless legs syndrome study group. Validation of the International Restless Legs Syndrome Study Group Rating Scale for Restless Legs Syndrome. Sleep Med. 2003;(4):121-32.
• 27. Buysse D, Reynolds C. The Pittsburgh Sleep Quality Index: A new instrument for psychiatric research and practice. Psychiatry Res. 1989;28(2):193-213.
• 28. Ağargün M, Kara H, Anlar O. Pitsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerlilik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996;7(2):107-15.
• 29. Johns M. A new method for measuring daytime sleepiness. The Epworth Sleepiness Scale. Sleep. 1991;14(6):540-5.
• 30. Ağargün M, Çilli A, Telcioğlu M, Semiz Ü. Epworth uykululuk ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1999;10(7):261-7.
• 31. Atlı H, Çölbay M, Demir S, Yüksel Ş, Uslan İ, Acartürk G. ve ark. Hemodiyaliz hastalarında huzursuz bacak sendromu. Bakırköy Tıp Dergisi. 2008;(4):8-13.
• 32. Allen R, Walters A, Montplaisir, J, Hening W, Myers A, Bell T. et al. Restless legs syndrome prevalence and ımpact. Arch Intern Med. 2005;165(11):1286-92.
• 33. Saraçgil Coşar S, Yoldaş A, Öztop P, Yemişçi, O, Ayaş Ş. Osteoartriti olan yaşlılarda huzursuz bacak sendromu. Türk Geriatri Dergisi. 2012;15(1):30-3.
• 34. Erer S, Karlı N, Zarifoğlu M, Özçakır A, Yıldız D. (2009). The prevalence and clinical features of restless legs syndrome: A door to door population study in Orhangazi, Bursa in Turkey. Neurol India. 2009;57:729-33.
• 35. Başer Z, Uçar Z, Zere Z, Özacar R, Kıraklı C. Ek hastalığı olmayan koah hastalarında huzursuz bacak sendromu. Erciyes Med. 2013;34(1):24-8.
• 36. Yüksel Ş, Yılmaz M, Demir M, Ertürk J, Acartürk G, Koyuncuoğlu, HR, ve ark. Diyaliz hastalarında huzursuz bacak sendromu ve ilişkili faktörler. Turkiye Klnikleri J Med Sci. 2009;29(2):344-52.
• 37. Takaki J, Nishi T, Nangaku M, Shimoyama H, Inada T, Matsuyama , et al. Clinical and psychological aspects of restless legs syndrome in uremic patients on hemodialysis. Am J Kidney Dis. 2003;(41):833-9.
• 38. Güngen B, Gündoğdu A, Güngen A, Kotan D, Doğan H, Aras Y. Huzursuz bacaklar sendromunda sigara içiciliğinin hastalık şiddeti üzerine etkisi. Ajans. 2015;3(1):29-32
• 39. Günaydın N. Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin uyku kalitesi ve genel ruhsal durumlarına etkisi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2014;5(1):33-40.
• 40. Claffey C. Nursing in the Dark: Leadership Support for Night Staff. Nurs Manage. 2006;37(5):41-4;quiz 51.
• 41. Örsal Ö, Ünsal A, Balcı Alparslan G, Duru P. Restless legs syndrome and sleep quality in patients on hemodialysis. Nephrol Nurs J. 2017;44(2):167-76.
• 42. Sönmez S, Ursavaş A, Uzaslan E, Ediger D, Karadağ M, Gözü R, ve ark. Vardiyalı çalışan hemşirelerde horlama, uyku bozuklukları ve iş kazaları. Tur Toraks Der. 2010;11:105-8.
• 43. Koçooğlu D, Akın B. Küçük ölçekli işletmelerde çalışma koşulları ve işçilerin gündüz uykululuk durumu ile ilişkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2009;1:5-19.
• 44. Gómez-García T, Ruzafa-Martínez M, Fuentelsaz-Gallego C, Madrid J, Rol M, Martínez-Madrid M, et al. Nurses’ sleep quality, work environment and quality of care in the Spanish national health system: Observational study among different shifts. BMJ Open 2016;6(8):e012073.
• 45. Kaynak D. Insomnia yakınması ardında yatan uyku bozuklukları; huzursuz bacak sendromu ve uykuda periyodik hareket bozukluğu. Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi. 2007;44:95-100.